درپی حمله اخیر اسرائیل به ایران، کارشناسان به هفته‌نامه اشپیگل گفته‌اند جمهوری اسلامی هرگز تا این اندازه آسیب‌پذیر نبوده است. کارشناسی دیگر می‌گوید، تهران “لخت” شده و حتی نیروهای نیابتی‌اش برای ورود به جنگ تردید دارند.هفته گذشته نیروی هوایی اسرائیل با حمله به مجموعه‌ای از اهداف نظامی در ایران، از جمله سامانه‌های پدافند هواییو کارخانجات تولید پهپاد و موشک، “ضعف نظامی ایران را بی‌رحمانه به نمایش گذاشت”. نشریه آلمانی اشپیگل در یک گزارش مفصل درباره چگونگی مقابله ایران با اسرائیل نوشته “ایران بر سر یک دوراهی قرار گرفته است”.
علی واعظ، مدیر بخش ایران در اندیشکده “گروه بین‌المللی بحران” می‌گوید: «از زمان جنگ ایران و عراق، جمهوری اسلامی هرگز تا این اندازه آسیب‌پذیر نبوده است.» ریچارد گلدبرگ، مشاور پیشین شورای امنیت ملی کاخ سفید نیز تصریح می‌کند: «تهران لخت شده است.»
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
با وجود تلاش‌های تبلیغاتی جمهوری اسلامی برای کوچک جلوه دادن حملات اخیر اسرائیل، رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنهای گفته است: «شرارتی که رژیم صهیونیستی مرتکب شده را نه باید کوچک شمرد و نه آن‌که اغراق‌آمیز جلوه داد.»
به گزارش اشپیگل، اما به نظر می‌رسد که حاکمان تهران به این واقعیت واقف هستند که موجودیت‌شان در این منازعه طولانی با اسرائیل به خطر افتاده است. علاوه بر این، حکومت خامنهای از درون نیز با مشکلات عدیده‌ای مثل مشکلات اقتصادی و نارضایتی روزافزون مردم روبروست و تهدیداتی نظیر احتمال سوءقصدها، استعفاهای اجباری و یا حتی کودتا موجودیت رژیم را تهدید می‌کند.
بیشتر بخوانید: نتانیاهو: اسرائیل آزادی عمل بیشتری در ایران پیدا کرده است
این گزارش می‌افزاید، ایران سال‌ها تهدید می‌کرد که در صورت بروز جنگ، نیروهای نیابتی خود مانند حماس، حزب‌الله و شبه‌نظامیان طرفدار جمهوری اسلامی در عراق و حوثی‌ها در یمن را علیه اسرائیل وارد میدان خواهد کرد، اما اسرائیل بخشی از این تهدیدها را به عنوان یک بلوف افشا کرد و آنها را تا حدودی بی‌اثر ساخت. ارتش و نهادهای اطلاعاتی اسرائیل در ماه‌های اخیر با حذف و کشتن فرماندهان و نیروهای کلیدی حزب‌الله، بخش قابل توجهی از توان موشکی این گروه را از بین برده‌اند.
اشپیگل می‌افزاید، با تضعیف حزب‌الله، کمتر کسی معتقد است که این گروه در آینده نزدیک بتواند تهدیدی جدی برای موجودیت اسرائیل باشد؛ این ضربه شاید بزرگ‌ترین آسیبی است که اسرائیل به ایران وارد کرده است.
“ترس کمتر” از زرادخانه موشکی ایران
زرادخانه موشک‌های بالستیک ایران که حدود ۳هزار موشک دارد، نیز دیگر ترس کمتری ایجاد می‌کند، زیرا اسرائیل در حمله ایران در اول اکتبر نشان داد که توانایی رهگیری بسیاری از این موشک‌ها را دارد، هرچند که قادر به خنثی کردن همه آنها نیست. حال سامانه پدافندی “تاد” که اخیراً توسط آمریکا به اسرائیل تحویل داده شده، قرار است حفاظت بیشتری نیز فراهم کند، هرچند که ذخایر موشک‌های پدافندی محدود است.
بیشتر بخوانید: هشدار آمریکا درباره حمله احتمالی مجدد ایران علیه اسرائیل
در حمله ۲۶ اکتبر، جنگنده‌های اسرائیلی توانستند برای چندین ساعت بدون مانع در حریم هوایی ایران پرواز کنند. حتی سامانه پدافند هوایی مدرن روسی اس-۳۰۰ نیز نتوانست مؤثر واقع شود؛ ارتش اسرائیل تا حد زیادی این سامانه را از کار انداخته است.
حملات به پدافند هوایی ایران، این کشور را حتی آسیب‌پذیرتر کرده است. چارلز لیستر، کارشناس امنیتی در “انستیتوی خاورمیانه” در واشنگتن، در شبکه ایکس (توییتر سابق) می‌نویسد: «ایران فاصله زیادی تا تبدیل شدن به یک رقیب هم‌سطح [با اسرائیل] دارد. این کشور در زمینه دفاعی دهه‌ها عقب‌تر است.»
جدی نگرفتن جمهوری اسلامی از سوی متحدانش
بر اساس تحلیل اشپیگل، ایران در مواجهه با اسرائیل بر سر یک دوراهی دشوار قرار دارد. اگر واکنشی فوری به حمله اخیر اسرائیل در ۲۶ اکتبر نشان ندهد، ممکن است اعتبار خود را در میان متحدان منطقهای و هواداران داخلی از دست بدهد. نیروهای نیابتی احتمالاً اکنون محتاط‌تر شدهاند و بعید است که دوباره مانند گذشته برای جمهوری اسلامی وارد جنگ شوند، آنطور که حزب‌الله در سوریه برای حمایت از بشار اسد جنگید. به نظر می‌رسد که خود اسد نیز به دنبال درگیر شدن در جنگ نیست.
بیشتر بخوانید: حمله اسرائيل؛ امکان تعویق چندماهه ارسال سلاح ایران به روسیه
یک فرمانده حزب‌الله به مجله اشپیگل گفته است: «ایرانی‌ها همیشه می‌گویند که به اسرائیل حمله خواهند کرد، اما هرگز این کار را نمی‌کنند. ما امیدواریم که آنها وارد جنگ شوند.»
همچنین، ممکن است مخالفان رژیم ایران در داخل کشور تشویق شوند تا شورشی مانند ناآرامی‌های سال ۱۴۰۱ را آغاز کنند.
این تحلیل می‌گوید، اگر خامنهای بخواهد قدرت نظامی خود را به نمایش بگذارد، آنگاه باید دستور دهد که نیروهایش دست به حملاتی شدیدتر از حمله اول اکتبر بزنند که حتی مناطق غیرنظامی در اسرائیل را هدف گیرند.
حمیدرضا عزیزی، کارشناس ایران در بنیاد علوم و سیاست در برلین، حملاتی به فرودگاه تل‌آویو، نیروگاه‌ها و خطوط لوله را محتمل می‌داند و می‌گوید: «رهبری ایران آماده است هر اقدامی را برای حفظ قدرت خود انجام دهد.»
طبق گزارش سایت “اکسیوس”، تهران ممکن است در روزهای آینده از خاک عراق حملاتی را علیه اسرائیل تدارک ببیند. در صورتی که جمهوری اسلامی به‌طور مستقیم حمله‌ای را انجام دهد، به احتمال زیاد اسرائیل نیز با حملاتی گسترده‌تر، شاید به تأسیسات نفتی یا هسته‌ای ایران، پاسخ خواهد داد.
بیشتر بخوانید: مجموعه مطالب درباره جنگ در خاورمیانه
احتمال دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای
حاکمان جمهوری اسلامی تأکید کرده‌اند که خواستار یک جنگ بزرگ نیستند. اما سوال این است که تا چه حد می‌توانند بر این اوضاع مسلط باقی بمانند. ممکن است تهران به‌طور موقت از انتقام علیه اسرائیل خودداری کند و در عوض به دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای باشد.
حسین موسویان، دیپلمات سابق جمهوری اسلامی و سخنگوی پیشین تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای که اکنون در دانشگاه پرینستون فعالیت می‌کند، به مجله اشپیگل گفته است که ایران تنها “چند هفته” با تولید مواد کافی برای چندین سلاح هسته‌ای فاصله دارد.
به گزارش اشپیگل، اگر ایران واقعاً بمب اتمی بسازد، با احتمال زیاد با تحریم‌های شدیدتر آمریکا مواجه خواهد شد. در هر صورت، احتمال لغو تحریم‌ها که رئیس‌جمهور پزشکیان به دنبال آن است، از بین خواهد رفت. اما ممکن است برای رهبران ایران این اقدام جذاب باشد، چرا که می‌تواند توان بازدارندگی از دست رفته در برابر اسرائیل را به‌سرعت بازگرداند.
در عین حال سلاح هسته‌ای در دست جمهوری اسلامی برای خاورمیانه به کابوسی بزرگ تبدیل خواهد شد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
ولی نصر، کارشناس ایران در دانشگاه جانز هاپکینز و مشاور پیشین دولت آمریکا در دوران اوباما، پیش‌تر از غرب خواسته بود که مذاکرات هسته‌ای با ایران را از سر بگیرد، خصوصاً به دلیل تشدید خشونت‌ها در منطقه. او به اشپیگل گفت برنامه هسته‌ای ایران تنها از دو طریق قابل توقف است: یا دیپلماسی و یا جنگ.
