بنا بر مقررات هر محموله‌ای که وارد بندر می‌شود، باید “اظهار” شود. به عبارتی باید ابتدا اطلاعات باری آن به بندر داده شود، تا تشریفات گمرکی و ترخیص آن آغاز شود. اما به گزارش ایسنا هیچ‌یک از این‌ها در مورد محموله وارداتی که روز شنبه (شش اردیبهشت) در بندر رجایی با انفجار و آتش‌سوزی مهیب باعث کشته شدن ۶۵ نفر و بیش از ۱۰۰۰ زخمی شد، انجام نشده بود.
طبق قوانین گمرکی، شرکت‌های حمل و نقل موظفند “هنگام ورود وسیله نقلیه به قلمرو گمرکی، دو نسخه اظهارنامه اجمالی (گزارش اولیه) تنظیم و به هر یک از آنها نسخه‌ای از فهرست کل بار و در صورت نیاز، بارنامه‌های هر ردیف از فهرست کل بار را ضمیمه و به گمرک و مرجع تحویل گیرنده کالا تسلیم کنند”.
“اهمال و قصور جدی”
مرتضی محمودی، نماینده مجلس و عضو هیئت اعزامی به بندرعباس به خبرگزاری ایسنا گفته است تیم اعزامی مجلس به بندرعباس، “اهمال و قصور جدی” را به عنوان دلیل اصلی انفجار در تشخیص داده.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
به گفته او “نبود ساختار درست و عدم کنترل و نظارت بر کالاهای ورودی و خروجی” از دلایل مهم این حادثه بوده است. او افزود این اهمال و نبود نظارت “در بنادر دیگر نیز وجود دارد” اما در بندر رجایی “به میزان قابل توجهی وجود داشته است.”
محمودی احتمال “تعمد و کارخرابی” را بسیار کم دانسته و می‌گوید: «تخلفات در روند حمل بار به بندر شهید رجایی، دروغ اظهاری و اعلام نکردن محتوای واقعی کانتینرها به عینه در این بندر از سوی مسئولین مربوطه وجود داشته است».
بیشتر بخوانید:واشنگتن پست: اسرائيل پشت حمله سایبری به بندر شهید رجایی بوده است
او افزود: «دستگاه‌های امنیتی و انتظامی در حال بررسی هستند تا اگر حتی یک درصد احتمال خرابکاری وجود داشته است، مسببین آن دستگیر و به سزای اعمال خود برسند.»
این نماینده از مردم خواست به گزارش رسانه‌های داخلی و گزارشی که این هیئت در روزهای آینده منتشر می‌کند، “اعتماد کنند.” این در حالی است که به گفته منتقدان حکومت ایران در مورد تمامی فجایعی که در این کشور رخ داده، همواره پنهانکاری کرده است.
حذف “محموله خطرناک” از خبرها
کانال تلگرامی امتداد نوشته است که خبرگزاری ایلنا “خبر مربوط به سخنان سعید جعفری مدیرعامل شرکت توسعه خدمات بندری سینا را از خروجی خود حذف کرده است.” او گفته بود محموله‌ای “بسیار خطرناک” که بندر رجایی منفجر شد، با عنوان “کالای معمولی” وارد و دپو شده بود.
در حالی که این خبر از رسانه‌های ایران حذف شده، رسانه‌های معتبر جهانی در گزارش‌های خود عامل اصلی انفجار را سوخت جامد موشک دانسته‌اند. به گزارش نیویورک تایمز، فردی مرتبط با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران که به دلیل حساسیت موضوع امنیتی می‌خواسته ناشناس بماند، گفته است که “ماده منفجرشده سدیم پرکلرات، یکی از اجزای اصلی سوخت جامد موشک‌ها بوده است”.
شرکت امنیتی خصوصی “امبری” (Ambrey) نیز به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته است بندر رجایی در ماه مارس محموله شیمیایی سوخت موشکی دریافت کرده بود. این ماده شیمیایی برای ساخت سوخت جامد موشک‌ها قرار بود برای پر کردن ذخایر موشکی ایران استفاده شود که در حملات مستقیم به اسرائیل در جریان جنگ با حماس در نوار غزه کاهش یافته بود.
“تسویه حساب سیاسی”
کانال تلگرامی امتداد نوشته است حادثه‌ای که “در نگاه اول، توجه افکار عمومی را به ابعاد ایمنی و امنیت محموله‌ها در گمرک جلب کرد، به سرعت ابعاد سیاسی” نیز به خود گرفت و محلی برای “تسویه حساب در سیاست داخلی”؛ “تسویه حساب پایداری با بنیاد مستضعفان” شد.
این کانال تلگرامی نوشت محموله خطرناک در محوطه شرکت “توسعه خدمات دریایی و بندری سینا” انبار شده بود. این شرکت وابسته به بنیاد مستضعفان است و در “نخستین ساعات پس از حادثه، علی خضریان، نماینده مجلس و عضو نزدیک به جریان پایداری، صراحتاً انگشت اتهام را به سمت بنیاد مستضعفان گرفت”.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
به همین دلیل مدیرعامل شرکت سینا اعلام کرد: «این سانحه در پی اظهار خلاف محموله‌های وارداتی رخ داده و محموله‌های بسیار خطرناک تحت عنوان کالای معمولی وارد و دپو شده بود.»
بیشتر بخوانید:قطع همکاری ده‌ها خط کشتیرانی دنیا با بندر رجایی
در این میان محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس اعلام کرد که “دستگاه‌های نظارتی، امنیتی و قضایی و نمایندگان چهار کمیسیون مجلس” به دنبال کشف “هرگونه سهل‌انگاری یا تعمد” در حادثه انفجار بندر رجایی هستند و “گزارش آن به مردم ارائه خواهد شد”.
گازهای خطرناک
بر اساس تصاویر و شواهد، ابعاد خسارات بسیار گسترده است. علاوه بر شمار بالای جان‌باختگان و زخمی‌ها که هنوز شمار قطعی آنها روشن نیست، و پیامدهای اقتصادی این انفجار، مردم منطقه با مشکلات جدی سلامتی درگیرند.
بابک محمودی، رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر اگرچه از مهار آتش و انجام عملیات لکه‌گیری خبر داد، اما گفت: «بر اثر انفجارها و آتش‌سوزی، مقداری گاز خطرناک در فضا متصاعد شده، به ویژه در پشت کانتینرها که محل‌های اداری قرار دارند و امکان پاکسازی سریع وجود ندارد».
او در مورد عدم موفقیت در اطفای کامل حریق نیز افزود که “وزش باد باعث شد دوباره شعله‌ور شدن آتش را شاهد باشیم.”
خبرگزاری‌های ایران می‌گویند به دنبال عملیات اطفای حریق در بندر رجایی طی دو روز اخیر، اکنون “لگه‌گیری آتش‌سوزی در بندر در حال انجام است.” همچنین ادعا شده است که “تمامی تشریفات گمرکی” در این بندر “به مدار” و تجارت به “روال عادی” برگشته و “همه رویه‌های گمرکی نیز اعم از صادارت، واردات و ترانزیت” برقرار شده است.
