گزارش نقض حقوق زنان ایران در اردیبهشت‌ماه 1397

تهیه کننده: بابک میری

یادآوری

این گزارش به صورت کوتاه و فشرده قسمت‌هایی از نقض حقوق زنان در اردیبهشت 1397 را به اطلاع می‌رساند. علیرغم  سانسور خبری حاکم درایران، تلاش شده است اخبار و اطلاعات از خبرگزاری‌های مورد تایید گردآوری گردد.

بازداشت و زندان
مراسم اعطای جایزه آندره ساخارف در امریکا برگزار شد و این جایزه امسال مشترکاً به نرگس محمدی، سخنگو و معاون کانون مدافعان حقوق بشر از ایران و راوی کوچی‌مانچی از هند تعلق گرفت. دلیل انتخاب خانم نرگس محمدی فعالیت‌های حقوق بشری او و تلاش برای پایان بخشیدن به مجازات اعدام بوده است. خانم دکتر نیره توحیدی، استاد دانشگاه ایالتی کالیفرنیا به نمایندگی از نرگس محمدی در مراسم دریافت لوح جایزه حاضر شد و با شرکت‌کنندگان در این مراسم سخن گفت. خانم محمدی طی نامه ای که قرائت شد اعلام داشت ” اندیشه‌ها و رویاها نمی‌میرند. ایمان و باور به ازادی و عدالت با حبس، شکنجه و حتی مرگ به پایان نمی‌رسد؛ و نیروی استبداد حتی به پشتوانه‌ی قدرت حکومت بر خواست آزادی چیره نخواهد شد. من در این زندان، فروتنانه حمایت و سخاوت شما را بر خود درمی‌یابم و به تلاش‌هایم تا رسیدن به صلح و مدارا برای جامعه‌ای متکثر و بر مبنای احترام به حقوق بشر ادامه می‌دهم.” (هرانا، 5 اردیبهشت 1397)‏‎

نجیبه صالح زاده، همسر محمود صالحی از فعالین کارگری که چندی پیش با اتهام تبلیغ علیه نظام در شعبه اول دادگاه انقلاب شهرستان سقز محاکمه شده بود، از اتهامات تبرئه شد. (هرانا، 5 اردیبهشت 1397)‏‎

گلرخ ایرایی، کنشگر مدنی زندانی در بهمن ماه سال گذشته به طور غیرقانونی به همراه آتنا دائمی به زندان قرچک ورامین تبعید شد. این زندانی که در اعتراض به این انتقال از ۱۴ بهمن ماه سال گذشته دست به اعتصاب زده بود، امروز در بیمارستان بقیه الله تهران به اعتصاب غذای خود پایان داد. (هرانا، 5 اردیبهشت 1397)‏‎

نعمت‌الله بنگاله و دخترش نازنین بنگاله، شهروندان بهایی که در شهریورماه ۱۳۹۵ بازداشت و مدتی بعد با تودیع وثیقه آزاد شدند، روز سه‌شنبه ۴ اردیبهشت‌ماه در شعبه اول دادگاه انقلاب شیراز هر کدام به ۵ سال و جمعا به ۱۰ سال حبس محکوم شدند. (هرانا، 6 اردیبهشت 1397)‏‎

امروز دو خانم مرد‌پوش که برای تماشای بازی فوتبال سپاهان و استقلال به ورزشگاه نقش جهان اصفهان رفته بودند، قبل از ورود به داخل دستگیر شدند. همچنین سه دختر به همراه یک دختر خردسال که با ظاهری پسرانه قصد ورود به ورزشگاه آزادی و تماشای بازی فوتبال پرسپولیس و سپیدرود را داشتند شناسایی و دستگیر شدند. (هرانا، 10 اردیبهشت 1397)‏‎

ارس امیری، دانشجوی ایرانی دانشگاه کینگستون بریتانیا که اسفندماه سال گذشته به ایران رفته بود، بازداشت شده است. (هرانا، 14 اردیبهشت 1397)‏‎

هنگامه شهیدی فعال سیاسی و روزنامه نگار از احضار خود به دادسرای فرهنگ و رسانه خبر داد. (هرانا، 15 اردیبهشت 1397)‏‎

اطهره نژادی مدیرکل برنامه‌ریزی و هماهنگی معاونت امور زنان می گوید که براساس برآورد سازمان زندان‌ها به طور متوسط حدود ۲۵۰ زن زندانی جرایم غیرعمد سالانه در سراسر کشور زندانی هستند که با آزادی آنها تقریبا همین تعداد جایگزین می‌شود. وی در پاسخ به این سوال که میانگین سن زنان زندانی چه رقمی است، گفت “میانگین سنی زنان زندانی جرایم غیرعمد بین ۱۸ تا ۱۹ و تا ۳۸ سال است البته انحراف جزئی نیز وجود دارد که دلیل آن وجود زندانی زن بالای ۵۰ سال است اما در هر صورت با توجه به اینکه زندان‌ها دو برابر ظرفیت زندانی دارند باید تلاش شود که تعداد افراد حاضر در زندان‌ها آن هم به دلیل جرایم غیرعمد کاهش پیدا کنند”. (هرانا، 16 اردیبهشت 1397)‏‎

روز دوشنبه هفته گذشته، منزل پدری خانم انیسا مطهر شهروند بهایی در اصفهان توسط مامورین امنیتی مورد تفتیش قرار گرفت و لوازم شخصی اهل منزل از جمله کتب، تصاویر، سی دی های مذهبی و حتی تبلت که متعلق به ایشان نبود ضبط شد. نیروهای مراجعه کننده نهایتا با تحویل برگه احضاریه دادگاه به تاریخ ۱۸ اردیبهشت ماه، از وی امضا گرفته و بدون به جا گذاشتن مدرکی حتی کپی صورتجلسه ضبط اموال و برگه احضاریه محل را ترک کردند. لازم به اشاره است در برگه احضاریه حتی آدرس دادگاه مشخص نیست و به او گفته شده بصورت تلفنی آدرس دادگاه به وی اعلام خواهد شد. (هرانا، 17 اردیبهشت 1397)‏‎

نرگس محمدی، مدافع حقوق بشر و نائب رییس کانون مدافعان حقوق بشر طی نامه‌ای از درون زندان اوین، با اشاره به بازداشت فعالان محیط زیست و مرگ کاووس سید امامی در زندان، ایستادگی در مقابل سرکوب جامعه مدنی را لازمه رهایی فعالان محیط زیست از شکنجه در سلول‌های انفرادی و برخورداریشان از دادرسی عادلانه دانست. (هرانا، 22 اردیبهشت 1397)‏‎

رقیه زارع پور همسر رویین عطوفت فعال ملی مذهبی که هم اکنون دوران حبس خود را می‌گذراند با نوشتن نامه‌ای به کارشکنی در اعطای مرخصی به همسر خود اشاره کرده است. (هرانا، 24 اردیبهشت 1397)‏‎

وضعیت جسمانی زهرا زارع، متهم سیاسی محبوس در بند زنان زندان اوین رو به وخامت گذاشته است. زهرا زارع از بازداشت شدگان وقایع دی ماه سال گذشته است که به دلیل حبس در سلول انفرادی و ابتلا به حملات عصبی و تشنج، در هفته‌های اخیر وضعیت جسمانی نگران کننده‌ای داشته است. (هرانا، 27 اردیبهشت 1397)‏‎

شاپرک شجری‌زاده، یکی از معترضان به حجاب اجباری که در تاریخ ۱۸ اردیبهشت برای بار دوم و به همراه پسرش در کاشان بازداشت شده بود، امروز چهارشنبه ۲۶ اردیبهشت با تودیع قرار آزاد شد. (هرانا، 27 اردیبهشت 1397)‏‎

یک منبع مطلع به کمپین حقوق بشر در ایران گفت هفت درویش زن که از اواخر بهمن سال ۹۶ همچنان در بازداشت به سر می‌برند، روز ۲۴ اردیبهشت از زندان قرچک به دادگاه انقلاب منتقل شدند و به آنان اتهاماتی چون اجتماع و تبانی برای اقدام علیه امنیت ملی، اخلال در نظم و تمرد از دستور پلیس تفهیم شده است. (کمپین حقوق بشر ایران، 27 اردیبهشت 1397)‏‎

فرهنگی و اجتماعی
معاون حقوقی رییس جمهور گفت:ماموران نیروی انتطامی مامور اجرای قانونند و نباید مبادرت به نقض قوانین و در راًس آن نقض اصول قانون اساسی از جمله اصول 22 و 36 کنند. (ایسنا، 2 اردیبهشت 1397)‏

یک عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس با تاکید بر اینکه باید با هنجارشکنان و مروجان بی‌حجابی برخورد شود، گفت: اگر ماموری در برخورد با بی‌حجابی تخلفی را انجام داده باید با آن مامور برخورد شود، یقینا نیروی انتظامی حساسیت لازم را دارد. (ایسنا، 2 اردیبهشت 1397)‏

با وجود انتقاد معاون حقوقی رئیس‌جمهوری و تعدادی از نمایندگان مجلس از کتک زدن یک دختر توسط مامور «گشت ارشاد» و گزارش‌ها درباره تعلیق ازخدمتِ این مامور، رئیس قوه قضائیه می‌گوید که نیروی انتظامی «نباید یک قدم هم عقب‌نشینی کند». (رادیوفردا، 2 اردیبهشت 1397)‏

دختری ۱۶ ساله در تربت حیدریه پس از آنکه به دلیل خروج از مدرسه توسط مدیران تهدید به اخراج شده بود، روز یکشنبه ۲ اردیبهشت اقدام به خودکشی با طناب دار کرد و جان خود را از دست داد. در موردی دیگر نیز دختری ۱۴ ساله در شهر مینودشت مورخ ۴ فروردین ماه پس از اینکه به دلیل نامعلومی اقدام به خودکشی کرد جان خود را از دست داد. (هرانا، 5 اردیبهشت 1397)‏

روز گذشته زن جوانی در تبریز توسط همسر خود مورد اسیدپاشی قرار گرفت و دچار ۵۰ درصد سوختگی شد. در خبری دیگر، مرد جوانی که هنگام استراحت مورد اسیدپاشی قرار گرفته بود بعد از حدود دو ماه جان باخت. (هرانا، 5 اردیبهشت 1397)‏‎

فاطمه دانشور گفت: « تنها 600 کودک خارج از نکاح به من مراجعه کرده اند. آمار کودکان بدون شناسنامه از چند میلیون هم بیشتر است.» (برنا، 9 اردیبهشت 1397)‏‎

برخورد سوال‌برانگیز مامور گشت ارشاد با یک خانم جوان با واکنش‌ها و بازتاب گسترده‌ای در داخل و خارج کشور همراه بوده است. بسیاری از چهره‌های سیاسی با محکوم کردن این نوع برخورد خواستار تغییر رویکرد گشت ارشاد در برخورد با شهروندان شدند. کار حتی به اینجا ختم نشد و نمایندگان مجلس طرح سوال از وزیر کشور را نیز در دستور کار خود قرار دادند. به‌نظر می‌رسد مساله حجاب به‌عنوان یک مقوله اجتماعی و فرهنگی باید با نگاه فرهنگی نیز نگریسته شود و امنیتی و سیاسی کردن آن نتیجه عکس به‌همراه خواهد داشت. (ایسنا، 9 اردیبهشت 1397)‏‎

حسین احمدی نیاز وکیل مدافع دختران شین آباد از شکایت مجدد برای پیگیری هزینه های درمان موکلانش خبر داد و گفت که شش سال از آتش سوزی مدرسه انقلاب اسلامی شین آباد در پیرانشهر می گذرد و دختران مصدوم این مدرسه تاکنون بالغ بر سیصد بار تحت عمل جراحی قرار گرفته اند که این تیغ جراحی پیکرهای نحیف آنان را دچار صدمات جبران ناپذیری کرده است. گفتنی است که چهارشنبه ۱۵ آذر ۱۳۹۱، یک کلاس درس مدرسه ابتدایی روستای شین آباد از توابع شهرستان پیرانشهر دچار آتش سوزی شد که بر اثر این حادثه، حدود ۳۰ دختر دبستانی دچار آتش سوزی شدید شدند و دو نفر از آنان نیز جان خود را از دست دادند. (هرانا، 10 اردیبهشت 1397)‏‎

با شروع اولین روز کاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، مانند سال‌های گذشته حضور گشت ارشاد در این نمایشگاه محسوس گزارش شد. بر این اساس در سه ورودی نمایشگاه، ورودی شمالی (اتوبان رسالت)، ورودی شرقی (خیابان قنبرزاده) و ورودی جنوبی (خیابان بهشتی) ون‌های گشت ارشاد به همراه یک ماشین نیروی انتظامی حضور داشتند و در برخی موارد به برخی بانوان تذکراتی در مورد پوشش آن‌ها از سوی ماموران گشت ارشاد داده می‌شد. (هرانا، 14 اردیبهشت 1397)‏‎

علی باغدار دلگشا مشاور استاندار خراسان رضوی در امور جوانان گفت که میانگین سن ازدواج دختران در شهرستان زاوه ۱۱ سال است. (برنا، 25 اردیبهشت 1397)‏‎

معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری گفت: موضوع اشتغال و کارآفرینی زنان در ایران نیازمند برنامه ریزی بهتری است چون اکنون در برخی از استان ها نرخ بیکاری زنان تحصیلکرده نسبت به مردان بیشتر است. (ایرنا، 29 اردیبهشت 1397)‏‎

معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، این روزها از همیشه کم فروغ‌تر است. (جام‌جم، 29 اردیبهشت 1397)‏‎

ورزشی
از خانم هاي نماينده اصرار و از آقايان مسئول انکار. به دليل برخي مسائل و پروتکل ها صداوسيما باز هم زير بار پخش مستقيم فوتسال زنان ايران نرفت. آن هم در شرايطي که نمايندگان مجلس تاكيد دارند قهرماني زن ايراني با پوشش اسلامي سزاوار ترويج و نمايش در سيماي ملي است. (شرق، 25 اردیبهشت 1397)‏

بهداشت و سلامتی
عضو فراکسیون معلولان مجلس نبود آگاهی نسبت به مواد مخدر صنعتی جدید همچون گل و ادعای کذب کاهش وزن، رفع اضطراب و افزایش حافظه را عامل اصلی کاهش سن اعتیاد زنان تا ۱۷ سالگی دانست. (فارس، 14 اردیبهشت 1397)‏‎

رئیس کنگره بین المللی نورولوژی و الکتروفیزیولوژی بالینی ایران با اشاره به اینکه آمار مبتلایان به MS در ایران حدود 80 هزار نفر است، گفت: به طور کلی بیماری‌هایی که سیستم ایمنی را درگیر می‌کنند در زنان شایع‌تر است. (فارس، 14 اردیبهشت 1397)‏‎

خانواده
یک مقام سازمان بهزیستی ایران از رشد بیش از شش درصدی میزان طلاق در سال ۹۶ نسبت به مدت به سال قبل خبر داده و همزمان یک نماینده تهران، ری و شمیرانات در مجلس مدعی شده که ۶۷ درصد از ازدواج‌ها در شمیرانات به طلاق منتهی می‌شود. (ایسنا، 4 اردیبهشت 1397)‏

در سال گذشته ۷۸ هزار و ۹۷۲ واقعه ازدواج در استان تهران به ثبت رسیده است که از این تعداد ۱۴۸۱ ازدواج مربوط به کودکان زیر ۱۵ سال است. (ایسنا، 8 اردیبهشت 1397)‏

شهلا لاهیجی فعال و پژوهشگر حوزه زنان در مورد شروط ازدواج زنان بدون اذن پدر گفت: «تا همین حالا هم زنان می‌توانستند با گذشتن از موانع قانونی که خیلی هم آسان‌تر از شرایط جدید نبوده، بدون اجازه پدر ازدواج کنند پس این شرایط نه تنها لطفی به زنان محسوب نمی‌شود بلکه رسمیت دادن به یک سری محدودیت جدید است.» (اعتماد، 28 اردیبهشت 1397)‏

کانون دفاع از حقوق بشر در ایران 

کمیته دفاع از حقوق زنان