منصور امان
نفت در برابر کالا؛ راه حل اُروپا برای دور زدن تحریمها
کمتر از دو ماه مانده به اجرایی شدن تحریمهای نفتی و مالی آمریکا علیه رژیم جمهوری اسلامی، اتحادیه اروپا می گوید راه تازه ای برای دور زدن آن پیدا کرده است. نشانه ها اما حکایت از آن دارند که ترفند مزبور بیشتر یک بازی جدید است تا حلقه نجات!
سه تُفنگدار هسته ای، آلمان، فرانسه و بریتانیا، اطلاع داده اند که نهاد مالی جدیدی را برای ادامه مُناسبات تجاری با رژیم مُلاها ایجاد می کنند. به گفته آنها، نهاد مزبور در خارج از سیستم سوئیفت قرار خواهد گرفت تا به شرکتها کُمک کند بدون هراس از مُجازاتهای آمریکا، با جمهوری اسلامی مُعامله کنند.
آنچه که در نگاه اول خود را به مثابه یک ابتکار تازه می نمایاند، با ارزیابی دقیق تر آشکار می گردد که چیزی بیشتر از برنامه نفت در برابر کالا نیست؛ طرحی که سازمان ملل در دوران تحریمهای عراق اجرا کرد و سپس در مورد رژیم مُلاها نیز در دوره تحریمهای فلج کننده در شکل محدودتری مادیت یافت.
بر این اساس، حاکمان ایران خود به درآمدهای نفتی دسترسی نخواهند داشت و نهاد مزبور در نقش قیم از این محل، هزینه کالاهایی که آنها خریداری می کنند را می پردازد. “نظام” بدین گونه از فرآیند تبادُل مالی، چه به عُنوان فروشنده و چه خریدار حذف گردیده و زائده ای بدون اختیار در حاشیه آن خواهد بود.
همانگونه که پیداست، اساس و پایه طرح سه تُفنگدار، حفظ امکان فُروش نفت توسُط مُلاها است. به بیان دقیق تر، طرح مزبور کیسه ای است که برای درآمدهای نفت صادراتی جمهوری اسلامی به اُروپا دوخته شده که میزان آن در حال حاضر کمتر از 500 هزار بُشکه در روز تخمین زده می شود. با این حال روشن نیست که خریداران بُزُرگ نفتی اُروپا که میدان عمل آنها در سطح جهانی است، چگونه قادر خواهند بود با وجود خرید نفت تحریمی ایران، از مُجازاتهای آمریکا و مُتحدان عرب آن که فروشندگان عُمده نفت و گاز به آنها هستند، برکنار بمانند.
گذشته از موانع مُهمی که بر سر راه شرکتهای نفتی اُروپایی قرار دارد، فروشندگانی که در قالب مرکز جدید با رژیم مُلاها وارد مُعامله می شوند نیز خود را در برابر پیامدهایی پیش بینی پذیر قرار خواهند داد. رهگیری آنها غیر مُمکن نیست و از این رو، قانع کردن شان به پذیرُفتن ریسک تجارت با کشوری که نه دارای اُفق روشن اقتصادی است و نه از یک سیستم با ثبات سیاسی برخوردار می باشد، کار چندان ساده ای نخواهد بود.
مُستقل از سدهای اجرایی طرح اُروپا، حتی در صورت پا گرفتن، این طرح فقط می تواند بخش ناچیزی از مُشکل حاکمان جمهوری اسلامی را برطرف کند که بی شک نیازهای اولیه و حیاتی مردُم ایران شامل آن نخواهد بود. شُرکای اُروپایی رژیم ولایت فقیه تاکُنون ادعا می کردند نگران “آسیب تحریمها بر مردُم عادی” هستند. تهیه پستویی نیمه تاریک برای انجام مُعاملات مخفیانه و مشکوک با رژیمی مُستبد، خونریز و بُحران ساز، چندان نشانی از این ژست انسان دوستانه ندارد.
