پیامد سیاست‌های ترامپ؛ نزدیک شدن چین و اروپا؟

چین از مدیران ارشد اقتصادی جهان برای حضور در “فوروم توسعه چین” دعوت کرده است. امسال اروپایی‌ها بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته‌اند. سیاست‌های ترامپ باعث شده که چین بتواند خود را به عنوان یک شریک مطمئن‌تر معرفی کند.در بیرون، درختان ماگنولیا و گیلاس نویدبخش بهار هستند. در محوطه مجموعه دیائویوتای پکن، مهمانان بین‌المللی در زمان استراحت خود بین دریاچه‌های بزرگ و چمن‌های سرسبز قدم می‌زنند.

در داخل، رهبری حزب کمونیست چین پذیرای بیش از ۸۰ مدیر اجرایی شرکت‌های بزرگ بین‌المللی است. این مدیران نیز متقابلاً از کشور چین، که بخش مهمی از کسب‌وکارشان را تشکیل می‌دهد، تمجید می‌کنند. آن‌ها به مناسبت نشست سالانه “فوروم توسعه چین” گرد هم آمده‌اند.

حضور گسترده مدیران شرکت‌های غربی

تیم کوک، مدیرعامل اپل، به این نشست آمده است، همان‌طور که مدیران ارشد شرکت‌های خودروسازی آلمانی بی‌ام‌و و مرسدس نیز در این رویداد حضور دارند. رولاند بوش، مدیرعامل زیمنس، نه‌تنها در این نشست شرکت کرده بلکه امسال حتی یکی از روسای مشترک فوروم است. آن‌ها در ردیف اول، در کنار وزیران چینی نشسته‌اند.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

پشت تریبون، لی چیانگ، نخست‌وزیر چین، از رشد اقتصادی کشورش و جذابیت آن به عنوان یک قطب سرمایه‌گذاری سخن می‌گوید. او همچنین به شرایط اقتصادی نامطمئن و آشفته جهان اشاره می‌کند: «در چنین شرایطی، از نظر من بسیار مهم است که هر یک از کشورها بازارهای خود را بیشتر باز کنند و شرکت‌های ما منابع خود را بیشتر با یکدیگر به اشتراک بگذارند.»

مشکلات اقتصادی چین

لی چیانگ در تلاش است تا چین را به عنوان یک شریک اقتصادی باثبات و قابل‌اعتماد و همچنین به عنوان حامی تجارت آزاد و مخالف موانع تجاری معرفی کند. اما در سخنان ا و اشاره‌ای به چالش‌های اقتصادی چین نیست؛ بحران ادامه‌دار بازار املاک، نرخ بالای بیکاری جوانان، کاهش قیمت‌ها، و رکود مصرف داخلی، که حتی علائم اخیر بهبود اقتصادی نیز تأثیر چندانی بر آن نداشته است.

اسکات کندی، تحلیلگر علوم سیاسی از اندیشکده آمریکایی “مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی”، به سایت شبکه اول تلویزیون آلمان می‌گوید که هدف لی چیانگ این است که تصویری از یک اقتصاد در حال رشد ارائه دهد و تأکید کند که چین رویکردی متفاوت از ایالات متحده دارد. او تصریح می‌کند: «لی چیانگ هرگز نامی از آمریکا نبرد، اما زمانی که از یک‌جانبه‌گرایی و حمایت‌گرایی سخن گفت، منظورش واشنگتن بود.»

آیا می‌توان از یک فضای اقتصادی منصفانه سخن گفت؟

به نظر می‌رسد که برخی از شرکت‌های بزرگ پیام لی چیانگ را دریافت کرده‌اند. رولاند بوش، مدیرعامل زیمنس، در سخنرانی خود که بلافاصله پس از نخست‌وزیر چین انجام شد، از دولت چین تمجید کرد و گفت که این کشور پیوسته در حال تلاش برای ایجاد شرایط رقابتی برابر و یک فضای اقتصادی منصفانه است.

با این حال، اتحادیه‌های تجاری و دولت‌های دیگر کشورها سال‌هاست که ادعا می‌کنند وضعیت در چین برعکس است: شرکت‌های خارجی در مناقصات دولتی با تبعیض مواجه می‌شوند و چارچوب‌های قانونی اغلب نامشخص هستند.

بیشتر بخوانید: آمریکا چین را به عنوان مهم‌ترین شریک تجاری آلمان پشت سرگذاشت

با این وجود، بوش معتقد است که دولت چین تمایل دارد تا سرمایه‌گذاران خارجی را جذب کند. او در مصاحبه‌ای با شبکه اول تلویزیون آلمان (ARD) گفت: «این بدان معنا نیست که همه چیز عالی است، اما مسیر درستی در پیش گرفته شده است. از نظر سرمایه‌گذاری، چین یکی از بزرگ‌ترین بازارهای جهان است. از نظر تولید صنعتی، حتی بزرگ‌ترین بازار محسوب می‌شود. اینجا هم رقابت‌های داخلی وجود دارد. بدون حضور و سرمایه‌گذاری محلی، حفظ سهم بازار در چین غیرممکن خواهد بود. بنابراین، ما این کار را انجام می‌دهیم.»

دشواری‌های شرکت‌های خارجی در چین

با این حال، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در چین طی سال‌های اخیر کاهش یافته است. کسب‌وکار برای شرکت‌های خارجی در این کشور دشوار‌تر شده است. شرکت‌های داخلی چین در حال پیشرفت هستند و سهم خود را در بازارهای مختلف، از جمله مهندسی، فناوری‌های پیشرفته و صنعت خودروسازی افزایش داده‌اند.

اما اقتصاد چین همچنان به حمایت خارجی نیاز دارد، به‌ویژه در دورانی که خطر افزایش تعرفه‌های تجاری از سوی ترامپ همچنان وجود دارد. برخی از شرکت‌کنندگان قدیمی این فوروم می‌گویند که این نشست در گذشته بیشتر تحت سلطه آمریکایی‌ها بود، اما امروز اروپایی‌ها نقش پررنگ‌تری دارند.

این هفته، رئیس‌جمهور چین، شی جین‌پینگ، قصد دارد شخصاً با مدیران شرکت‌ها دیدار کند. در حالی که سال گذشته فقط مدیران شرکت‌های آمریکایی دعوت شده بودند، امسال قرار است شی با مدیران اروپایی نیز دیدار کند.

آیا ترامپ به نفع چین کار می‌کند؟

کندی، کارشناس آمریکایی، می‌گوید که ما شاهد یک رابطه‌ی پیچیده وابستگی هستیم: «کسانی که در چین تجارت می‌کنند، به طور همزمان نظاره‌گر تحولات در واشنگتن نیز هستند. اما متغیری که می‌تواند همه چیز را تغییر دهد، چین نیست، بلکه آمریکاست. نمایندگان اقتصادی از سیاست‌های اقتصادی و امنیتی چین راضی نیستند، اما تا حدودی با آن کنار آمده‌اند.»

بیشتر بخوانید: جنگ تجاری جدید میان آمریکا و چین؛ افزایش تعرفه‌ها و پیامدهای اقتصادی گسترده

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با رفتارهای غیرقابل‌پیش‌بینی، اعمال تعرفه‌های تنبیهی، حتی علیه چین، و تغییر ائتلاف‌های سیاسی، کار را برای پکن آسان‌تر کرده تا خود را به عنوان یک شریک جذاب‌تر نشان دهد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

با این حال، برای اروپا این مسئله پیچیده‌تر است. کندی در توضیح خود می‌گوید: «اگر چین بخواهد از آشفتگی‌ای که ترامپ برای دیگران ایجاد می‌کند، به نفع خود استفاده کند، باید به مسائل مربوط به اروپا بپردازد: تحریم‌های حقوق بشری مربوط به وضعیت اقلیت مسلمان در سین‌کیانگ، جنگ اوکراین، و نگرانی‌ها درباره ظرفیت‌های تولیدی بیش‌ازحد چین. با این همه، ترامپ برای چین فرصتی بزرگ فراهم کرده تا خود را به عنوان یک بازیگر مسئولیت‌پذیر معرفی کند. اما چین باید در این زمینه اقداماتی انجام دهد.»

انتقادات اروپا از چین

روابط نزدیک چین با روسیه همچنان در اروپا با دیده‌ی انتقادی نگریسته می‌شود، همان‌طور که نقض حقوق بشر در سین‌کیانگ و تبت مورد انتقاد قرار دارد.

علاوه بر این، کمیسیون اروپا چین را متهم می‌کند که برخی از صنایع خود را با یارانه‌های هنگفت حمایت می‌کند، که این امر باعث ایجاد ظرفیت‌های تولیدی بیش‌ازحد و کاهش قیمت‌ها شده است. اتحادیه اروپا برای محافظت از خودروسازان داخلی، تعرفه‌های جبرانی بر خودروهای الکتریکی تولیدشده در چین اعمال کرده است.

بیشتر بخوانید: اقتصاددان برجسته چینی در پی انتقاد از شی ناپدید شد

اما همین مسئله مورد انتقاد مدیران خودروسازی آلمان در این فوروم اقتصادی بود. آن‌ها نگران هستند که این سیاست‌ها به اقدامات متقابل چین ییانجامد و باعث محدودیت فعالیت در بزرگ‌ترین بازار خودروی جهان شود.

با این حال به نظر می‌رسد که در میان درختان شکوفه‌دار ماگنولیا و گیلاس، این مدیران ترجیح می‌دهند بیشتر از چین تمجید کنند تا انتقاد.