Previous Next

تهدید داعش برای حمله به مسابقات جام ملت‌های اروپا در آلمان

رسانه‌ها از یک فراخوان داعش خراسان برای انجام حملات تروریستی در زمان مسابقات قهرمانی جام ملت‌های اروپا در آلمان خبر داده‌اند. این فراخوان در مجله “صدای خراسان” با تصویری ازیک جهادگر با ذکر نام شهرهای آلمان منتشر شده است.شاخه‌ای از شبه نظامیان جهادی دولت اسلامی (داعش) خواستار حملاتی در جریان مسابقات قهرمانی فوتبال جام ملت‌های اروپا در آلمان شده است.

روزنامه “ولت آم زونتاگ” آلمان روز پنجشنبه ۹ مه (۲۰ اردیبهشت) گزارش داد که فراخوان به حمله در شماره کنونی مجله تبلیغاتی “صدای خراسان” درج شده است. این اولین اعلام مشخص از شاخه داعش با اشاره به مسابقات فوتبال جام ملت‌های اروپا است که در ماه ژوئن آغاز می‌شود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

به گزارش روزنامه “ولت” در شماره جاری مجله تبلیغاتی “صدای خراسان” متعلق به شاخه افغان داعش که خود را “دولت اسلامی ولایت خراسان” (ISPK) می‌نامد، یک عکس مونتاژ کامل مربوط به مسابقات قهرمانی فوتبال اروپا آمده است. این تصویر جهادگری را با لباس استتار و مسلسل در دست نشان می‌دهد که پشت به تماشاگر و در مقابل استادیوم خالی فوتبال ایستاده است.

گزارش می‌افزاید که روی تصویر نام شهرهای دورتموند، مونیخ و برلین با این عبارت نوشته شده است: “سپس گل آخر را بزن”. این جمله که روی یک تصویر رزمی تعبیه شده است، می‌تواند به عنوان یک فراخوان آشکار برای حمله تعبیر شود.

کریستوف دی فریز، سیاستمدار امور داخلی حزب دموکرات مسیحی آلمان به روزنامه “ولت ام زونتاگ” گفت: «این یک تهدید آشکار برای حمله است.»

به گزارش “ولت”، مقامات امنیتی آلمان در حال حاضر از تشدید تدابیر امنیتی صحبت می‌کنند و این می‌تواند دال بر افزایش آمادگی‌ها برای انجام حملات تروریستی باشد.

بیشتر بخوانید: درباره “دولت اسلامی ولایت خراسان” چه می‌دانیم؟

گفته می‌شود “دولت اسلامی ولایت خراسان” پیش از این جنگجویانی را به آلمان فرستاده است. در چند ماه گذشته چندین حمله علیه گروه‌هایی از این شاخه داعش در آلمان صورت گرفته است.

شاخه خراسان داعش به ویژه در گسترش کارزار تروریستی خود بسیار پر سر و صدا بوده است. این گروه پیش از این با انتشار مقاله‌ای در یکی از شماره‌های مجله “صدای خراسان” گفته بود قلمرو اسلام هرگز محدود به افغانستان نیست، بلکه بسیار گسترده‌تر است.

نویسنده این مطلب در ادامه نوشته بود: «سرزمین اسلام همان سرزمینی است که مسلمانان با فداکاری‌های خود به دست آوردند که آفریقا را در بر می‌گیرد، از ترکستان شرقی شروع می‌شود و تا تاجیکستان، ازبکستان، آذربایجان می‌رود . این محدوده تا چچن و داغستان و از ترکیه تا اندلس و کشورهای خاورمیانه، پاکستان، افغانستان، هند و بسیاری مناطق دیگر گسترش می‌یابد.»

بیشتر بخوانید: داعش مسئولیت حمله به سالن کنسرت در مسکو را بر عهده گرفت

این مقاله در ادامه یک مرز از خلافت خودخوانده در جنوب فرانسه را ترسیم کرده و اشاره می‌کند که این سرزمین، اندونزی و استرالیا و بخش‌هایی از روسیه و کشورهای دارای جمعیت مسلمان در آسیای مرکزی و البته منطقه سین کیانگ چین را هم شامل می‌شود.

در مقاله دیگری در یکی از شماره‌های مجله‌های تبلیغاتی “صدای خراسان” که روز ۶ فروردین به زبان‌های پشتو، فارسی و ازبکی منتشر شد، آمده‌ که حمله چهار مهاجم داعش به سالن کنسرت کرکوس در حومه مسکو که شامگاه جمعه ۲۲ مارس انجام شد، اقدامی انتقام‌جویانه بابت عملکرد روسیه در جنگ با این گروه بوده‌ است. در این متن تبلیغاتی با عنوان “حمله مسکو: نگرانی و ترس شبه‌نظامیان”، تاکید شده‌ است که داعش به حمله به “روسیه و کشتن زنان و کودکان آن‌ها” ادامه خواهد داد.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

در بخشی از این نشریه، به واکنش طالبان به حمله مسکو هم اشاره شده و آمده‌ بود که طالبان “همدست کفارند” و همچون گذشته، هدف حملات بیشتری قرار خواهند گرفت. داعش می‌افزاید طالبان با دریافت پول از کشورهای غربی، سفارش‌ها و “ارزش‌های کشورهای غیرمسلمان” را پذیرفته‌اند.

فایل صوتی خاتمی: یکبار هم ما در کنار مردم قرار بگیریم

محمد خاتمی در یک فایل صوتی که منتسب به اوست، با بیان دلایل عدم مشارکتش در انتخابات اسفندماه گذشته می‌گوید: «یکبار هم ما در کنار مردم قرار بگیریم.» او می‌گوید اصلاح‌طلبان تاکنون از حکومت “گدایی” می‌کردند.روز پنج‌شنبه ۲۰ اردیبهشت‌ماه در شبکه‌های اجتماعی و برخی رسانه‌ها در ایران یک فایل صوتی یک دقیقه و ۲۷ ثانیه‌ای منتشر شد که در آن صدای منتسب به محمد خاتمی، رئیس‌جمهور پیشین ایران شنیده می‌شود.

محتوای این فایل صوتی حاکی از آن است که خاتمی احتمالا این سخنان را در جلسه‌ای پیش از انتخابات دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی در اسفندماه سال گذشته بیان کرده است.

رئیس دولت اصلاحات که از حضور در انتخابات اسفندماه گذشته خودداری کرد، در این جلسه گفته است: «ما در کنار مردم قرار می‌گیریم؛ تا حالا گدایی و التماس می‌کردیم سه تا کرسی به ما در مجلس بدهید و التماس می‌کردیم رفتارتان را کمی عوض کنید. دیدیم فایده‌ای ندارد.»

او با تکرار دوباره جمله‌اش مبنی بر اینکه “ما کنار مردم قرار می‌گیریم”، ادامه داد: «حرف‌هایمان را می‌زنیم و می‌گوییم راه مملکت این است.»

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

خاتمی با اشاره به مشارکتش در نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۰ که نخستین انتخابات در جمهوری اسلامی پس از سرکوب جنبش سبز بود، با بیان اینکه “من کسی بودم که می‌گفتم ما نباید صندوق رای را رها کنیم؛ من به دماوند رفتم و رای دادم”، پرسید: «اگر کل انتخابات دگردیسی پیدا کرد و دیگر انتخابات نبود باز هم باید به نفع کسانی که ضد انتخابات هستند کار کنیم؟ یا در کنار ۶۰ درصدی از مردم قرار بگیریم که تصمیم گرفته‌اند در انتخابات شرکت نکنند؟»

او در سخنانی که به نظر می‌رسد مخاطبش اصلاح‌طلبان باشند، تصریح کرد: «اولا که در مجلس راه‌تان نمی‌دهند… حالا چهار کرسی هم به چهار شاخ‌شکسته بدهند؛ چه دردی را دوا می‌کند؟»

او در پایان این فایل صوتی می‌گوید: «یکبار هم ما در کنار مردم قرار بگیریم، نه در کنار ضد انقلاب و تحریم. بگوییم تا این مجلس و شورای نگهبان است دیگر در انتخابات شرکت نمی‌کنیم.»

بیشتر بخوانید: خاتمی “تکرار” کرد: آگاهانه رأی ندادم تا دروغ نگفته باشم

این، صریح‌ترین موضع‌گیری انتقادی محمد خاتمی درباره کیفیت انتخابات در جمهوری اسلامی است به طوری که او صراحتا دلایل عدم حضورش در انتخابات اسفندماه سال گذشته را بی‌فایده بودن انتخابات بیان می‌کند.

خاتمی برای نخستین بار در انتخابات دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی در اسفند ۱۴۰۲شرکت نکرد. او در دوره‌های پیشین نه تنها نقش پررنگی در فعالیت‌های انتخاباتی گروه‌ها و چهره‌های اصلاح‌طلب داشت بلکه با انتشار فراخوان‌هایی مردم را به مشارکت در انتخابات ترغیب می‌کرد.

دفتر محمد خاتمی تا کنون نسبت به انتشار این فایل صوتی واکنشی نشان نداده است.

در انتخابات اسفندماه گذشته نیز شماری از چهره‌های نزدیک به جریان اصلاح‌طلب با انتشار بیانیه‌ای خواستار “شرکت در انتخابات برای گشودن روزنه” شدند.

طبق آمارهای حکومتی در ایران، میزان مشارکت در انتخابات اسفندماه ۴۱ درصد بود؛ این رقم، پایین‌ترین میزان اعلام‌شده از مشارکت مردم در انتخابات از سال ۱۳۵۷ تا کنون محسوب می‌شود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

این در حالی است که بسیاری از شهروندان و ناظران در ایران، میزان واقعی مشارکت در انتخابات مزبور را بسیار پایین‌تر از رقمی می‌دانند که نهادهای دولتی در ایران اعلام کرده‌اند.

بیشتر بخوانید: انتخابات ایران؛ کم‌ترین میزان مشارکت و بیش‌ترین آرای باطله

بر اساس تصاویر و ویدئوهای منتشر شده از شهرهای مختلف، بسیاری از شعب رای‌گیری در روز انتخابات در اسفندماه گذشته خالی از رای‌دهندگان بوده است.

قرار است دور دوم انتخابات دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی روز ۲۱ اردیبهشت‌ماه برگزار شود.

بسیاری از تحلیلگران امور ایران بر این عقیده‌اند که سایه خیزش سراسری “زن، زندگی، آزادی” همچنان بر فضای سیاسی و اجتماعی ایران حاکم است و در این شرایط، مشارکت در انتخابات برای مردم، موضوعیتی ندارد.

چرا چین دیگر مهم‌ترین شریک تجاری آلمان نیست؟

چین برای هشت سال شریک تجاری شماره یک آلمان محسوب می‌شد. این روند در سه ماهه اول سال جاری تغییر کرد. حجم تجارت میان آلمان و چین در حال کاهش و روابط اقتصادی دو کشور در حال تغییر است.چین دیگر مهم‌ترین شریک تجاری آلمان نیست. بر اساس محاسبات خبرگزاری رویترز بر پایه داده‌های رسمی اداره آمار آلمان، در سه ماهه اول امسال ایالات متحده آمریکا در روابط اقتصادی با آلمان از جمهوری خلق چین پیشی گرفته است.

بر این اساس، حجم تجارت آلمان با آمریکا، به عبارتی کل صادرات و واردات دو کشور، از ژانویه تا مارس به ۶۳ میلیارد یورو رسیده است. در این بازه زمانی، مبادله کالا با چین به میزان قابل توجهی کمتر و تقریباً ۶۰ میلیارد یورو بوده است.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

در سال ۲۰۲۳، جمهوری خلق چین برای هشتمین سال متوالی با حجم مبادلات تجاری حدود ۲۵۳ میلیارد یورو با آلمان، چند صد میلیون یورو بالاتر از ایالات متحده، رتبه اول خود را حفظ کرد.

به گفته انستیتوی اقتصاد آلمان مستقر در کلن (IW)، یک جهت‌گیری تازه با انگیزه ژئوپلیتیکی در پشت این روند وجود دارد. یورگن ماتس، کارشناس این انستیتو در این رابطه می‌گوید این به معنای “دوری از رقیب سیستمی چین به سوی یک شریک فراآتلانتیک” است. این احتمالاً به دلیل این واقعیت است که اقتصاد چین کمتر از آنچه بسیاری انتظار داشتند در حال توسعه است، در حالی که اقتصاد ایالات متحده در واقع فراتر از آن چیزی است که انتظارش را می‌رفت.

بیشتر بخوانید: شولتس و شی بر گسترش روابط اقتصادی دو کشور تأکید کردند

وینسنت استامر، اقتصاددان بانک تجارت آلمان (کومرتس‌بانک) در توضیح این تغییر در سه ماهه اول سال جاری می‌گوید: «صادرات آلمان به آمریکا اکنون به دلیل اقتصاد قوی در ایالات متحده به افزایش خود ادامه داده است، در حالی که هم صادرات به چین و هم واردات از چین کاهش یافته است.» دلایل ساختاری نیز تجارت بین آلمان و جمهوری خلق را کند کرده است.

چین کالاهای پیچیده‌تر را خود تولید می‌کند

استامر می‌گوید: «چین از نردبان زنجیره تولید ارزش بالا رفته و به طور فزاینده‌ای کالاهای پیچیده‌تری را که قبلاً از آلمان وارد می‌کرد، خود تولید می‌کند. علاوه بر این، شرکت‌های آلمانی به جای صادرات کالا از آلمان به چین، به طور فزاینده‌ای کالای خود را در چین تولید می‌کنند.» از سوی دیگر، تنش‌های ژئوپلیتیکی، مانند مناقشه بر سر تایوان که پکن داعیه مالکیت آن را دارد، می‌تواند این روند را تشدید کند.

بیشتر بخوانید: موافقت آلمان برای واگذاری بخشی از ترمینال بندر هامبورگ به چین

اتحادیه فدرال تجارت خارجی آلمان نیز شاهد تغییر در رتبه‌بندی مهم‌ترین بازارها است. دیرک یاندورا، رئیس این اتحادیه می‌گوید: «میزان پایداری این امر در حال حاضر نامشخص است. در صورتی که دولت در کاخ سفید پس از انتخابات آمریکا در ماه نوامبر تغییر کند و بیشتر به سمت انزوای بازار حرکت کند، این روند ممکن است به بن‌بست برسد.»

اگر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا بر جو بایدن، رئیس‌جمهور فعلی پیروز شود، ممکن است مانند دوره اول ریاست‌جمهوری این جمهوری‌خواه، بر کالاهای اروپایی تعرفه‌های جدید گمرکی اعمال شود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

یادورا می‌گوید، جذابیت بازار ایالات متحده برای شرکت‌های آلمانی سال‌هاست که رو به افزایش است و این روند اخیراً تشدید شده است. به ویژه این‌که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا از آغاز دوره ریاست‌جمهوری خود، یک سیاست صنعتی قوی را پیش برد. ایالات متحده می‌خواست تولید داخلی فن‌آوری‌های حیاتی مانند باتری برای وسایل نقلیه الکتریکی یا نیمه‌هادی‌ها را بهبود بخشد.

یاندورا گفت: «این یک جاذبه عظیم برای شرکت‌های ما و زنجیره‌های عرضه و ارزش آن‌ها است، حتی اگر توافق تجارت آزاد بین ایالات متحده و اتحادیه اروپا هنوز به شدت نادیده گرفته شود.»

واکنش انتقادی به حمایت استادان برلین از دانشجویان مخالف جنگ غزه

بیش از ۲۰۰ تن از مدرسان دانشگاه‌های برلین با انتشار نامه‌ای از دانشجویان معترض به جنگ غزه حمایت کردند. وزیر آموزش عالی آلمان از این اقدام ابراز ناخشنودی کرد. یک سیاستمدار آن را “نقطه تنزل علم آلمان” دانست.بتینا اشتارک واتسینگر، وزیر آموزش عالی آلمان، به نامه سرگشاده ۲۰۰ مدرس دانشگاهی آلمان در حمایت از تظاهرکنندگان طرفدار فلسطین، با ناخشنودی تمام واکنش نشان داد.

این سیاستمدار حزب دموکرات‌های آزاد (لیبرال‌ها) به روزنامه “بیلد” آلمان گفت: «این بیانیه مدرسان دانشگاه‌های برلین تکان‌دهنده است. به جای موضع‌گیری روشن علیه نفرت‌پراکنی اسرائیل‌ستیزانه و یهودستیزانه، اشغالگران دانشگاه به عنوان قربانی معرفی می‌شوند و خشونت‌ورزی بی‌اهمیت جلوه داده می‌شود.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

وزیر آموزش عالی آلمان افزود: «این واقعیت که حامیان، مدرس هستند، کیفیت جدیدی به مسئله می‌دهد. درست همین افراد هستند که باید بر زمین قانون اساسی کشور بایستند.»

روز سه‌شنبه ۷ مه (۱۸ اریبهشت)، حدود ۱۵۰ فعال دانشجویی در دانشگاه آزاد برلین تلاش کردند با برپا کردن چادر یک محوطه دانشگاه را اشغال کنند. دانشگاه به سرعت با پلیس تماس گرفت و منطقه را پاکسازی کرد. پلیس روز چهارشنبه از دستگیری موقت ۷۹ نفر که ۴۹ نفر آن‌ها زن و ۳۰ نفر مرد بودند خبر داد. گفته می‌شود در ۸۰ مورد رسیدگی کیفری صورت می‌گیرد و ۷۹ فقره تخلف اداری بوده است.

بیشتر بخوانید: سازمان تبادل دانشگاهی آلمان یهودستیزان را تهدید به اخراج کرد

در “بیانیه مدرسان دانشگاه‌های برلین” آمده است: «صرف‌نظر از اینکه با خواسته‌های خاص کمپ اعتراضی موافقیم یا نه، در کنار دانشجویان خود می‌ایستیم و از حق آنها برای اعتراض مسالمت‌آمیز دفاع می‌کنیم که شامل اشغال اماکن دانشگاه نیز می‌شود.»

در ادامه آمده است: «ما از مدیریت دانشگاه برلین می‌خواهیم که از عملیات پلیس علیه دانشجویان خود و پیگرد کیفری بیشتر خودداری کنند.»

بیشتر بخوانید: ادامه اعتراض طرفداران فلسطینیان در برلین

کای وگنر، شهردار ارشد برلین از حزب دموکرات‌مسیحی به روزنامه “بیلد” گفت: «من مطلقاً هیچ گونه تفاهمی با نویسندگان این بیانیه ندارم. دانشگاه‌های برلین مکان‌ دانش، گفتمان انتقادی و تبادل‌نظر هستند و یهود‌ستیزی و نفرت‌پراکنی علیه اسرائیل ابراز عقیده نیست، بلکه جرم است.»

آندره لیندهولتس، سیاستمدار امور داخلی حزب سوسیال‌مسیحی، نایب رئیس فراکسیون دو حزب دموکرات و سوسیال‌مسیحی پارلمان آلمان، این نامه را “نقطه تنزل علم در آلمان” توصیف کرد. او گفت، هیچ گونه تفاهمی “برای استادان و مدرسانی که از گروهی یهودستیز و نفرت‌پراکن علیه اسرائیل دفاع می‌کنند” ندارد.

یوزف شوستر، رئیس شورای مرکزی یهودیان آلمان، به روزنامه “بیلد” گفت که مسئله این فعالان دانشجویی کمتر نگرانی از درد و رنج مردم غزه است، بلکه اعتراضات آن‌ها بیشتر از روی نفرت آنها از اسرائیل و یهودیان صورت می‌گیرد. شوستر افزود: « از اساتید دانشگاه‌ها به‌ویژه انتظار داشتم وقتی به این شکل از اعتراض واکنش نشان می‌دهند، دست‌کم به وضوح به این موضوع اشاره می‌کردند.»

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

لیث عارفه، سفیر تشکیلات خودگردان فلسطینی در آلمان، انتقاد از اعتراضات طرفدار فلسطین را رد کرد. او به خبرگزاری آلمان گفت که دامنه آزادی بیان و آزادی آکادمیک در رابطه با اسرائیل و جنگ غزه در حال کاهش است. او گفت: «ما همه اشکال تعصب از جمله یهودستیزی را محکوم می‌کنیم. همچنین استفاده سیستماتیک از اتهامات نادرست یهودستیزی علیه همه صداهایی که خواستار پایان جنگ هستند را محکوم می‌کنیم.»

این دیپلمات فلسطینی گفت که از اعتراضات دانشجویی حمایت نمی‌کند زیرا این امر مداخله در امور داخلی آلمان است: «اما من از حق هر فرد برای آزادی بیان، آزادی بیان همه، در هر کجا و در هر زمان حمایت می‌کنم. این حق جهانی بشر باید از سوی همگان محافظت شود و همه موظف‌اند در صورت نقض آن اقدام کنند.»

انتقاد به نامه استادان برلین در حمایت از دانشجویان معترض

بیش از ۲۰۰ تن از مدرسان دانشگاه‌های برلین با انتشار نامه‌ای از دانشجویان معترض به جنگ غزه حمایت کردند. وزیر آموزش عالی آلمان از این اقدام ابراز ناخشنودی کرد. یک سیاستمدار آن را “نقطه تنزل علم آلمان” دانست.بتینا اشتارک واتسینگر، وزیر آموزش عالی آلمان، به نامه سرگشاده ۲۰۰ مدرس دانشگاهی آلمان در حمایت از تظاهرکنندگان طرفدار فلسطین، با ناخشنودی تمام واکنش نشان داد.

این سیاستمدار حزب دموکرات‌های آزاد (لیبرال‌ها) به روزنامه “بیلد” آلمان گفت: «این بیانیه مدرسان دانشگاه‌های برلین تکان‌دهنده است. به جای موضع‌گیری روشن علیه نفرت‌پراکنی اسرائیل‌ستیزانه و یهودستیزانه، اشغالگران دانشگاه به عنوان قربانی معرفی می‌شوند و خشونت‌ورزی بی‌اهمیت جلوه داده می‌شود.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

وزیر آموزش عالی آلمان افزود: «این واقعیت که حامیان، مدرس هستند، کیفیت جدیدی به مسئله می‌دهد. درست همین افراد هستند که باید بر زمین قانون اساسی کشور بایستند.»

روز سه‌شنبه ۷ مه (۱۸ اریبهشت)، حدود ۱۵۰ فعال دانشجویی در دانشگاه آزاد برلین تلاش کردند با برپا کردن چادر یک محوطه دانشگاه را اشغال کنند. دانشگاه به سرعت با پلیس تماس گرفت و منطقه را پاکسازی کرد. پلیس روز چهارشنبه از دستگیری موقت ۷۹ نفر که ۴۹ نفر آن‌ها زن و ۳۰ نفر مرد بودند خبر داد. گفته می‌شود در ۸۰ مورد رسیدگی کیفری صورت می‌گیرد و ۷۹ فقره تخلف اداری بوده است.

بیشتر بخوانید: سازمان تبادل دانشگاهی آلمان یهودستیزان را تهدید به اخراج کرد

در “بیانیه مدرسان دانشگاه‌های برلین” آمده است: «صرف‌نظر از اینکه با خواسته‌های خاص کمپ اعتراضی موافقیم یا نه، در کنار دانشجویان خود می‌ایستیم و از حق آنها برای اعتراض مسالمت‌آمیز دفاع می‌کنیم که شامل اشغال اماکن دانشگاه نیز می‌شود.»

در ادامه آمده است: «ما از مدیریت دانشگاه برلین می‌خواهیم که از عملیات پلیس علیه دانشجویان خود و پیگرد کیفری بیشتر خودداری کنند.»

بیشتر بخوانید: ادامه اعتراض طرفداران فلسطینیان در برلین

کای وگنر، شهردار ارشد برلین از حزب دموکرات‌مسیحی به روزنامه “بیلد” گفت: «من مطلقاً هیچ گونه تفاهمی با نویسندگان این بیانیه ندارم. دانشگاه‌های برلین مکان‌ دانش، گفتمان انتقادی و تبادل‌نظر هستند و یهود‌ستیزی و نفرت‌پراکنی علیه اسرائیل ابراز عقیده نیست، بلکه جرم است.»

آندره لیندهولتس، سیاستمدار امور داخلی حزب سوسیال‌مسیحی، نایب رئیس فراکسیون دو حزب دموکرات و سوسیال‌مسیحی پارلمان آلمان، این نامه را “نقطه تنزل علم در آلمان” توصیف کرد. او گفت، هیچ گونه تفاهمی “برای استادان و مدرسانی که از گروهی یهودستیز و نفرت‌پراکن علیه اسرائیل دفاع می‌کنند” ندارد.

یوزف شوستر، رئیس شورای مرکزی یهودیان آلمان، به روزنامه “بیلد” گفت که مسئله این فعالان دانشجویی کمتر نگرانی از درد و رنج مردم غزه است، بلکه اعتراضات آن‌ها بیشتر از روی نفرت آنها از اسرائیل و یهودیان صورت می‌گیرد. شوستر افزود: « از اساتید دانشگاه‌ها به‌ویژه انتظار داشتم وقتی به این شکل از اعتراض واکنش نشان می‌دهند، دست‌کم به وضوح به این موضوع اشاره می‌کردند.»

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

لیث عارفه، سفیر تشکیلات خودگردان فلسطینی در آلمان، انتقاد از اعتراضات طرفدار فلسطین را رد کرد. او به خبرگزاری آلمان گفت که دامنه آزادی بیان و آزادی آکادمیک در رابطه با اسرائیل و جنگ غزه در حال کاهش است. او گفت: «ما همه اشکال تعصب از جمله یهودستیزی را محکوم می‌کنیم. همچنین استفاده سیستماتیک از اتهامات نادرست یهودستیزی علیه همه صداهایی که خواستار پایان جنگ هستند را محکوم می‌کنیم.»

این دیپلمات فلسطینی گفت که از اعتراضات دانشجویی حمایت نمی‌کند زیرا این امر مداخله در امور داخلی آلمان است: «اما من از حق هر فرد برای آزادی بیان، آزادی بیان همه، در هر کجا و در هر زمان حمایت می‌کنم. این حق جهانی بشر باید از سوی همگان محافظت شود و همه موظف‌اند در صورت نقض آن اقدام کنند.»

جایزه معتبر کارل بزرگ به رئیس کنفرانس خاخام‌های اروپا اهدا شد

جایزه معتبر کارل بزرگ (شارلمانی) به رئیس کنفرانس خاخام‌های اروپا اعطا شد. او پیش از ترک روسیه، سال‌ها خاخام اعظم مسکو بود. طبق آمارها، جرایم مرتبط با یهودی‌ستیزی در آلمان نسبت به سال گذشته به شدت افزایش یافته است.جایزه بین‌المللی کارل بزرگ (شارلمانی) در شهر آخن، به عنوان یکی از معتبرترین و قدیمی‌ترین جوایز سیاسی اروپا به پینچاس گلدشمیت، رئیس کنفرانس خاخام‌های اروپا و جوامع یهودی تعلق گرفت.

روبرت هابک، معاون صدراعظم آلمان در همین خصوص گفت که پینچاس گلدشمیت برای دهه‌ها متعهد به اروپایی بر اساس تفاهم بوده که می‌توانست و باید باشد. با این انتخاب، هیات داوران پیامی را علیه روند رو به رشد یهودی‌ستیزی در اروپا مخابره کرده است.

در همین مراسم، شهردار آخن نیز با تجلیل از پینچاس گلدشمیت گفت او طرفدار گفت‌وگو و غلبه بر مرزها میان مردم و ادیان است.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

پینچاس گلدشمیت سال‌ها خاخام اعظم مسکو بود و پس از تهاجم نظامی روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ (اسفند سال ۱۴۰۰) این کشور را ترک کرد.

جایزه کارل بزرگ از سال ۱۹۵۰ به کسانی اهدا می‌شود که خدمات ویژه‌ای برای اروپا بویژه در راستای یکپارچگی، پیشرفت و ثبات در اروپا انجام داده‌اند.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، آنگلا مرکل، صدراعظم سابق آلمان، بیل کلینتون، رئیس جمهور پیشین آمریکا، امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه و پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان از جمله چهره‌های سرشناسی هستند که این جایزه در سال‌های گذشته به آنها تعلق گرفته است.

بیشتر بخوانید: هشدارهای معاون صدراعظم آلمان نسبت به یهودستیزی

این جایزه به نام کارل کبیر، بنیانگذار خاندان شارلمانی نام‌گذاری شده است. کارل کبیر در شهر آخن کاخی ساخت که امروز تبدیل به شهرداری آخن شده است. او به نام “پدر اروپا” لقب گرفته و به باور بسیاری، شخصیتی است که نقش مهمی در آگاهی تاریخی جمعی اروپایی‌ها ایفا کرد.

گسترش قابل‌ملاحظه یهودی‌ستیزی در آلمان

بر اساس گزارش‌ها، تعداد جرائم مرتبط با یهودی‌ستیزی در آلمان در سه ماهه اول سال جاری به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.

به گزارش روزنامه دی ولت، در سه ماه نخست امسال ۷۹۳ جرم مرتبط با یهودی‌ستیزی در آلمان به ثبت رسیده و این در حالی است که در مدت مشابه در سال گذشته ۳۸۱ جرم در این زمینه به ثبت رسیده بود.

منبع و مبنای این ارقام، فهرستی از حوادث و جرائم است که توسط اداره پلیس جنایی فدرال به ثبت می‌رسد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

این در حالی است که طبق گزارش دی ولت، این صرفا آمار اولیه است که می‌تواند متعاقباً در نتیجه گزارش‌های بعدی، افزایش پیدا کنند؛ همانطور که ۳۸۱ مورد جُرمی که در ابتدا برای سه ماهه اول سال ۲۰۲۳ گزارش شده بود، بعدتر مورد بازنگری قرار گرفت و به بیش از ۶۴۰ مورد افزیش یافت.

پوتین در رژه نظامی مسکو تهدید به استفاده از نیروی هسته‌ای کرد

هزاران سرباز در میدان سرخ مسکو با همراهی تانک‌ها و موشک‌اندازها به مناسبت بزرگداشت سالروز پایان جنگ جهانی دوم رژه رفتند. پوتین در سخنان خود از آمادگی جنگی کشورش گفت و مخالفان خود را تهدید به کاربست سلاح هسته‌ای کرد.مراسم جشن‌ در مسکو با دمای حدود صفر درجه و بارش برف خفیف آغاز شد. در رژه بزرگداشت پایان جنگ جهانی دوم در روز ۹ ماه مه، هزاران سرباز طبق سنت هر ساله در سراسر میدان سرخ راهپیمایی کردند، همراه با تانک‌ها و پرتابگرهای موشک و نمایش هوایی جت‌های جنگنده روسی.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در سخنرانی کوتاه خود از آمادگی کشورش برای جنگ سخن گفت و همچنین به استفاده از نیروی هسته‌ای تهدید کرد. پوتین در آغاز جشن سالانه هفتاد و نهمین روز پیروزی بر آلمان نازی با اشاره به ارتش روسیه گفت: «اینها همیشه در آماده‌باش هستند.»

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

پوتین اطمینان داد که روسیه “همه کاری انجام خواهد داد تا از رویارویی جهانی جلوگیری شود”. او افزود: «در عین حال ما اجازه نخواهیم داد کسی ما را تهدید کند.»

اعلام روسیه مبنی بر برگزاری رزمایش با نیروهای تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی خود در نزدیکی مرز اوکراین اخیراً سر و صدای زیادی به پا کرد. کرملین در بیانیه‌ای که روز پنج‌شنبه گذشته منتشر شد، اعلام کرد که این رزمایش امری غیرعادی نیست.

بیشتر بخوانید: لیتوانی آماده اعزام سرباز به اوکراین برای اهداف آموزشی است

امسال نیز رژه نظامی سنتی به “عملیات نظامی روسیه در اوکراین”؛ نامی که مسکو بر تجاوز علیه اوکراین گذاشته، اختصاص دارد که پوتین در فوریه ۲۰۲۲ فرمان آن را صادر کرد. رهبر کرملین، مراسم بزرگداشت جنگ جهانی را بهانه‌ای می‌داند تا جنگی را که فرمان آن را علیه اوکراین داده بود، به عنوان ادامه مبارزه علیه فاشیسم معرفی کند.

بنا بر اعلان قبلی در رژه نظامی در مرکز مسکو ۹هزار سرباز شرکت می‌کنند، از جمله کسانی که در ماه‌های اخیر در اوکراین جنگیده‌اند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه از این رژه سان دید. رژه‌های سنتی در برخی مناطق دیگر نیز برگزار شد، اما امسال در بسیاری از شهرها، از جمله در مناطق بریانسک و کورسک در مرز اوکراین، این مراسم به دلایل امنیتی لغو شد.

جنگ جهانی دوم ۷۹ سال پیش با تسلیم ارتش آلمان به پایان رسید. در اروپای غربی، این رویداد در ۸ مه و در روسیه و سایر کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق در ۹ مه برگزار می‌شود.

پارلمان اوکراین سربازی داوطلبانه برای زندانیان را تصویب کرد

پارلمان اوکراین پیش‌نویس قانونی را تصویب کرد که طبق آن، گروه‌های خاصی از زندانیان اجازه دارند در خدمت نیروهای مسلح این کشور در آیند و در جنگ علیه روسیه شرکت کنند.پس از توقف صدور گذرنامه و کاهش سن ورود به نیروهای نظامی، حال دولت اوکراین در حال اتخاذ تدابیر جدید برای استفاده از نیروهای داوطلب در مقابله با تهاجم نظامی روسیه است. با توجه به کمبود سرباز، زندانیان در آینده می‌توانند در خدمت سربازی پذیرفته شوند.

پارلمان اوکراین روز چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت لایحه‌ای را به تصویب رساند که بر مبنای آن، به برخی از زندانیان در این کشور اجازه داده می‌شود تا به ارتش پیوندند و به عنوان بخشی از نیرو‌های مسلح در مقابل تهاجم نظامی روسیه ایستادگی کنند.

بیشتر بخوانید: فرانسه: ۱۵۰ هزار سرباز روس در جنگ اوکراین کشته شدند

این لایحه البته شامل مجرمان جرایم خطرناک مانند قاتلان و متجاوزان به عنف، فروشندگان مواد مخدر یا زندانیانی که به دلیل موارد مهمی از فساد در زندان هستند، نمی‌شود. نمایندگان سابق پارلمان، وزرا و مقامات عالی‌رتبه کشوری و همچنین زندانیان محکوم به جرایم علیه امنیت ملی اوکراین نیز مستثنی شده‌اند.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

روسیه در نخستین ماه‌های تهاجم علیه اوکراین، از ده‌ها هزار زندانی در جنگ استفاده کرد که در میان آنها شماری از قاتلان و مجرمان جنسی نیز دیده می‌شدند. گزارش‌ها حاکی از آن است که در موارد متعددی، این افراد پس از خدمت سربازی، دست به جرائم خشنی زدند.

به تازگی برخی گزارش‌ها حکایت از آن دارد که روسیه قصد دارد تا در منطقه کراسنویارسک، چندین زندان را به‌دلیل نداشتن زندانیان کافی، تعطیل کند؛ موضوعی که به عقیده برخی از کارشناسان، نشان‌دهنده استفاده فزاینده روسیه از زندانیان در میان نیروهای نظامی در جنگ علیه اوکراین است.

به‌کارگیری سرباز از میان زندانیان، مدتی است که توسط مزدورهای واگنر انجام نمی‌شود بلکه وزارت دفاع روسیه، خود وارد عمل شده و مستقیما دست به این اقدام می‌زند.

بیشتر بخوانید: مجموعه مطالب درباره جنگ در اوکراین

بر اساس لایحه‌ای که در پارلمان اوکراین به تصویب رسیده، زندانیان به‌شرطی که باقی‌مانده دوران محکومیت‌شان بیش از سه سال نباشد، می‌توانند در ارتش این کشور ثبت‌نام کنند.

به گفته یکی از اعضای پارلمان اوکراین، زندانیانی که در ارتش این کشور ثبت‌نام می‌کنند باید در واحدهایی جداگانه‌ و تحت مراقبت، خدمت کنند. خدمت سربازی این افراد در پایان دوران محکومیت‌شان به پایان نمی‌رسد بلکه در پایان قرارداد یا عدم نیاز به بسیج عمومی به اتمام خواهد رسید.

“تصمیمی که ناگزیر بود”

تصویب این لایحه از آن جهت مهم و بحث‌برانگیز است که موضوع به‌کار‌گیری زندانیان در نیروهای نظامی اوکراین ر از مدتها پیش مورد بحث قرار گرفته و مخالفان و موافقان زیادی دارد. برخی از تحلیلگران امور نظامی و دفاعی، این تصمیم اوکراین را یک “چرخش تعیین‌کننده” در رویکرد نظامی این کشور در مقابل روسیه می‌دانند.

بیشتر بخوانید: لیتوانی آماده اعزام سرباز به اوکراین برای اهداف آموزشی است

اوکراین در ماه‌های گذشته با کمبود سرباز و نیروی نظامی در مقابله با تهاجم نظامی روسیه روبرو بوده است؛ شماری از کارشناسان پیشتر گفته بودند که اوکراین به‌هرحال برای مقابله با این کمبود، ناچار باید دست به اقدامی بزند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

افزون بر این، برخی تحلیلگران احتمال می‌دهند که روسیه در هفته‌های پیش‌رو حملات گسترده‌ای را علیه بخش‌هایی از اوکراین انجام خواهد داد و این شرایط احتمالی، نیاز اوکراین به سرباز و نیروهای نظامی را افزایش خواهد داد.

بایدن: ترامپ شکست خود در انتخابات آتی را نخواهد پذیرفت

دونالد ترامپ تا به امروز شکست خود در انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا را نپذیرفته است. جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا بر این باور است که ترامپ در صورت ناکامی در انتخابات ۲۰۲۴ نیز شکست خود را نخواهد پذیرفت.به باور جو بایدن، رئیس‌جمهور دموکرات ایالات متحده دونالد ترامپ، رقیب خود از حزب جمهوری‌خواه “نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا را مانند گذشته زیر سوأل خواهد بود”.

بایدن در مصاحبه با شبکه خبری تلویزیونی سی‌ان‌ان تصریح کرد: «ترامپ [در صورت شکست] نتیجه انتخابات را نخواهد پذیرفت. من به شما قول می‌دهم که او چنین شکستی را قبول نخواهد کرد.» او چنین رفتاری را “خطرناک” خواند.

جو بایدن که در تلاش برای ابقا خود در مقام ریاست جمهوری است در انتخابات دورن‌حزبی به عنوان نامزد حزب دموکرات انتخاب و تأیید شده است. در انتخابات دورن‌حزبی جمهوری‌خواهان نیز دونالد ترامپ دیگر کاندیداها را پشت سر گذاشته و به عنوان رقیب بایدن در انتخابات ریاست جمهوری حضور خواهد داشت.

بایدن در مصاحبه با سی‌ان‌ان ضمن اشاره به این مسئله تصریح کرد که ترامپ به جای پذیرفتن شکست خود، همچنان ادعاهای بی‌اساس و دروغین پخش می‌کند و مدعی است که “در پی جعل شدید آراء و تخلفات انتخاباتی شکست خورده است”.

بیشتر بخوانید: ترامپ در صورت انتخاب مجدد چه سیاستی را در پیش خواهد گرفت؟

رفتار و عملکرد ترامپ پس پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ در آمریکا به حمله خشونت‌آمیز هوادارانش به کنگره آمریکا در ۶ ژانویه ۲۰۲۱ منجر شد؛ حمله‌ای که اساس دموکراسی در ایالات متحده را متزلزل کرد. در جریان این حمله ۵ نفر کشته شدند.

با توجه به پیکار دوباره بایدن و ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری بسیاری‌ها بیم آن دارند که سایه هرج و مرج بار دیگر بر آمریکا حاکم شود. ترامپ خود به تازگی در مصاحبه‌ای اذعان داشت که این بار هم ممکن است “کار به خشونت بکشد، اگر انتخابات عادلانه برگزار نشود”.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

او در مصاحبه‌ای با مجله “تایم” در پاسخ به این پرسش که آیا در صورت شکست از بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آرام خواهد ماند، گفت: «من فکر می‌کنم پیروز شویم. و اگر پیروز نشویم بستگی دارد. این بستگی به عادلانه بودن انتخابات دارد.»

البته مشخص نیست که منظور او از “عادلانه بودن” انتخابات چیست. ترامپ علیرغم ناکامی‌اش در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا تا به امروز به شکست خود اعتراف نکرده؛ انتخاباتی که از دید او “ناعادلانه” انجام گرفته است.

هستی انسان و تصویر تبعید در تازه‌ترین اثر بهروز شیدا

“هجوم کابوس و رویای بیداری” اثر بهروز شیدا مجموعه جستارهایی است در ادبیات و ادبیات تبعید ایران. اسد سیف، منتقد ادبی، در کنار پرداختن به جایگاه نقد و نقد ادبی، نگاهی دارد از نزدیک به جستارهای این کتاب.ادبیات با نقد جان می‌گیرد و بدون نقد راهی به آینده گشوده نمی‌شود. نقد دیدن خویش است در آینه ذهن دیگران.

نقد در تبعید

در سال‌های تبعید، آنگاه که روزنه هر نقدی در داخل کشور بسته بود، نقد اجتماع و تاریخ و سیاست در خارج از کشور امکان شکوفایی یافت. دستاوردهای این عرصه به حتم جایگاهی ویژه در بنای ایران آینده خواهند داشت.

تبعید اگر چه همراه با درد است و رنج، اما امکانی شد برای شکستن تابوها. در چنین موقعیتی برای نخستین بار دین نیز به نقد کشیده شد. فرآورده‌های این عرصه بی‌شک راهگشای راهی خواهند بود که نتیجه آن به حتم رنسانس دین خواهد بود.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

نقد ادبی هم در پی خودیابی ادبیات در تبعید و به همراه آن کوشید راه به پیش برد و با نگاهی دیگر به نقد و بررسی آثاری بپردازد که در جهان تبعید از نویسندگان و شاعران ایرانی منتشر شده است. این نقد گاه بیشتر در معرفی کتاب خود را نشان می‌دهد، گاه نیز به بررسی و تحلیل اثر می‌پردازد. مورد دوم اگر چه عمومیت ندارد و شامل موقعیت نویسنده و پژوهشگر تبعیدی می‌شود، باز گامی‌ست بزرگ. حداقل اینکه می‌تواند با بازکاوی در آثار ادبیات تبعید ارزش‌های آن را برجسته کند.

بهروز شیدا و نقد

نقد در شناخت و بهتر شناختن ارزش‌ها نوشته می‌شود. در شرح و تفسیر متن‌های ادبی است که آشکار می‌شود جایگاه آنها کجاست. منتقد می‌کوشد تا اثر و بنیان‌های آن را بر خواننده روشن کند و ضعف و قدرت آن را بنمایاند. نقد می‌کوشد لذت خواندن را در خواننده ژرفا بخشد و معیار و سنجه‌ای در اختیار او بگذارد تا بتواند به آنچه می‌خواند، بهتر بنگرد و یا حداقل اینکه از زاویه‌ای دیگر نیز به آن نگاه کند.

نقد ادبی نیاز به یک فضای دمکراتیک دارد، خلاف نویسنده که می‌تواند این‌جا و آن‌جا در داستان و رمان و یا شعر از استعاره و نماد استفاده کند، منتقد باید حرف خویش را بی‌پرده بیان کند. به همین علت شکوفایی نقد رابطه‌ای گسست‌ناپذیر با دمکراسی و آزادی اندیشه و بیان دارد. با توجه به فضای خفقان و سرکوب حاکم در جمهوری اسلامی و در قیاس با آن، نقد ادبی به عنوان بخشی از ادبیات تبعید ایران، در خارج از کشور کارنامه‌ای ارزشمند دارد.

بهروز شیدا به عنوان یکی از پُرکارترین منتقدان خارج از کشور بی‌هیچ شکی جایگاهی ویژه در ادبیات تبعید ایران دارد. از او تا کنون بیش از بیست کتاب در این عرصه منتشر شده است. “هجوم کابوس و رویای بیداری” آخرین اثر اوست.

در پانزده جستار این اثر نویسنده کوشیده است تا هستی انسان را در موقعیت‌های مختلف تاریخ در لابه‌لای آثاری از ادبیات و هنر بازیابد که هر یک به شکلی به تن این آثار تنیده شده‌اند. خالقان این آثار در اکثریت خویش نویسندگانی هستند ایرانی در تبعید: فریبا صدیقم، ملیحه تیره‌گل، شهلا شفیق، فروغ حاشابیگی، مسعود نقره‌کار، باقر مومنی، منصور کوشان، مهدی رودسری، ایرج رحمانی، شهریار مندنی‌پور. تنی چند از آنان در ایران ساکنند و یا بوده‌اند: هوشنگ گلشیری، کیهان خانجانی، هوتن شیرازی و عده‌ای نیز غیرایرانی هستند: عبدالرزاق گورنه، فلیپ راث، اسماعیل کاداره، ژوزه ساراماگو و هاروکی موراکامی.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

بهروز شیدا در این آثار گاه پرسش‌هایی را برجسته می‌کند که نویسنده در اثرش به کار گرفته است. او پابه‌پای نویسنده به ایران پیش از انقلاب سفر می‌کند، در جنبش اجتماعی و انقلاب حضور دارد و سرانجام به ناگزیر کشور را ترک می‌گوید. موقعیت شخصیت‌ها در تبعید باعث می‌شود تا گذشته دگربار بازخوانی شود و رفتارها همراه با سرکوب‌های آزادی در پی انقلاب مورد بازبینی قرار گیرند. (رمان لیورا اثر فریبا صدیقم)

او همین پرسش‌ها را در جست‌وجوهای راوی رمان “از آینه بپرس” اثر شهلا شفیق پی می‌گیرد تا تنهایی و رویاها و وهم‌های راوی آن را در تصویرهایی از “خود”ها در آینه بازنگرد. او می‌کوشد “من واقعی” را با تصویر من در آینه در برابر هم قرار دهد تا در تقابل‌ها تفاوت‌ها آشکار گردند و آرزو و شیفتگی و هراس، هر یک آن‌سان دیده شوند که بوده‌اند، نه آنگونه که خواسته می‌شده‌اند. منتقد به همراه نویسنده می‌کوشد کاشف خیال‌ها و پرسش‌ها در فاصله تصاویری که در آینه دیده می‌شود و وهم‌های شخصیت‌ها باشد.

بهروز شیدا در میان جستارهای کتاب در دو مورد نگاهی دارد به زندگی و آثار دو نویسنده تبعیدی که دیگر نیستند. “ساحل روشن‌اش آرزو است” جستاری‌ست در رابطه با زندگی باقر مومنی با توجه به کتابی که با عنوان “رهروی در راه بی‌پایان” به کوشش ناصر مهاجر منتشر شده است. او با جست‌وجو در میان نوشته‌هایی که کسانی دیگر از زندگی باقر مومنی نوشته‌اند، می‌کوشد سیمایی از این نویسنده و پژوهشگر تاریخ را “در راه مقصود” در “رگه‌های نوری” بازیابد که تا واپسین روز زندگی «ساحل روشن‌اش آرزو است».

“تصویر خود زیر نور نهانگاه” جستاری دیگر است که می‌کوشد با نگاه به دوازده جلد از “روایتی از ادبیات فارسی در تبعید” اثر ملیحه تیره‌گل بر “یگانه” بودن آن انگشت بگذارد و اینکه تیره‌گل در این اثر «پنجره‌ها گشوده است، زاویه‌ها جسته است، نقش‌ها خوانده است، آواها شنیده است، وسعت‌ها دیده است، روشنایی‌ها افروخته است، مجموعه‌ای یگانه آفریده است؛ تصویر خود زیر نور نهانگاه.»

بهروز شیدا در دیگر جستارهای این کتاب می‌کوشد تا برجستگی‌های اثری را نشان دهد. به حتم این کتاب در کنار دیگر آثار او می‌تواند در معرفی ادبیات تبعید ایران و جایگاهش در ادبیات امروز ایران نقش مؤثری داشته باشد. این نقش آنگاه برجسته‌تر می‌شود که به موقعیت تأسف‌بار نقد در ایران معاصر توجه شود.

پیشینه نقد از سنت تا مدرنیته

نقد، به مفهوم مدرن آن، در ایران پیشینه‌ای دراز ندارد. در جنبش مشروطه، به احتمال، فتحعلی آخوندزاده نخستین کسی بود که ضرورت آن را طرح کرد. به نظر او نمی‌توان پیشرفت جامعه را بدون “کریتیکا” تصور کرد. اگر چه آخوندزاده بیشتر به نقد جامعه و از این زاویه به نقد ادبیات نیز نظر داشت، اما راهی را که او گشود، بعدها بنیانی شد برای نقد ادبی در ایران.

نقد ادبی بنیاد در فرهنگ یونان دارد. در سده‌های میانه به ارزش‌های مسیحیت درآمیخت و به خدمت کلیسا در آمد. در قرن هیجدهم در سایه جنبش رنسانس دگربار به سنت یونانی خویش بازگشت. در قرن بیستم با وام از علوم انسانی، تاریخ و سیاست، مردم‌شناسی و روان‌شناسی، سیمایی دیگر به خود گرفت و سرانجام خود به شاخه‌هایی چند تقسیم شد.

در جست‌وجوی پیشینه نقد در ایران باستان، شاید بتوان به تذکره‌نویسی و یا حاشیه‌نویسی رسید. “اندرزنامه”ها نیز خود به شکلی می‌توانند نوعی نقد باشند در “شایست و ناشایست”ها. با حضور فرهنگ اسلام در ایران اما “ردیه‌نویسی” را داریم که سنتی‌ست از دین یهود که به دیگر ادیان ابراهیمی نیز راه یافت. ردیه‌نویسی بیشتر در محکوم کردن دیگر دین‌ها و یا مخالفان نوشته می‌شد. بیشترین ردیه‌ها را در ایران در نفی بهایی‌ها نوشته‌اند.

در زمان حکومت پهلوی‌ها، به زیر سانسور حاکم، جایی برای نقد وجود نداشت. نقد اجتماع را برنمی‌تافتند. در این راه حتی بسیاری از کتاب‌های جامعه‌شناسی و اقتصاد نیز اجازه نشر نداشتند. نفی نقد دین را روحانیون به حکومت تحمیل می‌کردند. برای نمونه “اسلام در ایران” اثر پطروشفسکی را که بار نخست دانشگاه تهران منتشر کرد، آنگاه اجازه نشر یافت که آخوندی حاشیه‌ای بر این اثر تاریخی نوشت. و یا حتی کتاب “چرا مسیحی نیستم” اثر برتراند راسل آنگاه اجازه نشر یافت که آخوندی در همین کتاب ردیه‌ای در نفی افکار راسل نوشت. نقد ادبی نیز تحت سلطه سانسور، در این میان می‌کوشید جایی در نشریاتی که هر از گاه پدیدار می‌شدند، بازیابد، ولی کاری نبود که تداوم داشته باشد. با این همه در این سال‌ها کتاب‌های ارزشمندی در عرصه نقد شعر و داستان منتشر شد که در واقع می‌توانند نخستین آثار نقد ادبی باشند در ایران.

با حاکمیت اسلام خمینی بر ایران، دگربار مقابله با نقد از سانسور فراتر رفت و گاه حتی به حذف فیزیکی منتقدان انجامید. طی چهار دهه گذشته به جای نقد بیشتر حذف کاربرد داشته است. فضای سانسور حاکم به خودسانسوری راه برد و نقد نتوانست در محیطی سالم و آزاد رشد کند.

و اینجاست که نقد در خارج از کشور می‌تواند با تأثیر خویش بر فرهنگ و ادبیات ایران، نه تنها در روشنگری، بلکه راه بردن به دمکراسی و آزادی اندیشه و بیان نقش بزرگی داشته باشد.

“هجوم کابوس و رویای بیداری” را نشر باران در سوئد منتشر کرده است.

* مطالب منتشر شده در صفحه “دیدگاه” الزاما بازتاب‌دهنده نظر دویچه‌وله فارسی نیست.