اسماعلی بقایی در پاسخ به سوالی درباره مطرح شدن موضوع مکانیسم ماشه در مذاکره با اروپایی‌ها گفت: «ما هیچ توجیهی برای فعال شدن مکانیزم ماشه نمی‌بینیم و فکر می‌کنیم طرف‌های مقابل نیز در حال رسیدن به این جمع‌بندی هستند که این موضوع چیزی نیست که از طریق آن به عنوان یک ابزار بخواهند امتیاز بگیرند و نسبت به تبعات هرگونه استفاده از چنین ساز و کار آگاهی دارند.»
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
ماه گذشته گروهی از قانونگذاران آمریکایی در قطعنامه‌ای از آلمان، فرانسه و بریتانیا خواستند مکانیسم ماشه را در مورد برجام فعال کنند.
مکانیسم ماشه (Trigger Mechanism) یا بازگشت خود‌به‌خودی تحریم‌ها (Snapback) به عنوان بندی در برجام گنجانده شده و به اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل اجازه می‌دهد تا در صورت نقض توافق توسط ایران، تمام تحریم‌های پیشین سازمان ملل را به حالت قبل بازگردانند.
بقایی همچنین گفت دور جدید گفت‌وگوهای ایران و سه کشور اروپایی آلمان، بریتانیا و فرانسه احتمالا اواخر اسفندماه برگزار خواهد شد. به گفته او این مذاکرات در سطح “کارشناسان” خواهد بود.
دور قبلی این گفت‌وگوها روز ۱۳ ژانویه (۲۴ دی ماه) در ژنو انجام شد.
مذاکره با آمریکا
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد که این کشور تا کنون هیچ نامه‌ای از دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا دریافت نکرده است.
ترامپ هفته گذشته اعلام کرد که خواستار مذاکره با ایران است و در این راستا نامه‌ای برای رهبر جمهوری اسلامی ارسال کرده است. با این حال نمایندگی ایران در سازمان ملل تأکید کرد که تاکنون چنین نامه‌ای دریافت نکرده است.
بقایی این گونه اقدامات را “عملیات روانی” نامید و گفت: «مذاکره با عملیات روانی متفاوت است.»
او همچنین دوگانه “مذاکره یا جنگ” را که از سوی ترامپ مطرح شده، “قلدرمآبی” دانست و گفت: «مذاکره در شرایط و تحت رویکردهای مبتنی بر تحکم، قلدرمآبی و فشار اساسا بی‌معناست و جمهوری اسلامی ایران موضع خود را خیلی صریح در این زمینه بیان کرده است.»
بقائی استفاده از دوگانه جنگ یا مذاکره را “نشان دهنده عدم جدیت در مورد مذاکره و گفت‌وگو” دانست و تاکید کرد: «مذاکره تحت فشار و تهدید بی معناست و وزیر خارجه نیز شب گذشته در این ارتباط در توییتی موضع‌گیری کردند.»
عباس عراقچی وزیر خارجه ایران شب گذشته (۱۹ اسفند) ضمن یک توییت به انگلیسی نوشت: «ما تحت فشار و ارعاب مذاکره نخواهیم کرد. ما حتی آن را در نظر نخواهیم گرفت، صرف نظر از اینکه موضوع چه باشد. مذاکره با قلدری و صدور حکم متفاوت است.»
سخنگوی وزارت خارجه ایران ادعا کرد که این کشور “هیچ‌گاه باب مذاکره به معنای واقعی کلمه را نبسته است”.
این در حالی است که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی روز شنبه ۱۸ اسفند (۸ مارس) خود با تأکید بر این که ایران هیچ‌گاه با “دولت‌های قلدر” مذاکره نخواهد کرد، بار دیگر مخالفت خود را با هر گونه گفت‌وگو با ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی ابراز کرد. این سخنان در پی اعلام دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، مبنی بر ارسال نامه‌ای به خامنه‌ای بیان شد.
چند ساعت پس از اظهارات خامنه‌ای، کاخ سفید تکرار کرد که تهران تنها دو گزینه نظامی یا توافق را در پیش رو دارد.
برایان هیوز، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید شامگاه شنبه ۱۸ اسفند طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «ما امیدواریم که رژیم ایران مردم و منافعش را بر تروریسم ارجح بداند.»
متهم کردن گروسی به “سفسطه”
اسماعیل بقایی در پاسخ به سوالی درباره سخنان هفته گذشته رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای گفت: «متأسف هستیم که مدیرکل آژانس برخی از اظهارات را که مبنای فنی ندارد و بیشتر جنبه سیاسی دارد، تکرار می‌کند.»
او این رویکرد را باعث “دامن زدن به پاره‌ای التهاب‌ها” دانست که به گفته او “اثری ندارد و جایگاه فنی آژانس را هم زیر سوال می‌برد و در واقع این نوع صحبت‌ها نوعی سفسطه است”.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، روز دوشنبه ۱۳ اسفند (سوم مارس) در نشست فصلی شورای حکام آژانس نسبت به افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده ایران عمیقا ابراز نگرانی کرد.
او گفت: «پس از گزارش قبلی من، ذخیره اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی ایران از ۱۸۲ کیلوگرم ظرف سه ماه گذشته افزایش یافته و به ۲۷۵ کیلوگرم رسیده است.» به گفته او “ایران تنها کشور غیرهسته‌ای است که به این سطح از غنی‌سازی دست یافته” است.
سخنگوی وزارت خارجه ایران اما مدعی شد که معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای “هیچ محدودیتی در رابطه با غنی‌سازی” را در نظر نگرفته است و گفت: «اگر غنی سازی را افزایش می‌دهند، متناسب با آن بازرسی‌ها هم افزایش پیدا کند، این چیزی است که ما به آن پایبند بودیم و خود آژانس نسبت به آن معترف است.»
بقایی گفت ایران از اورانیوم بالای ۶۰ درصد هم در رآکتور تحقیقاتی تهران استفاده کرده و این موضوع را دلیلی بر صلح‌آمیز بودن برنامه اتمی این کشور دانست.
روسیه: ایران مستقل تصمیم می‌گیرد
خبرگزاری رویترز روز دوشنبه ۱۰ مارس از مقامات کرملین پرسیده که آیا روسیه قبل یا پس از پاسخ تهران به نامه دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا مبنی بر ترغیب این کشور به مذاکره درباره توافق هسته‌ای، با ایران رایزنی کرده است یا نه.
مقامات کرملین در پاسخ به این پرسش گفته‌اند ایران مواضع سیاسی‌اش را خود تدوین می‌کند.
خبرگزاری بلومبرگ روز سه‌شنبه ۴ مارس (۱۴ اسفند) گزارش داد که روسیه با کمک به دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در ارتباط با ایران در مورد موضوعات مختلف، از جمله در مورد برنامه هسته‌ای تهران و حمایت این کشور از نیروهای نیابتی ضد آمریکایی، موافقت کرده است.
هم‌زمان نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در مصاحبه با روزنامه “ایزوستیا” توافق برجام را “همچنان به‌عنوان نقطه آغاز برای مذاکرات جدید درباره توافق هسته‌ای ایران” دانسته است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
اولیانوف وضعیت کنونی برجام را برای منطقه خطرناک دانسته و گفته است: «وضعیت نامشخص کنونی درباره برجام خطر تشدید غیرقابل‌کنترل تنش‌ها را در بر دارد. بنابراین، ما بهترین راه‌حل را در بازگشت بازیگران اصلی به میز مذاکرات می‌بینیم. برای این منظور، ضروری است که در وهله نخست، دولت جدید آمریکا رویکردهای خود را مشخص کرده و آمادگی خود را برای مشارکت در روند مذاکرات نشان دهد.»
این در حالی است که تابستان گذشته وزیر خارجه روسیه گفته بود که در حال حاضر، هرگونه انتظار برای احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ جمهوری اسلامی با کشورهای غربی، موسوم به برجام، انتظاری غیرواقعی است.
اولیانوف ضمن دفاع از جمهوری اسلامی و انتقاد از کشورهای غربی گفته است: «هم مقامات تهران و هم دبیرخانه آژانس، آمادگی خود برای گفت‌وگو و تقویت همکاری‌ها را تأیید می‌کنند. بااین‌حال، همیشه موانعی در این مسیر وجود دارد که معمولاً ناشی از موضع‌گیری کشورهای غربی عضو برجام است. به‌عنوان نمونه، در نوامبر ۲۰۲۴، آن‌ها قطعنامه‌ای ضدایرانی را با اکثریت آرا در شورای حکام به تصویب رساندند.»
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نوامبر سال گذشته در قطعنامه‌ای از ایران خواست توضیحات معتبر درباره ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در دو مکان اعلام‌نشده ارائه دهد و آژانس را از مکان فعلی مواد هسته‌ای و یا تجهیزات آلوده مطلع کند. قطعنامه همچنین خواستار فراهم کردن دسترسی بازرسان به مکان‌ها و مواد مورد نظر شده است.
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین به رافائل گروسی، مدیرکل این آژانس ماموریت داده است تا بهار آینده گزارشی درباره سؤالات بی‌پاسخ مربوط به برنامه هسته‌ای ایران ارائه دهد.
نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی همچنین از غنی‌سازی بالای اورانیوم در ایران دفاع کرده و آن را تحت نظارت آژانس بی‌خطر دانسته است: «ما در فرایند غنی‌سازی اورانیوم در ایران، تهدیدی برای رژیم منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای نمی‌بینیم، بلکه مشکل اصلی را در ناتوانی طرف‌های درگیر برای یافتن زبان مشترک و گذار از دیپلماسی مبتنی بر فشار رسانه‌ای به سمت استفاده از یک دیپلماسی واقع‌گرایانه می‌دانیم.»
