ترامپ در مصاحبهای که روز جمعه از شبکه فاکس بیزنس پخش شد، گفت: «گفتم امیدوارم که شما مذاکره کنید، زیرا این کار برای ایران بسیار بهتر خواهد بود.»
او با تأکید بر اینکه هدف او از این پیشنهاد، جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای است، گفت: «دو راه برای برخورد با ایران وجود دارد: راه نظامی یا رسیدن به یک توافق. من ترجیح میدهم که توافقی حاصل شود، چون قصد آسیب زدن به ایران را ندارم. مردم ایران عالی هستند.»
رئیسجمهور آمریکا همچنین هشدار داد که اگر تهران به مذاکره تن ندهد، واشنگتن “باید کاری انجام دهد” تا مانع از توسعه برنامه هستهای ایران شود.
واکنش ایران و سابقه تلاشهای ناموفق برای مذاکره
این نخستین بار نیست که دولت ترامپ به دنبال مذاکره با ایران است. پیش از این، در سال ۱۳۹۸ و در جریان دور نخست ریاستجمهوری ترامپ، شینزو آبه، نخستوزیر وقت ژاپن، به عنوان واسطهای میان تهران و واشنگتن عمل کرد و پیامی از سوی ترامپ برای علی خامنهای برد. با این حال، رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با آبه تأکید کرد که ایران به آمریکا «اعتماد ندارد» و هیچ مذاکرهای با واشنگتن صورت نخواهد گرفت.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
در بهمنماه امسال نیز، علی خامنهای در یک سخنرانی تأکید کرد که جمهوری اسلامی هرگز وارد مذاکره با «دولتهای متخاصم» نخواهد شد. پس از آن، مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، که در زمان انتخابات مواضع متفاوتی در این زمینه داشت هرگونه مذاکره با ایالات متحده را غیرممکن دانست و گفت سیاست رسمی دولت او، مقاومت در برابر فشارهای خارجی است.
سیاست «فشار حداکثری» ترامپ علیه ایران
دولت ترامپ از زمان بازگشت به کاخ سفید، بار دیگر سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران را در دستور کار قرار داده است. در ۱۶ بهمن، رئیسجمهور آمریکا با امضای یک یادداشت ریاستجمهوری، تحریمهای جدیدی علیه بخشهای مختلف اقتصادی ایران اعمال کرد و اعلام کرد که دولت او قصد دارد ایران را وادار به عقبنشینی از برنامه هستهای کند.
ترامپ در همان زمان اعلام کرده بود که مایل به دیدار با رئیسجمهور ایران است، اما تنها در صورتی که تهران آمادگی داشته باشد تا «به طور کامل برنامه هستهای خود را متوقف کند.»
نقش روسیه در تنشهای هستهای
همزمان با این تحولات، روسیهپیشنهاد داده است که میان ایران و آمریکا برای حل تنشهای هستهای میانجیگری کند. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، روز جمعه با کاظم جلالی، سفیر ایران در مسکو، دیدار و درباره تحولات مربوط به برنامه هستهای ایران گفتوگو کرده است.
به گفته منابع آگاه، روسیه به دنبال آن است که راهی برای کاهش تنش میان دو کشور پیدا کند و از یک درگیری نظامی احتمالی جلوگیری نماید. کرملین اعلام کرده که آماده است «تمام تلاش خود را برای تسهیل یک راهحل دیپلماتیک» در قبال تنشهای هستهای تهران انجام دهد.
احتمال بازگشت به توافق هستهای؟
دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق هستهای برجام خارج شد و این توافق را یک «توافق بد» خواند که ایران را از دستیابی به سلاح هستهای باز نمیدارد. ترامپ در ماه فوریه امسال بار دیگر تأکید کرد که آماده است توافقی جدید با ایران امضا کند که محدودیتهای بیشتری بر برنامه هستهای این کشور اعمال کند.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
با این حال، تهران همچنان اصرار دارد که بازگشت به مذاکرات تنها در صورتی امکانپذیر است که واشنگتن ابتدا تمامی تحریمهای اعمالشده پس از خروج از برجام را لغو کند.
چشمانداز مذاکرات ایران و آمریکا
با توجه به مواضع اخیر رهبران ایران و سیاستهای ترامپ، به نظر نمیرسد که تهران به زودی آماده مذاکره با واشنگتن باشد. با این حال، برخی تحلیلگران معتقدند که فشارهای اقتصادی و دیپلماتیک ممکن است در نهایت ایران را به میز مذاکره بازگرداند.
در شرایطی که روسیه تلاش دارد میانجیگری کند و واشنگتن بر سیاست فشار حداکثری پافشاری میکند، آینده مذاکرات میان ایران و آمریکا همچنان نامشخص است.