خبرگزاری نماد اقتصاد
ورود سالانه بیش از ۱۲۲ هزار تن آلودگی نفتی به دریای خزر، تخلیه فاضلاب‌های شهری و صنعتی به خلیج فارس و آلودگی میکروپلاستیک‌ها در دریای عمان، زنگ خطر را برای محیط‌زیست و اقتصاد دریایی ایران به صدا درآورده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که در صورت ادامه این روند، سواحل ایران با بحران‌های زیست‌محیطی و اقتصادی گسترده‌ای روبه‌رو خواهند شد. 12 بهمن
به گزارش نماد اقتصاد، سازمان حفاظت محیط‌زیست گزارش داده است که، سالانه بیش از ۱۲۲ هزار و ۳۵۰ تن آلودگی نفتی وارد دریای خزر می‌شود که ۶۰ درصد آن از طریق خشکی و رودخانه‌های آلوده به این دریا می‌رسد. همچنین، تحقیقات نشان می‌دهد که ۳۰۴ تن کادمیوم و ۳۴ تن سرب از منابع صنعتی به دریای خزر تخلیه می‌شود، که تأثیرات مخربی بر سلامت آبزیان و انسان‌ها دارد.
در خلیج فارس، سالانه بیش از ۱.۵ میلیون بشکه نفت به دلیل نشت‌های صنعتی و حمل‌ونقل نفتی وارد آب‌های این منطقه می‌شود. بندرعباس، عسلویه و ماهشهر به عنوان مهم‌ترین نقاط صنعتی کشور، بخش زیادی از این آلودگی را تولید می‌کنند.
دریای عمان نیز از بحران آلودگی در امان نیست. تحقیقات نشان می‌دهد که در این منطقه، میانگین تراکم میکروپلاستیک‌ها به ۵۶ ذره در هر مترمکعب رسیده است، که از متوسط جهانی بالاتر است و به طور مستقیم بر زنجیره غذایی دریایی اثر می‌گذارد.
کارشناسان چه می‌گویند؟
دکتر مهدی رضوی، کارشناس ارشد محیط‌زیست دریایی، تأکید کرد: “اگر اقدامات جدی برای کاهش ورود آلاینده‌ها به دریاهای ایران انجام نشود، طی ۱۰ سال آینده بیش از ۳۰ درصد از تنوع زیستی دریایی را از دست خواهیم داد. این مسأله نه‌تنها برای محیط‌زیست بلکه برای صنعت شیلات و اقتصاد دریایی کشور هم یک تهدید جدی محسوب می‌شود.”
از سوی دیگر، علی‌رضا اکبری، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست هرمزگان، می‌گوید: “ما در حال حاضر با کاهش ۴۰ درصدی جمعیت برخی گونه‌های ماهی در خلیج فارس مواجه هستیم که علت اصلی آن ورود پساب‌های صنعتی و شهری است. عدم وجود سیستم‌های تصفیه مناسب و تخلیه مستقیم فاضلاب‌ها، این بحران را تشدید کرده است.”
آلودگی دریاها
مقایسه با کشورهای منطقه
در حالی که کشورهای حوزه خلیج فارس مانند امارات و عربستان در دهه اخیر سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی برای کاهش آلودگی دریایی انجام داده‌اند، ایران همچنان با کمبود زیرساخت‌های نظارتی و تصفیه فاضلاب مواجه است. برای مثال، امارات متحده عربی با احداث ۲۵ مرکز تصفیه آب و سرمایه‌گذاری ۳ میلیارد دلاری توانسته میزان آلاینده‌های ورودی به خلیج فارس را تا ۵۰ درصد کاهش دهد. این در حالی است که در ایران، بیش از ۷۰ درصد فاضلاب‌های صنعتی و شهری بدون تصفیه وارد آب‌های ساحلی می‌شود.
براساس این گزارش، در مقایسه با سایر کشورهای منطقه، ایران در تخلیه فاضلاب انسانی به دریای خزر مقام اول را دارد. جمعیت ساحل‌نشین خزر در ایران حدود ۷ میلیون نفر است و سالانه ۴۰۰ میلیون متر مکعب فاضلاب در شمال کشور تولید می‌شود که تنها ۴۰ درصد آن تصفیه می‌شود و ۶۰ درصد باقیمانده از طریق رودخانه‌ها و به‌صورت غیرمستقیم وارد دریای خزر می‌شود.
اقدامات ایران در کمیته فرعی پیشگیری و مقابله با آلودگی دریا در آیمو (IMO)
در یازدهمین اجلاس کمیته فرعی پیشگیری و مقابله با آلودگی دریا (PPR۱۱) که از ۳۰ بهمن تا ۴ اسفند ۱۴۰۲ در مقر سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) برگزار شد، نمایندگان ایران به‌صورت مجازی شرکت کردند و دیدگاه‌های خود را مبنی بر بررسی بیشتر و انجام مطالعه در زمینه ممنوعیت نصب و استفاده از اسکرابرها بیان کردند. همچنین، پیشنهاد دادند تا کشتی‌ها در مناطق ویژه و حساس دریایی، آب و پسماندهای باقیمانده از فعالیت اسکرابرها را تحویل تسهیلات دریافت مواد زائد در بنادر و اسکله‌ها دهند.
چه باید کرد؟
کارشناسان پیشنهاد می‌دهند که ایران باید ۳ گام اساسی برای مقابله با بحران آلودگی دریایی بردارد:
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های تصفیه فاضلاب: تخصیص بودجه برای احداث و بهبود تصفیه‌خانه‌های صنعتی و شهری می‌تواند از ورود آلاینده‌ها به دریا جلوگیری کند.
نظارت و کنترل بیشتر بر صنایع نفتی و پتروشیمی: تصویب و اجرای قوانین سخت‌گیرانه‌تر برای جلوگیری از نشت نفت و مواد شیمیایی.
افزایش همکاری‌های بین‌المللی: پیوستن به توافق‌نامه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای کاهش آلودگی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در پایش کیفیت آب.
