بر اساس گزارش‌ها، تمرکز اصلی این مذاکرات بر محدود کردن غنی‌سازی اورانیوم ایران و گسترش دسترسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) به تأسیسات هسته‌ای ایران است. با این حال، مقامات ایرانی تأکید کرده‌اند که موضوعات فراهسته‌ای مانند توانمندی‌های دفاعی یا مسائل منطقه‌ای در دستور کار مذاکرات نیست و برچیدن زیرساخت‌های هسته‌ای ایران نیز به هیچ عنوان مطرح نخواهد بود.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
یک مقام ارشد آمریکایی در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز تایید کرد که دو طرف توافق کردند هفته آینده دوباره با یکدیگر دیدار کنند.
این مقام دولت ترامپ که نخواسته نامش فاش شود، گفت: «در رم بیش از چهار ساعت در دور دوم مذاکراتمان، پیشرفت بسیار خوبی در مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم خود داشتیم.»
ترامپ روز جمعه ۱۸ آوریل (۲۹ فروردین) به خبرنگاران گفته بود: «من طرفدار این هستم که خیلی ساده، ایران را از داشتن سلاح هسته‌ای بازدارم. آنها نمی‌توانند سلاح هسته‌ای داشته باشند. من می‌خواهم ایران بزرگ، مرفه و فوق‌العاده باشد.»
عراقچی: برجام دیگر کافی نیست
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، ساعاتی پس از پایان دور دوم مذاکرات در شبکه اجتماعی اکس نوشت که جو گفت‌وگوها در رم ” نسبتا مثبت” بوده و باعث “پیشرفت در اصول و اهداف یک توافق احتمالی” شده است.
عراقچی همچنین با اشاره به آغاز “گفتوگوهای فنی در سطح کارشناسان” در روزهای آینده افزود: «در حال حاضر، خوش‌بینی ممکن است موجه باشد، اما تنها با احتیاط زیاد.»
او در بخش دیگری از پست خود نوشت: «ما تصریح کردیم که بسیاری در ایران معتقدند که برجام دیگر به اندازه کافی برای ما خوب نیست و آنچه از آن معامله باقی مانده “درس‌های آموخته” است. من شخصاً با این دیدگاه موافقم.»
ساعاتی پس از پایان دور دوم دیدار نمایندگان ایران و آمریکا در رم، وزارت امور خارجه ایران با انتشار بیانیه‌ای از ادامه گفت‌وگوها بین طرفین خبر داد. بر اساس این بیانیه دو طرف توافق کرده‌اند دور بعدی مذاکرات غیرمستقیم را روز شنبه آینده در مسقط، پایتخت عمان ادامه دهند.
واکنش تند نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، شامگاه شنبه در یک پیام ویدیویی به دور دوم مذاکرات تهران و واشنگتن واکنش نشان داد و گفت: «من متعهد به جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای هستم، من از این تعهد دست نمی‌کشم، از آن عقب‌نشینی نمی‌کنم و حتی برای یک لحظه هم از آن دست نمی‌کشم، حتی به اندازه یک میلی‌متر.»
او همچنین با اشاره به مخالفان مهار برنامه اتمی ایران افزود که اگر اقدامات سالهای گذشته نبود، “ایران همین حالا بیش از ده سال بود که سلاح هسته‌ای داشت.”
نخست‌وزیر اسرائیل پیش از نیز بارها تاکید کرده بود که هرگونه مذاکره با ایران باید به برچیدن کامل برنامه هسته‌ای این کشور منجر شود.
حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران یک گزینه برای اسرائیل
خبرگزاری رویترز ساعاتی پیش در گزارشی به نقل از برخی منابع از جمله یک مقام اسرائیلی نوشت که با وجود عدم تمایل آمریکا به گزینه نظامی، اسرائیل احتمال حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران در ماه‌های آینده را رد نکرده است.
این منابع گفته‌اند که اسرائیل در ماه‌های گذشته مجموعه‌ای از گزینه‌ها همراه با زمان‌بندی پیشنهادی را به دولت ترامپ ارائه کرده است. این گزینه‌ها شامل ترکیبی از حملات هوایی و عملیات کماندویی است که شدت آنها متفاوت است و می‌تواند توانایی تهران برای استفاده تسلیحاتی از برنامه هسته‌ای خود را چند ماه، یک سال یا بیشتر کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: دیدار محرمانه ویتکاف با مقامات اسرائیلی پیش از مذاکرات اتمی
اما مقامات اسرائیلی اکنون بر این باورند که ارتش آنها می‌تواند در عوض، حمله محدودی به ایران انجام دهد که به حمایت کمتر آمریکا نیاز دارد.
اکنون با آغاز مذاکرات برای یک توافق هسته‌ای، مشخص نیست که آیا اسرائیل قصد پیشبرد گزینه‌های خود را دارد یا خیر. چنین اقدامی می‌تواند حمایت گسترده ایالات متحده از اسرائیل را به خطر بیندازد.
دو مقام ارشد سابق دولت بایدن به رویترز گفتند که بخش‌هایی از این طرح‌ها قبلاً سال گذشته به دولت بایدن ارائه شده بود. تقریباً همه آنها به حمایت قابل توجه ایالات متحده از طریق مداخله مستقیم نظامی یا به اشتراک‌گذاری اطلاعات نیاز داشتند. اسرائیل همچنین از واشنگتن درخواست کرده است که در صورت تلافی ایران و حمله به اسرائیل، به این کشور برای دفاع از خود کمک کند.
رویتزر همچنین به نقل از یک مقام ارشد امنیتی ایران نوشت که تهران از برنامه‌ریزی اسرائیل آگاه است و هرگونه حمله‌ای “پاسخ تند و تزلزل‌ناپذیر ایران” را در پی خواهد داشت.
این مقام که هویتش فاش نشده، به رویترز گفت: «ما اطلاعاتی از منابع موثق داریم مبنی بر اینکه اسرائیل در حال برنامه‌ریزی برای حمله‌ای بزرگ به سایت‌های هسته‌ای ایران است. این ناشی از نارضایتی از تلاش‌های دیپلماتیک جاری در مورد برنامه هسته‌ای ایران و همچنین نیاز نتانیاهو به درگیری به عنوان ابزاری برای بقای سیاسی است.»
واکنش محافل داخلی در ایران
اخبار دور دوم گفتوگوهای ایران و آمریکا سر تیتر روزنامه‌های ایران است و به نظر می‌رسد موضع داخلی نسبت به این مذاکرات تغییر کرده و تا حدودی جنبه مثبت به خود گرفته است. البته همچنان تاکید ویژه‌ای بر “غیرمستقیم” بودن مذاکرات و یا “حضور طرفین ایران و آمریکایی در سالن‌های جداگانه” وجود دارد که نشان از تلاش برای تلطیف مواضع تند پیشین حکومت نسبت به مذاکره با آمریکا دارد.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در ماه‌ها و هفته‌های گذشته بارها با ادبیاتی تند هرگونه مذاکره با آمریکا را رد کرده بود.
خامنه‌ای در اولین دیدار سال نو با مسئولان ارشد سه قوه در روز سه‌شنبه ۲۶ فروردین در نخستین موضع‌گیری درباره مذاکرات ایران و آمریکا در عمان گفت که “در قدم‌های اول خوب اجرا شده است” اما “نباید مسائل کشور را به گفت‌وگوها گره زد”.
بیشتر بخوانید: رویترز: ایران خواهان تضمین‌هایی از سوی آمریکا است
رهبر جمهوری اسلامی با بیان اینکه “نباید خوش‌بینی و بدبینی افراطی داشت”، افزود: «هیچ‌چیز به نتایج مذاکرات گره زده نشود.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
او همچنین با اشاره به مذاکرات برای برجام در دولت روحانی تصریح کرد: «اشتباهی که در برجام انجام شد و همه‌چیز کشور را به پیشرفت مذاکرات منوط کرد، نباید تکرار شود چرا که کشور شرطی می‌شود و همه‌چیز از جمله سرمایه‌گذاری تا مشخص شدن نتیجه مذاکرات معطل می‌ماند.»
این اظهارات که شباهتی به مواضع تند پیشین ندارد، واکنش‌هایی را به دنبال داشته است. شماری از تحلیلگران بر این باورند که جمهوری اسلامی از موضع ضعف تن به مذاکره با آمریکا داده چرا که با بحران‌ها و چالش‌های جدی هم در درون کشور و هم در منطقه مواجه است و اکنون موجودیتش بیش از هر زمان دیگری در سالهای اخیر، در خطر قرار دارد.
