تازه‌های پزشکی هفته: آیا ورزش از دارو برای درمان افسردگی مؤثرتر است؟/ ماموگرافی سه بعدی؛ روشی دقیق در تشخیص سرطان پستان/ شش نکته برای مراقبت از سلامت در فصل بهار/ آیا پرخوابی نشان‌دهنده مشکلات جدی سلامت است؟مطالعه جدید محققان دانشگاه استرالیای جنوبی نشان می‌دهد که فعالیت بدنی ۱.۵ برابر مؤثرتر از دریافت مشاوره یا دارو برای درمان افسردگی است.
به‌نوشته نشریه پزشکی “نورو ساینس” مطالعه اخیر این پژوهشگران که در مجله British Journal of Sports Medicine منتشر شده، بیش از هزار کارآزمایی تحقیقاتی را بررسی کرده که اثرات فعالیت بدنی بر افسردگی، اضطراب و پریشانی روانی را تحلیل می‌کردند. این مطالعه نشان داد که انجام ۱۵۰ دقیقه انواع فعالیت بدنی در هر هفته (مانند پیاده‌روی سریع، بلند‌کردن وزنه و یوگا) در مقایسه با درمان‌های معمول (مانند داروها) بهطور قابل‌توجهی افسردگی، اضطراب و ناراحتی روانی را کاهش می‌دهد.
در این مطالعه، بیشترین تاثیر ورزش در افراد مبتلا به افسردگی، اچ‌آی‌وی، بیماری کلیوی، زنان باردار و مبتلایان به افسردگی پس از زایمان مشاهده شد.
به‌گفته محققان، هر‌چه شدت ورزش بیشتر باشد، مفیدتر است. اعتقاد بر این است که ورزش از طریق مسیرهای متعدد و با اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت بر سلامت روان تأثیر می‌گذارد. بلافاصله پس از ورزش، اندورفین و دوپامین در مغز ترشح می‌شود. در کوتاه‌مدت، این روند به تقویت خلق‌و‌خو و کاهش استرس کمک می‌کند. در دراز‌مدت، انتشار انتقال‌دهنده‌های عصبی در پاسخ به ورزش، تغییراتی را در مغز ایجاد می‌کند که به خلق‌و‌خو و بهبود وضعیت شناختی، کاهش التهاب و تقویت عملکرد سیستم ایمنی کمک می‌کند، که همگی بر عملکرد مغز و سلامت روان ما تأثیر می‌گذارد.
محققان تاکید می‌کنند ورزش منظم می‌تواند منجر به بهبود خواب شود که نقش مهمی در کاهش علائم افسردگی و اضطراب دارد. ورزش منظم همچنین دارای مزایای روانشناختی مانند افزایش عزت نفس و احساس موفقیت است که همگی برای افرادی که با افسردگی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند مفید است.
با این حال، انجمن روان‌شناسی آمریکا همچنان بر دارو و روان‌درمانی تأکید می‌کند و ورزش را به‌عنوان یک درمان «جایگزین» در نظر می‌گیرد.
توجه به این نکته حائز اهمیت است که هرچند ورزش می‌تواند ابزار مؤثری برای مدیریت بیماری‌ها و مشکلات روانی باشد، با این همه افراد مبتلا به این بیماری‌ها باید با یک متخصص در تماس باشند تا یک برنامه درمانی جامع را پیگیری کنند. یک برنامه درمانی ممکن است شامل ترکیبی از رویکردهای سبک زندگی، مانند ورزش منظم، پیروی از یک رژیم غذایی متعادل، در کنار درمان‌هایی مانند روان‌درمانی و دارو باشد.
جهان در حال حاضر با یک بحران سلامت روان دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، به طوری‌که میلیون‌ها نفر از افسردگی، اضطراب و سایر مشکلات روانی رنج می‌برند. در سال ۲۰۱۷ میلادی بیش از ۷۹۲ میلیون نفر از جمعیت جهان از هرگونه اختلال سلامت روان رنج می‌بردند. در این میان ۲۶۴ میلیون نفر به افسردگی و ۲۸۴ میلیون نفر به اختلالات اضطرابی مبتلا بودند.
در ایران نیز ابتلا به اختلالات روانی طی سال‌های گذشته روندی رو به افزایش داشته است. حدود ۵ ماه پیش، معاون اداره سلامت روان وزارت بهداشت از افزایش شیوع اختلالات روان در کشور خبر داد. بنا به اعلام این مقام مسئول، نتیجه یک تحقیق کشوری که سال ۱۳۹۹ انجام شده، نشان داده که در طول ۱۰ سال فاصله انجام این تحقیق با پیمایش ملی سلامت روان که در سال ۱۳۸۹ انجام شد، شیوع اختلالات روان در جامعه ایران از ۲۳.۶ درصد به ۲۹ درصد رسیده و در این بازه ۱۰ ساله، بهطور مشخص، افسردگی و اضطراب بیشترین میزان افزایش را داشته است.
ماموگرافی سه‌بعدی؛ روشی دقیق در تشخیص سرطان پستان
یک مطالعه تازه و گسترده نشان می‌دهد که فناوری اسکن جدید ممکن است سرطان‌های پستان بیشتری را شناسایی کند و جایگزین روش‌های فعلی از جمله سونوگرافی و ماموگرافی دو بعدی شود.
به‌نوشته Consumer Healthday توموسنتز که اکنون در تعداد فزاینده‌ای از مراکز پزشکی در دنیا در دسترس است، از اشعه ایکس با دوز کم و بازسازی‌های کامپیوتری برای ایجاد تصاویر سه بعدی از پستان‌ها برای یافتن تومورهای سرطانی استفاده می‌کند. در مقابل، ماموگرافی سنتی تصاویر دو بعدی از پستان‌ها ارائه می‌دهد.
مطالعه جدید محققان دانشگاه پنسیلوانیا شامل اطلاعات بیش از یک میلیون زن ۴۰ تا ۷۹ ساله بود که بین ژانویه ۲۰۱۴ و دسامبر ۲۰۲۰ در پنج سیستم مراقبت بهداشتی بزرگ در ایالات متحده با ماموگرافی دیجیتال سه بعدی یا دو بعدی غربالگری شدند. اکثر زنان در طول دوره مطالعه حداقل دو آزمایش غربالگری داشتند.
توموسنتز به ازای هر هزار زن غربالگری‌شده، ۵.۳ مورد سرطان پستان را شناسایی کرد، در حالی‌که این میزان با ماموگرافی دیجیتال دو بعدی، ۴.۵ مورد بود. علاوه بر این، میزان کمتری از موارد مثبت کاذب در تصویربرداری با ماموگرافی دو بعدی وجود داشت.
مثبت کاذب زمانی اتفاق می‌افتد که به شما گفته می‌شود هرچند سرطان پستان شناسایی نشده اما شما به آزمایشات بعدی برای بررسی دقیقتر نیاز دارید. این روند می‌تواند باعث اضطراب شدید شود و هزینه‌ها و خطرات مرتبط با آزمایش‌های اضافی را افزایش دهد. به گفته محققان هرچند روش جدید به‌ویژه برای زنان با سینه‌های متراکم بسیار دقیق است، اما سونوگرافی و MRI هنوز برای زنان با سینه‌های بسیار متراکم مورد نیاز است.
ضمنا نکته منفی این روش این است که قرار‌گرفتن در معرض تشعشع در توموسنتز بیشتر است. با‌این‌حال، به‌گفته محققان، مزایای تشخیص دقیقتر سرطان، بیشتر از این خطر است.
این مطالعه به‌صورت آنلاین، ۱۴ مارس در مجله Radiology منتشر شد.
شش نکته برای مراقبت از سلامت در فصل بهار
بهار زمان خوبی برای تجدید نظر در رژیم غذایی، فعالیت بدنی، روال خواب و بسیاری موارد دیگر است.
به نوشته نشریه پزشکی Everyday Health این فصل از سال، زمانی برای بررسی عادت‌هایی است که ممکن است شما را از آن چیزی که می‌خواهید باشید، بازدارند و انگیزه‌ای است برای ایجاد عادت‌های جدیدی که به شما کمک می‌کند نسخه بهتری از خودتان شوید.
اگر می‌خواهید در این بهار کمی بیشتر به سلامت و تندرستی خود توجه کنید، اما نمی‌دانید از کجا شروع کنید، این ۶ نکته را مرور نمایید:
میوه‌ها و سبزیجات تازه و مناسب فصل بخورید
بهار و تابستان زمان بسیار خوبی برای گنجاندن میوه‌ها و سبزیجات تازه و فصلی در رژیم غذایی است. محصولات آب‌و‌هوای گرم‌تر مانند قارچ، فلفل دلمه‌ای، کدو سبز و انواع توت‌ها همگی مملو از ریزمغذی‌هایی هستند که بدن به آنها نیاز دارد.
هیدراته بمانید
وقتی هوا گرم‌تر است، بدن شما می‌تواند رطوبت بیشتری را از طریق تعریق از دست بدهد، حتی اگر احساس نکنید که عرق می‌کنید. کم‌آبی بدن در صورت شدید می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی به‌همراه داشته باشد. کم‌آبی می‌تواند باعث خستگی، کاهش انرژی و سردرد شود. یکی از مزایای نوشیدن آب کافی این است که ممکن است به شما در جلوگیری از پرخوری کمک کند. نوشیدن یک لیوان آب قبل از غذا گاهی اوقات به فرونشاندن برخی از نشانه‌های گرسنگی کمک می‌کند.
بیرون بروید و حرکت کنید
ما از نظر ژنتیکی برای لذت بردن از فضای باز طراحی شده‌ایم. این کار تمام حواس را درگیر می‌کند و تاثیر زیادی بر خلق‌و‌خو و عزت نفس دارد. بیرون رفتن می‌تواند سطح ویتامین D را به لطف نور خورشید افزایش دهد. قرار گرفتن در معرض نور روشن همچنین به ترشح سروتونین در بدن کمک می‌کند، که می‌تواند خلق‌و‌خو را بهتر کند.
از پوست و چشم‌ها محافظت کنید
فراموش نکنید که قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید می‌تواند به چشم و پوست شما آسیب برساند. به همین دلیل، استفاده از محافظ مناسب در برابر آفتاب، که شامل استفاده از عینک آفتابی، لباس محافظ و کرم ضد آفتاب است، مهم است. کرم ضد آفتاب باید هرچند ساعت یکبار تجدید شود؛ به‌خصوص اگر عرق یا شنا می‌کنید. متخصصان استفاده از ضد آفتابی با طیف گسترده SPF30 تا SPF50 را توصیه می‌کنند.
مراقب برنامه خواب خود باشید
یکی از عادت‌های بدی که برای تنظیم ساعات خواب باید کنار بگذارید، گذراندن زمان زیادی در مقابل کامپیوتر، تلفن یا لپ‌تاپ درست قبل از خواب است. راه‌های دیگر برای مرتب کردن روال قبل از خواب عبارتند از: ورزش نکردن یا خوردن وعده‌های غذایی زیاد در عرض دو ساعت قبل از خواب، اجتناب از الکل حداقل چهار ساعت قبل از خواب و اجتناب از کافئین در بعد‌از‌ظهر است. هر روز در ساعت مشخصی از خواب بیدار شوید.
مراقب آلرژن‌ها (هم در داخل و هم در خارج خانه) باشید
در داخل خانه فرش‌ها و گرد و غبار را هر روز از آلرژن‌ها پاک کنید. اگر در خارج از خانه علائم آلرژی را تجربه می‌کنید، پس از گذراندن وقت در خارج از خانه، با استفاده از محلول نمک بینی، مواد حساسیت‌زا را از مجرای بینی خود خارج کنید.
آیا پرخوابی نشان‌دهنده مشکلات جدی سلامت است؟
چشمان شما بسته می‌شود و ذهن‌تان در ثانیه‌ای که سرتان روی بالش قرار می‌گیرد خاموش می‌شود، اما ۱۰ ساعت بعد از خواب بیدار می‌شوید و همچنان احساس خستگی می‌کنید. مشکل از کجاست؟
نشریه پزشکی “مدیکال اکسپرس” اینطور روایت می‌کند که بسیاری از مردم از کم‌خوابی شکایت دارند، اما برخی با مشکل مخالف یعنی پرخوابی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. پرخوابی یک اختلال خواب است که با شکایت از خواب آلودگی بیش از حد در طول روز که اغلب حتی پس از ۱۰ ساعت یا بیشتر خوابیدن در شب رخ می‌دهد، مشخص می‌شود.
بنا به اعلام مؤسسه ملی بهداشت ایالات متحده (NIH)، اگر بیش از ۹ ساعت در شب می‌خوابید و احساس سرحالی نمی‌کنید، ممکن است برخی از مشکلات پزشکی زمینه‌ای مقصر باشند.
در حالی‌که نیازهای فردی به خواب ممکن است بسته به سن و شرایطی مانند بیماری، استرس یا سطح فعالیت بدنی متفاوت باشد، آکادمی پزشکی خواب آمریکا خاطرنشان می‌کند که بزرگسالان ممکن است فقط به هفت ساعت خواب یا بیشتر نیاز داشته باشد. برخی از بزرگسالان که به‌عنوان افراد پرخواب شناخته می‌شوند، بهطور طبیعی به ۱۰ تا ۱۲ ساعت خواب در شبانه‌روز نیاز دارند و این نه به دلیل یک بیماری، بلکه به دلیل استعداد طبیعی بیولوژیکی آنها است.
همچنین شما ممکن است به دلایل طبیعی زیر بیشتر از حد معمول نیاز به خواب داشته باشید: افزایش فعالیت بدنی، استرس، جت‌لگ (پرواززدگی)، یا در حین و بلافاصله پس از بهبودی پس از بیماری یا جراحی. شرایط سلامت روان مانند افسردگی یا سابقه تروما در گذشته نیز می‌تواند باعث پرخوابی شود. این وضعیت در ۱۵ درصد از افراد مبتلا به افسردگی وجود دارد.
اختلالات خواب مانند آپنه خواب یا نارکولپسی نیز می‌توانند باعث پرخوابی شوند. آپنه خواب، که شامل توقف مکرر تنفس در طول شب است، یکی از علل شایع پرخوابی است. در این میان نارکولپسی نیز خواب را مختل می‌کند. افراد مبتلا به نارکولپسی ممکن است بهطور ناگهانی و بدون هشدار به خواب بروند و دچار خواب‌آلودگی شدید در طول روز و خواب پراکنده در شب شوند.
عوامل تغذیه‌ای نیز می‌توانند در پرخوابی نقش داشته باشند. برای مثال، تحقیقات اخیر سطوح پایین ویتامین B را با پرخوابی مرتبط دانسته است. طبق اعلام مؤسسه ملی بهداشت ایالات متحده سوء‌مصرف مواد، شامل الکل، تنباکو یا مواد مخدر غیرقانونی با پرخوابی مرتبط است. افراد مبتلا به چاقی یا سایر بیماری‌های مزمن نیز می‌توانند دچار پرخوابی شوند.
در نهایت، برخی داروها یا ترک یک دارو می‌تواند باعث پرخوابی شود. طبق گفته محققان دانشگاه هاروارد، داروهایی که می‌توانند باعث خستگی و گیجی شوند عبارتند از داروهای آلرژی، داروهای ضد افسردگی، داروهای اضطراب، قرص‌های فشار خون، شل‌کننده‌های عضلانی، مواد افیونی، داروهای تشنج یا صرع، داروهای پارکینسون و درمان‌های سرطان.
اگر فکر می‌کنید داروهای تجویزی‌تان ممکن است باعث پرخوابی شود، هرگونه نگرانی را با پزشک خود در میان بگذارید و از داروهایی که به شما کمک می‌کند بیدار بمانید، بدون تأیید پزشک‌تان استفاده نکنید.
