رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه از آغاز اعتراضات علیه رژیم اسد در سال ۲۰۱۱، همواره در کنار مخالفان سوری قرار داشت. این مخالفان توانستند از ترکیه فعالیت‌های خود را ادامه دهند. اقتصاد ترکیه از پناهندگان به عنوان نیروی کار ارزان بهره‌مند شد و دانشجویان سوری دسترسی به دانشگاه‌های ترکیه پیدا کردند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
با وجود بحران‌های متعدد سیاسی و اقتصادی در ترکیه و حتی هنگامی که جو عمومی در این کشور علیه پناهندگان سوری تغییر کرد، آنکارا همچنان به حمایت از مخالفان سوری ادامه داد. اکنون دولت ترکیه می‌خواهد از ۱۴ سال تلاش خود بهره‌برداری کند.
بیشتر بخوانید:خبرگاه؛ وزیر خارجه دولت موقت سوریه به ترکیه سفر خواهد کرد
۴۰۰ میلیارد دلار هزینه بازسازی
بر اساس گفته‌های عبدالله الدر داری، مدیر منطقه‌ای کشورهای عربی در برنامه توسعه ملل متحد (UNDP)، تولید ناخالص داخلی سوریه از ۶۲ میلیارد دلار به تنها هشت میلیارد دلار کاهش و میزان فقر از ۱۲ درصد به ۶۵ درصد افزایش پیدا کرده است. به گفته او بازسازی سوریه حدود ۴۰۰ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت.
با توجه به این چالش عظیم، آنکارا خود را در موقعیت کلیدی برای مشارکت در بازسازی سوریه می‌بیند. دولت ترکیه روابط خوبی با حاکمان جدید دمشق دارد و امیدوار است که در بخش‌هایی مانند انرژی، فولاد، ساخت‌وساز، نساجی، مبلمان، شیمیایی و مواد غذایی مشارکت کند.
بیشتر بخوانید:وزیر خارجه ترکیه: ایران از گروه‌های تروریستی حمایت نکند
با این حال مصطفی گول‌تپه، رئیس مجمع صادرکنندگان ترکیه می‌گوید سوریه از نظر اجتماعی و اقتصادی در وضعیت بحرانی قرار دارد و تقریباً یک‌سوم جمعیت آن به خارج پناه برده‌اند. به همین دلیل ایجاد ثبات سیاسی زمان‌بر خواهد بود. او معتقد است اقتصاد ترکیه باید ابتدا بر بازسازی زیرساخت‌های ضروری متمرکز شود.
ادامه مبادلات تجاری حتی در دوران جنگ
حجم مبادلات تجاری بین ترکیه و سوریه قبل از جنگ داخلی در این کشور ۱.۵ میلیارد دلار بود و این هدف دنبال می‌شد که آنرا را به پنج میلیارد افزایش دهند. اما حمایت اردوغان از مخالفان اسد روابط دو کشور را قطع کرد.
با این حال، روابط اقتصادی دو کشور به طور کامل قطع نشد. با وجود افزایش تنش‌ها بین آنکارا و دمشق، صادرات ترکیه به سوریه در سالهای ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ هر ساله بیش از دو میلیارد دلار بود.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
در سال گذشته، عمده صادرات ترکیه به سوریه شامل غلات، محصولات شیمیایی، الکترونیک، فولاد و غذاهای دریایی بود. گول‌تپه امیدوار است که روابط اقتصادی پس از تشکیل یک دولت پایدار در سوریه شاهد رشد قابل توجهی باشد.
صنعت فولاد ترکیه پتانسیل بزرگی در سوریه می‌بیند
دبیرکل انجمن تولیدکنندگان فولاد ترکیه، حجم نیاز سوریه به فولاد برای بازسازی را دو تا سه میلیون تن تخمین می‌زند که به ویژه برای زیرساخت‌ها ضروری است.
نزدیکی جغرافیایی صنعت فولاد ترکیه به سوریه مزایای لجستیکی و صرفه‌جویی در هزینه‌ها را به همراه دارد؛ کارخانه بزرگ فولاد در اسکندرون تنها ۴۰۰ کیلومتر از سوریه فاصله دارد.
امید به بهار اقتصادی در سوریه
با اینکه شرکت‌های ترکیهای ظرفیت زیادی در سوریه می‌بینند، اما هنوز محتاط هستند. آنها برنامه‌ریزی کرده‌اند که در بهار امسال فعالیت‌های جدیدی آغاز کنند، مشروط بر آنکه دولت انتقالی تا آن زمان اندکی ثبات به وجود آورد.
این شرکت‌ها قصد دارند در مرحله اول بر همکاری با شرکای محلی تمرکز کنند، به ویژه کسانی که روابط خوبی با رژیم جدید دارند. این شرکای محلی می‌توانند به عنوان پل ارتباطی عمل کرده و ریسک‌ها برای سرمایه‌گذاران ترکیهای را کاهش دهند.
رئیس انجمن صادرکنندگان محصولات شیمیایی استانبول، بازگشت‌کنندگان سوری را شرکای مهمی برای شرکت‌های ترکیهای می‌داند. زیرا آنها هم بازار ترکیه و هم بازار سوریه را می‌شناسند و می‌توانند به عنوان پیوند بین دو کشور عمل کنند.
دولت ترکیه نیز علاقه زیادی به احیای سریع روابط اقتصادی نشان داده است. آلپ‌ارسلان بایرکتار، وزیر انرژی ترکیه به زودی با یک هیئت به دمشق خواهد رفت تا امکانات همکاری را بررسی کند.
عمر بولات، وزیر تجارت ترکیه هفته گذشته معاون خود را با هیئتی به دمشق فرستاد تا گفت‌وگوها برای تقویت همکاری‌را آغاز کند. طبق آنچه دولت ترکیه اعلام کرده، این مذاکرات به توافقات زیادی منجر شده است که تجارت و سرمایه‌گذاری بین دو کشور را تسهیل می‌کند.
با این همه، سیاست گمرکی اخیر دولت انتقالی سوریه چشم‌انداز صادرات ترکیه را تیره کرده است. با یکسان‌سازی رویه‌های گمرکی در تمامی مرزهای کشور، تعرفه‌های گمرکی برای کالاهای ترکیهای تا ۵۰۰ درصد افزایش یافته است. این امر رقابت‌پذیری محصولات ترکیه را در بازار سوریه به شدت محدود می‌کند.
