علت تلف شدن قلاده خرس قهوه‌ای که در روستای کنازق شهرستان نمین اردبیل جان باخت، “آسیب جدی ناشی از ضرب و جرح و روش‌های غیر اصولی اهالی روستا برای مهار این جانور” عنوان شده است.
مدیر کل حفاظت از محیط زیست اردبیل می‌گوید، «اهالی منطقه پس از تعقیب و گریز و از پا افتادن حیوان با استفاده از تراکتور و لودر و موتور سیکلت، حیوان را با طناب بسته و آن را مهار کردند». به گفته قاسم‌پور مسئولان بلافاصله حیوان را به کلینیک انتقال دادند ولی به دلیل آسیب جدی به استخوان‌ها و “خرد و خمیرشدن امحا و احشاء” حیوان چند ساعت پس از بیهوشی، به دلیل شدت جراحات، تلف شد.
دویچه وله را در اینستاگرام دنبال کنید
دو روز بعد، حدود ۶۰۰ کیلومتر آنطرف‌تر در استان سرسبز مازندران هم یک قلاده پلنگ در قائم‌شهر مشاهده شد که با جو متشنج اطراف حیوان و تحریک جانور به حمله، سرانجام با شلیک گلوله از پای درآمد.
تصاویر و خبرهایی که از نحوه برخورد مردم و نیروی انتظامی با این دو جانور منتشر شده، برخوردی که در نهایت منجر به تلف شدن این دو جانور شد، بازتاب‌های گسترده‌ای در رسانه‌ها و در شبکه‌های اجتماعی داشته است.
کاربری در توییتر نوشته است: « بعد از پلنگ مازندران، نوبت به کشتن خرس اردبیل رسید. ایران تنها کشوری است که حتی حیوانات ان هم تمایل به مهاجرت [از آن] دارند.»
نبود آموزش، آگاهی، امکانات و مسئولان کارشناس
از دست رفتن این دو قلاده جانور از دو گونه ارزشمند برای اکوسیستم در حالی رخ می‌دهد که این مناطق از کشور در استان مازنداران و آذربایجان زیستگاه طبیعی بسیاری از گونه‌های جانوری به شمار می‌روند. این واقعیت که این اتفاق با وجود آشنایی دیرینه ساکنان این مناطق به حضور گونه‌های متعدد جانوری در زیستگاههای طبیعی و در همسایگی‌شان رخ می‌دهد، کارشناسان و دوستداران حیات وحش را بیش از پیش نگران کرده است.
تلف شدن دو قلاده ارزشمند حیات وحش در روزهای گذشته، نشان داد که مردم و نهادهای متولی از آموزش کافی در برخورد با چنین جانورانی برخوردار نیستند. برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی ارتقا آگاهی مردم، نهادهای مربوطه و نیروی انتظامی ضروری است.
از سوی دیگر این حوادث تلخ بحث فقدان امکانات کافی برای مهار و زنده‌گیری چنین جانورانی در مناطقی که انسان در همسایگی زیستگاههای طبیعی حیات وحش به سر می‌برد را دوباره برجسته کرده است: عدم در اختیار داشتن سلاح بیهوشی، فقدان نیروی آموزش‌دیده در میان نیروی انتظامی یا نیروهای دیگر سازمان‌های مربوطه و همچنین کمبود امکانات پزشکی از مواردی هستند که نبودشان به قیمت تلف شدن گونه‌های باارزش و گاه در حال انقراض تمام می‌شود.
دویچه وله را در تلگرام دنبال کنید
مدیرکل محیط زیست استان مازندران گفته است، «در این استان یک نفر همکار دامپزشک هست که در هنگام این حادثه خود در ماموریت دیگری بود و علاوه بر آن برای زنده‌گیری نیاز به داروی بیهوشی و تفنگ مخصوص بود.»
در کنار نبود آموزش و آگاهی و امکانات، عکس‌العمل کند مسئولان دو استان در برخورد با این حادثه هم انتقادهای زیادی را برای متولیان حیات وحش مازندران و اردبیل به همراه داشته است. از جمله انتقاد از سازمان محیط زیست که ساعت‌ها پس از مشاهده پلنگ در سطح شهر، وارد عمل نشده است.
امروز ۵ اردیبهشت، استاندار مازندران دستور تشکیل فوری کارگروهی برای بررسی عوامل تلف شدن یک قلاده پلنگ قائم شهر را برای شناسای عوامل خاطی و جلوگیری از تکرار چنین حوادث تلخی صادر کرد.
در این دستور، با تأکید بر ضرورت تأمین امنیت و جان مردم در پی ورود یک قلاده پلنگ به محیط عمومی شهر آمده است: «متولیان امر باید از جان مردم حراست می‌کردند اما با شیوه‌های صحیح و با استفاده از ابزارهای مدرن نسبت به زنده‌گیری این گونه کمیاب اقدام می‌شد.»
از بین رفتن زیستگاههای طبیعی بلای جان حیات وحش
در کنار کمبودها و دستورها و واکنش‌ها پرسشی که مطرح است این است که آیا بعد از این بر شمار جانوران حیات وحش که وارد سکونت‌گاه‌های انسان می‌شوند، افزوده می‌شود؟
واقعیت این است که تخریب زیستگاههای حیات‌وحش در ایران در اثر خشکسالی‌های پیاپی یا با دست‌اندازی تدریجی انسان به این زیستگاه، توسعه جاده‌ها و راه‌ها تا دورافتاده‌ترین زیستگاه‌ها و شکارگاه‌های حیات وحش، زمین‌خواری و شهرک‌سازی از جمله در مازندران موجب شده در برخی مناطق این جانوران به دامنه‌ها و روستاهای مجاور مناطق جنگلی و کوهستانی پناه بیاورند.
مواجهه این جانوران با مردم و مسئولان آموزش ندیده یا حادثه‌ای تلخ چون تلف شدن خرس اردبیل یا پلنگ مازندران را رقم می‌زند یا این جانوران باارزش را گرفتار افراد سودجویی می‌کند که آنها را به جای بازگرداندن به سازمان‌های محیط زیست و حیات وحش به خریداران خصوصی می‌فروشند.
