تهران اخیراً مذاکرات هسته‌ای را با آمریکا از سر گرفته و تاکنون دو دور “مذاکره غیرمستقیم” در مسقط و رم انجام داده است.
عراقچی در پیام خود در شبکه اجتماعی اکس نوشت: «پس از رایزنی‌های اخیرم در مسکو و پکن، آماده‌ام تا گام اول را با سفر به پاریس، برلین و لندن بردارم.» او افزود که آماده گفت‌وگو با سه کشور اروپایی “نه فقط در موضوع هسته‌ای، بلکه در هر زمینه دیگری” است که به گفته او در آنها “منافع و نگرانی‌های مشترک” وجود دارد.
فرانسه در انتظار “گام‌های عملی”
به گزارش رویترز، یک سخنگوی وزارت خارجه فرانسه در واکنش به پیام عراقچی اعلام کرده است که این کشور «از راه‌حل دیپلماتیک در پرونده هسته‌ای ایران حمایت می‌کند و آماده ادامه گفت‌وگو با ایران است.»
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
هم‌زمان کریستف لموئن، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه، به خبرگزاری فرانسه گفت، پاریس منتظر خواهد ماند تا ببیند آیا این اعلام “با اقدامات عملی همراه خواهد شد یا نه”. او در عین حال افزود که فرانسه “با کمال میل به گفت‌وگو با ایرانی‌ها” درباره موضوع هسته‌ای ادامه خواهد داد.
آلمان و بریتانیا هنوز واکنشی به پیشنهاد عراقچی از خود نشان نداده‌اند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، ایران و سه کشور اروپایی اخیرا گام‌هایی برای از سرگیری گفت‌وگو در خصوص برنامه هسته‌ای برداشته‌اند و از اواخر سال گذشته چندین نشست برگزار کرده‌اند.
عراقچی یک روز پیش در پکن با وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، دیدار کرد تا پیش از مذاکرات شنبه آینده با آمریکا، با چینی‌ها “درباره روند گفت‌وگوهای غیرمستقیم با آمریکا” رایزنی کند و پکن را در جریان “آخرین تحولات” مذاکرات قرار دهد.
او هفته گذشته نیز برای گفت‌وگوهای مشابهی به مسکو سفر کرده و با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و سرگئی لاوروف، وزیر خارجه این کشور، دیدار کرده بود.
عراقچی: روابط با اروپا در وضعیت نشیب است
عراقچی در بخش دیگری از پیام روز پنج‌شنبه خود، ضمن ابراز رضایت از سطح همکاری جمهوری اسلامی با متحدان چینی و روس، اذعان کرد که روابط با تروئیکای اروپایی در حال حاضر تضعیف شده و “در وضعیت نشیب است”.
او با بیان اینکه “اکنون توپ در زمین سه کشور اروپایی است”، گفت: «آنها این فرصت را دارند که خود را از نفوذ گروه‌های ذی‌نفع خاص رها کنند و مسیری متفاوت را شکل دهند.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
عراقچی روز چهارشنبه نیز در واکنش به گزارشی در خصوص تلاش جمهوری اسلامی برای ساخت “حصار امنیتی عظیم” در اطراف تاسیسات هسته‌ای‌اش، آن را “تلاش‌های اسرائیل و برخی گروه‌های ذی‌نفع در راستای انحراف دیپلماسی” خوانده و تضعیف مذاکرات را محکوم کرده بود.
سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز یک روز پیش از سفر عراقچی به پکن، از شکل‌گیری “نوعی ائتلاف برای تضعیف دیپلماسی” سخن گفته بود.
نگرانی تهران از فعال شدن مکانیسم ماشه
به نظر می‌رسد پیشنهاد عراقچی برای مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا، بی‌ارتباط با نگرانی تهران از احتمال فعال کردن مکانیسم ماشه توسط آنها نباشد.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، جمعه گذشته با اشاره به “مکانیسم ماشه”، از اتحادیه اروپا خواسته بود تا درباره بازگرداندن تحریم‌های احتمالی علیه ایران، در صورت نزدیک شدن تهران به ساخت سلاح هسته‌ای، تصمیم بگیرد.
بند موسوم به “مکانیسم ماشه” در توافق برجام، که هنوز تا ۲۶ مهر ۱۴۰۴ اعتبار دارد، در صورت فعال شدن، منجر به بازگشت خودکار تمامی تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران خواهد شد.
روبیو گفته بود: «اروپایی‌ها باید تصمیم بگیرند، چون به باور من، همه ما باید انتظار این را داشته باشیم که به‌زودی گزارشی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دریافت کنیم مبنی بر اینکه ایران نه تنها به تعهدات خود پایبند نیست، بلکه به شکلی خطرناک به ساخت سلاح نزدیک شده است، نزدیک‌تر از هر زمان دیگری.»
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، نیز روز چهارشنبه جمهوری اسلامی را تهدیدی برای جهان خواند و هشدار داد، اگر ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد، “سرنوشت تمام بشریت” در خطر خواهد بود.
دور سوم مذاکرات تهران و واشنگتن قرار است شنبه آینده، ششم اردیبهشت، در پایتخت عمان برگزار شود که نقش میانجی در گفت‌وگوها را ایفا می‌کند. شنبه گذشته هیأت‌های ایرانی و آمریکایی، به ریاست عراقچی و ویتکاف، پس از چهار ساعت گفت‌وگو بدون هیچ پیشرفت قابل‌توجهی از هم جدا شدند. با وجود این، جمهوری اسلامی مذاکرات را “سازنده و رو به جلو” خواند، عمان از “شتاب گرفتن” آن خبر داد و یک مقام آمریکایی نیز از “پیشرفت بسیار خوب” سخن گفت.
ایران و آمریکا از دهه‌ها پیش اتهام‌هایی متقابل را به یکدیگر نسبت می‌دهند. اما اختلاف بر سر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی تنها نگرانی واشنگتن نیست، بلکه بسیاری از کشورهای اروپایی و کشورهای منطقه نیز به آن با تردید می‌نگرند. اسرائیل در این میان بیشترین نگرانی را دارد و با توجه به سیاست‌های تهران، موجودیت خود را در معرض خطر می‌بیند. بدین ترتیب برنامه اتمی تهران سال‌هاست که عملا به یکی از موضوعات و نگرانی‌های پایدار بین‌المللی تبدیل شده است.
جمهوری اسلامی ایران متهم به تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای است. تهران این اتهام را رد می‌کند. دولت‌های غربی همچنین برنامه موشکی ایران را مورد انتقاد قرار داده و تهران را متهم می‌کنند که با ارسال پهپاد به روسیه، به مسکو در جنگ علیه اوکراین کمک می‌کند. تهران اما این اتهامات را رد کرده و می‌گوید که در این مناقشه بی‌طرف است. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، بارها تهدید کرده است که ایران در صورت شکست مذاکرات با پیامدهای نظامی روبه‌رو خواهد شد.
جمهوری اسلامی در سال ۲۰۱۵ (۱۳۹۴) توافق برجام را با شش قدرت جهانی (آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان) امضا کرد که بر اساس آن، در ازای اعمال محدودیت‌هایی در برنامه هسته‌ای ایران، تحریم‌های بین‌المللی کاهش می‌یافت. اما در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ، ایالات متحده به شکل یکجانبه از برجام خارج شد و در پی آن نیز دیگر تهران به مفاد توافق پایبند نماند.
