نشست زمین در تهران ؛ فاجعه در تقدیر و کابوس خطر آسیب‌های جبران‌ناپذیر در انتظار مردم
یورونیوز: تصاویر ماهواره‌ای دقیق، حاکی از نشست زمین در تهران است و ده‌ها زیرساخت شهری و صدها خانه‌ها در خطر ریزش قرار دارند. تهران پرجمعیت‌ترین شهر آسیای غربی است که بیش از ۱۳ میلیون نفر جمعیت دارد. مهدی متقی و محمود حق‌شناس حقیقی، پژوهشگران مرکز تحقیقاتی علوم زمین در دانشگاه پُستدام آلمان با بررسی داده‌های ماهواره‌ای بین سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۱۷ متوجه نشست زمین در تهران شده‌اند.
آخرین داده‌ها حاکی از آن است که غرب تهران که زمین‌های شهری و کشاورزی را شامل می‌شود، در حال فرونشینی است و این ریزش در برخی نقاط تهران و همینطور ورامین حدود ۲۵ سانتیمتر در سال است. فرودگاه بین المللی امام خمینی که در جنوب غربی تهران واقع شده نیز سالانه حدود ۵ سانتیمتر پائین می‌رود. برخی پژوهشگران از جمله روبرتو توماس، پژوهشگر دانشگاه آلیکانته در اسپانیا معتقدند که تهران بالاترین نشست زمین را در جهان دارد.
نشست زمین به دلایلی چون افزایش جمعیت، بهره‌برداری نادرست از سفره‌های آب زیرزمینی و استخراج بی اندازه منابع نفت و گاز رخ می‌ده.
علی بیت اللهی، مدیر بخش زلزله شناسی مهندسی و خطرپذیری ایران و همکارانش در بررسی‌های خود تخمین زده‌اند که ۱۲۰ کیلومتر راه آهن، ۲۳۰۰ کیلومتر جاده، ۲۱ پل، ۳۰ کیلومتر خط لوله نفت، ۲۰۰ کیلومتر خط لوله گاز، ۷۰ کیلومتر خطوط برق ولتاژ بالا و بیش از ۲۵۰ هزار ساختمان در تهران در معرض خطر هستند.
یافته‌های پژوهشگران دانشگاه پستدام نشان می‌دهد که این نشست از سال ۲۰۰۳ از مناطق کشاورزی آغاز شده و اکنون به مناطق شهری رسیده است. جمعیت تهران در ۴۰ سال گذشته بیش از دو برابر شده است. خشکسالی، سدسازی غیراصولی و حفر هزاران چاه آب غیرقانونی سبب شده تا زمین تهران در خطر ریزش قرار گیرد.
نشست‌هایی که تا کنون رخ داده غیرقابل بازگشت است؛ چرا که بخش‌های زیادی از خاک از بین رفته است. تخلیه آب زیرزمینی سبب خشکی خاک شده و به دلیل خالی شدن فاصله بین ذرات بر اثر فشار خارجی، خاک کوبیده می‌شود.
صدای زنگ خطر افزایش جمعیت
به گفته رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تهران، ۱۷ درصد جمعیت ایران (نزدیک به ۱۴ میلیون نفر) در این استان زندگی می‌کند. پایگاه خبری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران به نقل از نعمت‌الله ترکی نوشته است: «از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۵ تراکم جمعیت استان تهران به هزار نفر رسیده، در حالی که میانگین کشوری ۴۹ نفر است.»
ترکی به این اعتبار معتقد است که زنگ خطر افزایش جمعیت در استان تهران به صدا درآمده است. او “تداخل و تمرکز نظام تصمیم‌گیری ملی، استانی و محلی، تعارض و ابهام در مدیریت حریم شهرها و فقدان نظام مدیریت یکپارچه شهر تهران” را از جمله چالش‌های این استان برشمرده است.
همواره گفته شده که امکانات رفاهی در تهران همزمان با تمرکز سیاسی و اقتصادی رشد نیافته است. این نکته در بخشی از سخنان نعمت‌الله ترکی هم بازتاب داشته است: «سرانه تخت بیمارستانی به ازای هر ۱۰ هزار نفر در استان تهران ۷ و در کشور ۱۹ تخت است.»
