اصفهان به روایت توراپراتورهای جهانی: ویرانه‌ای بازمانده از یک رویا

چندین توراپراتور جهانی پس از سفر به اصفهان گفته‌اند، به جای شهری که در ذهن داشته‌اند یک “ویرانه” دیده‌اند. بناهای تاریخی و میراث فرهنگی اصفهان، علاوه بر رهاشدگی، از طریق فرونشست زمین نیز تهدید می‌شوند.شاید یکی از نخستین تصاویری که از ایران در ذهن گردشگران خارجی نقش می‌بندد اصفهان باشد؛ تصاویری که آنان یا دهه‌ها پیش به چشم دیده‌اند و یا از طریق کارت‌پستال‌ها و کتابچه‌های تبلیغاتی در خاطر دارند. این تصویر اما اینک، به گفته صد توراُپراتور جهانی، بیشتر شبیه افسانه‌ای فروپاشیده است.

به گزارش انتخاب، ۱۰۰ تن از این توراپراتورها در چارچوب یک “رویداد بزرگ بین‌المللی گردشگری”، زیر عنوان “صد جهان در اصفهان، اصفهان نصف جهان”، پس از آنکه برای نخستین بار با چهره واقعی این شهر تاریخی روبه‌رو شده‌اند، با اندوه گفته‌اند: «اینجا آن اصفهانی نیست که تصور می‌کردیم.»

طبق همین گزارش، توراپراتوری از سوئیس با بیان اینکه “بعد از ورود به میدان نقش جهان شوکه شدم” گفته است: «کاشی‌های مسجد شیخ لطف‌الله و مسجد جامع عباسی، که همیشه در عکس‌ها می‌درخشیدند، دیگر جلا و زیبایی ندارند. حتی نقش‌های روی دیوارهای عالی‌قاپو، که زمانی پر از رنگ و روح بود، حالا پر از ترک و غبار است.»

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

یک توراپراتور رومانیایی هم گفته است که با دیدن مسجد جامع اصفهان در میدان عتیق، “شاهکاری از معماری” را دیده که «همچون خرابه‌ای به حال خود رهاشده است».

این توراپراتورهای جهانی با بیان اینکه اصفهان را در کارت‌پستال‌ها شناخته‌اند، اما آنچه دیده‌اند “یک ویرانه” بوده، گفته‌اند که از مشاهده رهاشدگی شهر و آثار تاریخی‌اش “شوکه” شده‌اند.

یکی از نمایندگان آژانس‌های مسافرتی مالزی گفته است که “دیگر نشانی از زیبایی گذشته” را در خیابان چهارباغ عباسی نمی‌بیند.

به گزارش انتخاب، بزرگ‌ترین ضربه به گردشگران خارجی، دیدن “زاینده‌رود خشک‌شده و پل‌های تاریخی بی‌رمق آن” بوده است.

یک توراپراتور یونانی به خبرگزاری مهر گفته است: «با دیدن بستر ترک‌خورده رودخانه زاینده رود، لحظاتی سکوت و بعد به حال آن گریستم.»

او با اشاره به گذشته‌ی سی‌وسه پل و پل خواجو و انعکاس آنها در آب، گفته است که اینک آنها «فقط پل‌هایی بر روی هیچ هستند. بدون رود، بدون زندگی، بدون معنا.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

یک توراپراتور چینی هم با اشاره به محو شدن تزئینات چهلستون و ترک‌خوردگی دیوارهای آن گفته است: «اگر این روند ادامه پیدا کند، دیگر چیزی برای بازدید باقی نمی‌ماند. فقط یک پوسته‌ی توخالی از یک شهر افسانه‌ای.»

گزارش مزبور تصریح می‌کند که بسیاری از توراپراتورها در “گفتگوهای غیررسمی” گفته‌اند که دیگر نمی‌توانند سفر به اصفهان را به گردشگران خارجی پیشنهاد دهند.

طبق همین گزارش، یکی از نمایندگان آژانس‌های گردشگری خارجی گفته است، به دلیل نبود زیرساخت‌ها و رهاشدگی بناهای تاریخی اصفهان، این شهر را به‌عنوان مقصد گردشگری پیشنهاد نمی‌دهد، زیرا «ما گردشگران را با وعده‌ی دیدن یک شهر رویایی به اینجا می‌آوریم، اما آنچه با آن روبه‌رو می‌شوند، تصویری رو به زوال است.»

معضل فرونشست زمین

به همه اینها باید فرونشست زمین را هم اضافه کرد که نه فقط میراث جهانی شهر اصفهان، بلکه زیست آیندگان در این شهر را نیز را در معرض آسیب و تخریب قرار می‌دهد.

تاثیر فرونشست زمین بر میراث جهانی اصفهان مورد توجه یونسکو نیز قرار گرفته و این نهاد فرهنگی سازمان ملل نسبت به عواقب آن هشدار داده است.

مجموعه بناهای تاریخی میدان نقش جهان، یعنی مسجد شیخ لطف‌الله، مسجد جامع عباسی، عمارت عالی‌قاپو، سردر قیصریه، کاخ چهلستون و سی‌وسه پل، در فهرست یونسکو ثبت شده‌اند. کلیسای جامع وانک و پل خواجوی اصفهان نیز در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارند.

اما به گزارش خبرگزاری مهر، این بناهای تاریخی و میراث جهانی اصفهان در سالیان اخیر به دلیل افت منابع آب زیرزمینی و فرونشست زمین در معرض “تهدید زلزله خاموش” قرار گرفتند و «آثاری از ترک‌های فرونشستی و اعوجاج در برخی از این بناهای عظیم مشاهده شده است.»

همه اینها در کنار هم باعث شده است، توراپراتور رومانیایی که به جای مسجد جامع یک “خرابه” در اصفهان دیده بود، بگوید: «من بارها از مساجد تاریخی استانبول، مراکش و ازمیر دیدن کرده‌ام. هر کدام از آن‌ها با دقت و وسواس نگهداری می‌شوند، گویی یک گنج زنده هستند. اما اینجا… انگار همه چیز به حال خود رهاشده است.»

ترکیه در مقایسه با ایران مثال خوبی است. آمار گردشگران خارجی در این کشور تنها در ماه گذشته میلادی، ژانویه، با رشدی ۶.۱ درصدی به دو میلیون و ۱۷۰ هزار نفر رسید. اتفاقا ایرانیان در این میان با ۲۴۰ هزار نفر، بیشترین سهم را داشتند. ترکیه برای سال جاری میلادی (۲۰۲۵) جذب ۶۴ میلیون گردشگر را هدف‌گذاری کرده است.