اعلام اسامی نامزدهای تایید صلاحیت‌شده از سوی شورای نگهبان برای انتخابات ریاست جمهوری در ایران واکنش‌های گستردهای را به همراه داشت. عباس آخوندی به عدم تایید صلاحیتش اعتراض و لاریجانی بیانیه‌ای صادر کرد.با اعلام اسامی نامزدهای تایید صلاحیت‌شده از سوی شورای نگهبان برای دوره چهاردهم انتخابات ریاست جمهوری در ایران، نامزدها وارد مرحله مبارزات انتخاباتی شدند.
مصطفی پورمحمدی، علیرضا زاکانی، سعید جلیلی، مسعود پزشکیان، محمدباقر قالیباف و امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی شش نامزدی هستند که صلاحیت آنها از سوی شورای نگهبان تایید شده است. اعلام اسامی این نامزدها و همچنین عدم تایید صلاحیت شماری از چهره‌های مطرح، واکنش‌های گستردهای به همراه داشته است.
حزب ندای ایرانیان با انتشار بیانیه‌ای ضمن اعلام پشتیبانی از مسعود پزشکیان، به عنوان “نامزدی مطلوب، شخصیتی دانشگاهی، وزیری توانا و مدیری برجسته” یاد کرده که از “پاکدستی و سلامت نفس” برخوردار است و می‌تواند در شرایط فعلی “مشعل اصلاحات و نور امید به فردای بهتر را زنده نگه دارد”.
روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران در سرمقاله شماره روز دوشنبه ۲۱ خردادماه با اشاره به تایید صلاحیت مسعود پزشکیان، نامزد جریان اصلاح‌طلب نوشت: «اگر اصلاح‌طلبان شکست خوردند، آن را به گردن تقلب و تخلف نیندازند و اگر پیروز شدند، رأی مردم را نشانه مطالبه تغییرات اساسی نپندارند.»
محمد مهاجری، تحلیلگر سیاسی نزدیک به جریان اصولگرا با اشاره به چینش نامزدهای این انتخابات از سوی شورای نگهبان گفت: «به نظر می‌آید که یک مهندسی بسیار شیک در انتخابات صورت گرفت.»
او در گفت و گو با روزنامه هم‌میهن چاپ تهران افزود: «همان‌طور که در انتخابات ۱۴۰۰ نتیجه انتخابات از پیش روشن بود، در ۱۴۰۳ نیز نتیجه انتخابات حداقل از نظر آن‌هایی که این ترکیب را طراحی کردند، مشخص است.»
چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران قرار بود خردادماه سال ۱۴۰۴ برگزار شود اما در پی مرگ ابراهیم رئیسی قرار است این انتخابات زودهنگام روز هشتم تیرماه برگزار شود.
طبق اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی، حداکثر ظرف مدت ۵۰ روز باید رئیس‌جمهور جدید انتخاب شود.
روسای ستادهای انتخاباتی نامزدها
آنگونه که رسانه‌ها در ایران خبر می‌دهند، مسئولان و روسای ستادهای انتخاباتی تقریبا تمامی نامزدها معرفی شده‌اند.
علی نیکزاد، به عنوان رئیس ستاد انتخاباتی محمدباقر قالیباف معرفی شد. علی عبدالعلی‌زاده، وزیر پیشین مسکن و شهرسازی و استاندار سابق آذربایجان شرقی نیز به عنوان رئیس ستاد انتخاباتی مسعود پزشکیان منصوب شد.
بیشتر بخوانید: انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری؛ نامزدها و سناریوهای محتمل
از ستاد انتخاباتی علیرضا زاکانی نیز خبر می‌رسد که لطف‌الله فروزنده به عنوان رئیس این ستاد معرفی شده است. حجت‌الله ایوبی نیز به عنوان مشاور فرهنگی و رییس کمیته فرهنگی ستاد انتخاباتی مصطفی پورمحمدی تعیین شد.
به نوشته خبرگزاری ایلنا، محمود نبویان، عضو مجلس شورای اسلامی و محسن منصوری دو گزینه ریاست ستاد سعید جلیلی به شمار می‌روند.
اعتراض‌ها به عدم تایید صلاحیت
در بین کسانی که صلاحیت‌شان به تایید نرسید، علی لاریجانی، رئیس پیشین مجلس شورای اسلامی روز دوشنبه ۲۱ خرداد بیانیه‌ای صادر کرد.
او با اشاره به اینکه “امیدوار بودم با یاری شما بتوانیم موانع را مرتفع و مسیر توسعه ملی ایران را فراهم نماییم” نوشت: «علیرغم نظرات مثبت نهادهای مسئول و حکم قوه قضاییه در رد برخی دعاوی گذشته آن شورا، با ساز و کاری غیر شفاف، مانع در مسیر چنین همراهی بوجود آورد.»
علی مطهری درباره رد صلاحیت علی لاریجانی گفت: «شنیدم گفته‌اند چون ممکن است راه روحانی را ادامه دهد، رد شده است. آیا تشخیص این مطلب به عهده مردم است یا شورای نگهبان؟»
شورای نگهبان در سال ۱۴۰۰ نیز صلاحیت علی لاریجانی را تایید نکرده بود. در پی آن، علی خامنه‌ای در یک سخنرانی عمومی با اشاره به رد صلاحیت برخی کاندیداها گفت که “در جریان عدم احراز صلاحیت به برخی کسانی که احراز صلاحیت نشدند جفا و ظلم شد” و از “دستگاه‌های مسئول” خواست که “جبران” و “اعاده حیثیت” کنند. با این وجود شورای نگهبان تصمیم خود را تغییر نداد و لاریجانی از حضور در انتخابات بازماند.
عباس آخوندی، وزیر پیشین راه و شهرسازی در دولت‌های حسن روحانی و هاشمی رفسنجانی هم نسبت به تصمیم شورای نگهبان در رد صلاحیت خود اعتراض کرد.
مطالب بیشتر در زمینه انتخابات سال ۱۴۰۳ را اینجا بخوانید
آخوندی با انتشار نامهای خطاب به شورای نگهبان، تصمیم این شورا را “ظلم و جفا در حق خود و جبهه‌ای از احزاب، گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی قانونی” که او را به عنوان نامزد مورد نظر خود معرفی کرده‌بودند، نامید و آن را “محدودسازی حق انتخاب رای‌دهندگان آزاد ایران” دانست.
او این تصمیم شورای نگهبان را “فاقد جنبه قانونی” توصیف کرد و ادامه داد که اتخاذ چنین تصمیم‌هایی “به منافع ملی ایران آسیب می‌زند”.
اسحاق جهانگیری، دیگر نامزدی که صلاحیتش از سوی شورای نگهبان به تایید نرسید نیز به انتشار پستی در شبکه اجتماعی اکس (توییتر سابق) بسنده کرد و خواستار انتشار “دلایل ردصلاحیت” خود شد.
محمود احمدی‌نژاد و وحید حقانیان از جمله دیگر چهره‌های شناخته‌شده‌ای به شمار می‌روند که صلاحیت آنها از سوی شورای نگهبان تایید نشد اما تا لحظه تنظیم این گزارش، واکنشی نسبت به این موضوع نشان نداده‌اند.
در همین زمینه، محمد موحدی‌آزاد، دادستان کل کشور با اشاره به رد صلاحیت‌ها با بیان اینکه “احتمال دارد برخی توقعاتی داشته باشند و ناراحت شوند”، ادامه داد: «نامزدها باید تسلیم تصمیمات مراجع قانونی باشند و قانون باید فصل‌الخطاب تمامی ما قرار گیرد.»
آغاز تبلیغات؛ پیش‌بینی پنج مناظره تلویزیونی
با اعلام اسامی نامزدهای تایید صلاحیت‌شده از سوی شورای نگهبان، تبلیغات نامزدها نیز آغاز شد.
از جمله امروز دوشنبه ۲۱ خردادماه قرار است محمدباقر قالیباف، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی و مسعود پزشکیان در برنامه‌های مختلف تلویزیون دولتی در جمهوری اسلامی حضور یابند.
پیمان جبلی، رئیس سازمان صدا و سیما جمهوری اسلامی هم از برنامه‌های سازمان تحت مدیریتش برای تبلیغات نامزدها سخن گفت.
او از جمله تصریح کرد که قرار است پنج مناظره تلویزیونی میان کاندیداها در روزهای دوشنبه ۲۸ خرداد، پنجشنبه ۳۱ خرداد، جمعه ۱ تیر، دوشنبه ۴ تیر و سه‌شنبه ۵ تیر برگزار شود.
این مناظره‌ها از ساعت ۱۶ تا ۲۱ به روی آنتن خواهند رفت.
دو مستند تلویزیونی، دو مستند رادیویی و همچنین ۳۱ برنامه برای سیمای استان‌ها از دیگر برنامه‌های تبلیغاتی نامزدها است که از تلویزیون دولتی جمهوری اسلامی پخش خواهند شد.
همزمان با آغاز مبارزات انتخاباتی نامزدها، بسیاری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی ضمن بازنشر تصاویری از جان‌باختگان سرکوب‌ها در خیزش‌های اعتراضی بویژه خیزش سراسری “زن، زندگی، آزادی” از عدم مشارکت خود در این انتخابات خبر داده‌اند.
شماری از گروه‌های سیاسی خارج ایران نیز با انتشار بیانیه‌هایی از مردم خواسته‌اند تا از حضور در این انتخابات خودداری کنند از جمله ائتلاف سیاسی “همگامی برای جمهوری سکولار دموکرات در ایران”.
بسیاری معتقدند خیزش سراسری “زن، زندگی، آزادی” و سرکوب بی‌رحمانه این اعتراض‌ها همچنان بر فضای سیاسی ایران سایه افکنده است و همین موضوع، اصلی‌ترین عامل در بی‌اعتنایی افکار عمومی و رای‌دهندگان نسبت به انتخابات در جمهوری اسلامی به شمار می‌رود.
