رافائل گروسی توسعه سلاح هسته‌ای را به حل یک پازل تشبیه کرد و افزود که ایران “قطعات این پازل را دارد و ممکن است روزی بتواند آنها را کنار هم بگذارد”.
او قرار است شامگاه چهارشنبه ۱۶ آوریل برای گفت‌وگو با مقامات ارشد جمهوری اسلامی وارد ایران شود.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
گروسی در این مصاحبه در پاسخ به این پرسش که به چه منظور عازم تهران است و اینکه آیا برای تثبیت جایگاه آژانس در میز مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا تلاش می‌کند، می‌گوید: «ما بخشی از گفت‌و‌گوی دوجانبه میان آقای عراقچی و آقای ویتکاف نیستیم، اما نسبت به آن بی‌تفاوت نیز نیستیم.»
او ادامه می‌دهد: «آنها به خوبی می‌دانند که ما باید نظر خود را درباره هرگونه توافق احتمالی ارائه کنیم، زیرا ما مسئول راستی‌آزمایی آن خواهیم بود. ما پیش‌تر تبادلات غیررسمی را با آنها آغاز کرده‌ایم. اما به محض آنکه متنی با مفاد مشخص تنظیم شود، از ما خواسته خواهد شد تا درباره رویه‌ها و میزان بازرسی‌های مورد اجرا نظر بدهیم.»
مصاحبه‌گر می‌پرسد: «آیا تصمیم شما برای سفر به ایران از سوی هر دو طرف مداخله‌گرانه تلقی شده است؟»
گروسی پاسخ می‌دهد: «خیر، من به ایران می‌روم و این کشور به دیدار من علاقه‌مند است. نیازی نداشتم خودم را تحمیل کنم. همه بر این موضوع توافق دارند که مشارکت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی [IAEA] همواره ضروری است، صرف‌نظر از ماهیت مذاکرات. بدون حضور ما، هر توافقی تنها یک تکه کاغذ است. برای آنکه توافق معنا داشته باشد، باید سیستم قوی راستی‌آزمایی و نظارتی وجود داشته باشد که تنها ما قادر به ارائه آن هستیم.»
بیشتر بخوانید: گروسی: زمان برای کنترل برنامه هسته‌ای ایران رو به اتمام است
مدیرکل آژانس در این باره که چرا دونالد ترامپ، پس از آنکه در دور اول ریاست‌جمهوری خود در آمریکا از توافق‌نامه برجام خارج شد، اکنون در حال احیای توافق دیگری است، گفت: «در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، گفته می‌شد که توافق وین درباره موضوع هسته‌ای ایران، یعنی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، که در سال ۲۰۱۵ بین ایران از یک سو و فرانسه، بریتانیا، آلمان، ایالات متحده، چین و روسیه از سوی دیگر امضا شد، بیش از حد سخاوتمندانه بود و به ایران آزادی عمل زیادی می‌داد، حتی اگر به تعهدات خود پایبند می‌بود.»
گروسی ادامه می‌دهد: «برای واشنگتن، این توافق خوبی نبود. این بار، ایالات متحده به دنبال متنی ساده‌تر است که از تمام بندهای فنی و ضمیمه‌های پیچیده توافق ۲۰۱۵ عاری باشد، زیرا آن مفاد در برابر واقعیت‌ها تاب نیاوردند.»
او می‌افزاید: «بر اساس گفته‌های هر دو طرف، اکنون مسئله ممنوع کردن مستقیم‌تر فعالیت‌هایی چون غنی‌سازی مطرح است. در مقابل، ایران خواهان لغو تحریم‌ها یا اقدامات حمایتی برای سرمایه‌گذاری خواهد بود. آنچه این تبادلات را شکل می‌دهد، تحریم‌ها و اصل متقابل بودن است.»
بیشتر بخوانید: ویتکاف: ایران باید برنامه غنی‌سازی و تسلیحات هسته‌ای را متوقف کند
گروسی در مورد اینکه آیا فشار نظامی آمریکا در خاورمیانه، به‌ویژه تهدید حمله به ایران و تأسیسات هسته‌ای آن، باعث شد که تهران این گفت‌وگوها را بپذیرد، گفت: «هر کس روایت رسمی خود را دارد. ایرانی‌ها می‌گویند هیچ‌گونه فشاری را تحمل نخواهند کرد. آمریکایی‌ها تأکید می‌کنند که باید توافقی وجود داشته باشد، وگرنه مداخله مستقیم در کار خواهد بود. این بازی دیپلماسی و یک دوپهلویی سازنده است. مهم‌ترین نکته این است که این روند در حال انجام است، حتی اگر ناقص یا ناکامل تلقی شود.»
او در مورد کنار گذاردن سه کشور اروپایی بریتانیا، آلمان و فرانسه از روند مذاکرات گفت: «ما باید از هر آنچه در اختیار داریم استفاده کنیم. مسیر توافق ۲۰۱۵ [با مشارکت اروپایی‌ها] دیگر وجود ندارد. در آن زمان ما گروه P5، یعنی پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل (چین، فرانسه، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده) را داشتیم، به علاوه آلمان، تحت هماهنگی اتحادیه اروپا. در آن زمان، این جبهه متحد بود. اما جنگ در اوکراین پیامدهایی به همراه داشت.»
گروسی اضافه می‌کند: «علاوه بر آن، روسیه و چین دیگر اتحادیه اروپا را بازیگری بی‌طرف نمی‌بینند. مسکو نیز با تهران اتحاد نظامی ایجاد کرده است. امروزه، گروهی که توافق ۲۰۱۵ را شکل داد، به‌شدت قطبی شده است، و آشکار است که دیگر کارآمد نیست. ما باید احساسات را کنار بگذاریم. رویدادهای بین‌المللی نقش کشورهای مختلف و توانایی آنها برای تأثیرگذاری بر روند مسئله هسته‌ای ایران را تغییر داده‌اند. هدف نهایی صلح است، جلوگیری از جنگ و ممانعت از ظهور سلاح‌های هسته‌ای در ایران.»
بیشتر بخوانید: ایران یا آمریکا؛ برنده نخستین مذاکرات؟ گفت‌وگو با سه کارشناس
مدیرکل آژانس در مورد ضرورت فوری دستیابی به توافق در سال ۲۰۲۵ در مقایسه با سال ۲۰۱۵، با توجه به توانایی‌های ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای، می‌گوید: «اگرچه ایران مواد کافی برای تولید نه‌تنها یک بلکه چند بمب را در اختیار دارد، اما هنوز سلاح هسته‌ای ندارد. این مانند یک پازل است؛ قطعات را دارد و می‌تواند روزی آنها را کنار هم بگذارد. هنوز تا دستیابی به آن فاصله وجود دارد. اما این فاصله زیاد نیست، و باید به آن اذعان کرد. در چهار سال گذشته، شتاب بسیار مداومی از سوی ایران در این زمینه دیده شده است.»
گروسی در مورد کاهش ظرفیت نظارتی آژانس بین‌المللی بر ایران با توجه به تعلیق توافق ۲۰۱۵ می‌گوید: «ما همچنان در صحنه حضور داریم، اما دامنه دخالت ما کاهش یافته است، به‌ویژه با پایان پروتکل‌های الحاقی که به ما اجازه می‌دادند کنترل خود را فراتر از تأسیسات اعلام‌شده اعمال کنیم، که این برای آژانس بسیار ارزشمند بود.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پایان این مصاحبه تأکید می‌کند که هدف از سفر او به تهران، بازپس‌گیری آزادی عمل آژانس است: «بله، این در مرکز تلاش‌ها و گفت‌وگوهای من با همکاران ایرانی‌ام قرار دارد. اعتماد باید بازسازی شود، چیزی که امروزه از بین رفته است. اینکه تنها به جامعه بین‌المللی بگویید “ما سلاح هسته‌ای نداریم” کافی نیست تا باور شود. ما باید بتوانیم این موضوع را راستی‌آزمایی کنیم.»
بر اساس آخرین گزارش‌ها، دور دوم گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران و آمریکا شنبه آینده ۱۹ آوریل (۳۰ فروردین) در شهر رم، پایتخت ایتالیا برگزار می‌شود.
