جمهوری اسلامی و سه قدرت اروپایی در ژنو به طور محرمانه برای بحث در مورد برنامه هسته‌ای تهران دیدار کردند. چهار کشور این مذاکرات را “جدی و سازنده” ارزیابی کردند. این درست یک هفته پیش از آغاز به کار دونالد ترامپ است. سومین دور از مذاکرات میان جمهوری اسلامی و تروئیکای اروپایی مرکب از سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا (گروه E3) در کمتر از دو ماه گذشته روز دوشنبه ۱۳ ژانویه (۲۴ دی‌ماه) در ژنو برگزار شد. آخرین دیدار محرمانه در نوامبر گذشته میان تهران و سه کشور اروپایی صورت گرفته بود.
این دیدار به طور عمده در فضای محرمانه صورت گرفت و جزئیات کمی درباره موضوعات مورد بحث یا حتی مکان مذاکرات فاش شده است.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
خبرگزاری ایسنا گزارش داد که مجید تخت‌روانچی، معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی، و همتایانش از گروه E3، عصر دوشنبه دیدار کرده‌اند.
در این گزارش آمده است که چهار کشور درباره موضوعات مورد علاقه مشترک از جمله مذاکرات برای رفع تحریمها، مسائل هسته‌ای و وضعیت نگران‌کننده منطقه بحث کردند.
مذاکرات “جدی و سازنده” بود
در پی این نشست، کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی در امور بین‌الملل، مذاکرات را “جدی، صریح و سازنده” توصیف کرد.
وی در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: دور سوم گفتگوهای ایران و سه کشور اروپایی در ژنو برگزار شد. این گفتگوها جدی، صریح و سازنده بودند. ضمن ورود به برخی جزئیات، ایده هایی را در دو حوزه رفع تحریم و هسته‌ای که برای حصول به یک توافق ضروری هستند، مورد بحث و بررسی قرار دادیم.»
او افزود: «طرف‌ها توافق کردند که مذاکرات باید ادامه یابد و برای رسیدن به توافق، همه طرف‌ها باید فضای مناسبی را ایجاد و حفظ کنند. ما توافق کردیم که گفتگوهای خود را ادامه دهیم.»
بیشتر بخوانید: عراقچی: جمهوری اسلامی برای مذاکره طبق فرمول برجام آماده است
کریستین ترنر مدیرکل سیاسی وزارت خارجه بریتانیا نیز اعلام کرد: «مدیران سیاسی وزراتخانه‌های خارجه بریتانیا، فرانسه و آلمان امروز در ژنو بار دیگر با همتایان ایرانی خود دیدار کردند. گفت‌و‌گو‌ها جدی، صریح و سازنده بود. در شرایطی دشوار، نگرانی‌ها را مورد بحث قرار دادیم و بر تعهد خود به یک راه‌حل دیپلماتیک تأکید کردیم. توافق شد که گفت‌و‌گو‌های خود را ادامه دهیم.»
تأکید بر مشورت، نه مذاکره
پیش از این دیدار، وزارت امور خارجه آلمان به خبرگزاری فرانسه اعلام کرده بود که این گفتگوها “مذاکره” نیستند. ایران نیز تأکید کرده بود که این جلسات صرفاً “مشاوره” هستند.
به گفته اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، هدف اصلی این گفتگوها “رفع تحریمها” است. او همچنین افزود که ایران به موضوعاتی که طرف مقابل مطرح می‌کند، گوش خواهد داد.
بیشتر بخوانید: ایران: مانع افزایش نظارت آژانس بر فعالیت اتمی‌مان نمی‌شویم
ایسنا گزارش داد که تخت‌روانچی روز سه‌شنبه ۱۴ ژانویه نیز به‌طور جداگانه با انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا، در ژنو دیدار خواهد کرد.
نگرانی‌های اروپا و تمرکز بر برنامه هسته‌ای ایران
وزارت امور خارجه فرانسه روز پنجشنبه ۹ ژانویه (۲۰ دی‌ماه) اعلام کرد که این نشست نشان‌دهنده تلاش کشورهای گروه E3 برای یافتن یک راه‌حل دیپلماتیک در خصوص برنامه هسته‌ای ایران است که پیشرفت آن “بسیار مشکل‌زا” شده است.
این مذاکرات در حالی انجام می‌شود که به‌ویژه با توجه به بازگشت ترامپ به کاخ سفید در ۲۰ ژانویه، تمرکز بر برنامه هسته‌ای ایران افزایش یافته است.
بیشتر بخوانید: مکرون: برنامه اتمی ایران درحال رسیدن به نقطه بی‌بازگشت است
در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، او سیاست “فشار حداکثری” را دنبال کرد و ایالات متحده را از توافق مهم هسته‌ای ۲۰۱۵، که محدودیت‌هایی را بر برنامه هسته‌ای ایران در ازای لغو تحریمها اعمال می‌کرد، خارج کرد.
کاهش تعهدات جمهوری اسلامی
تهران پس از خروج واشنگتن از این توافق، تعهدات خود را به‌تدریج کاهش داد. تلاش‌ها برای احیای توافق ۲۰۱۵ موسوم به برجام تاکنون موفقیت‌آمیز نبوده و مقامات اروپایی بارها از عدم پایبندی ایران ابراز ناامیدی کرده‌اند.
بیشتر بخوانید: سالیوان: ترامپ می‌تواند با “ایران تضعیف‌شده” به توافقی اتمی برسد
هفته گذشته، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، هشدار داد که سرعت گرفتن برنامه هسته‌ای ایران ما را “بسیار به نقطه شکست” نزدیک کرده است. ایران این اظهارات را “بی‌اساس” و “فریبکارانه” توصیف کرد.
ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران
در ماه دسامبر، بریتانیا، آلمان و فرانسه ایران را متهم کردند که ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را به سطوح “بی‌سابقه” رسانده است، بدون آنکه “هیچ توجیه غیرنظامی معتبری” ارائه دهد.
بیشتر بخوانید: بلینکن: ترامپ فرصت خوبی برای جلوگیری از ایران هسته‌ای دارد
این سه کشور تأکید کردند: «ما مصمم هستیم از تمام ابزارهای دیپلماتیک، از جمله در صورت لزوم اعمال مکانیسم بازگشت خودکار تحریمها (مکانیسم ماشه)، برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای استفاده کنیم.»
خطر استفاده از مکانیسم بازگشت خودکار تحریمها
مکانیسم بازگشت تحریمها (مکانیسم ماشه) که بخشی از توافق برجام است، به امضاکنندگان این امکان را می‌دهد که در صورت “عدم اجرای قابل‌توجه” تعهدات، تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را مجدداً اعمال کنند.
این گزینه تا اکتبر سال جاری میلادی معتبر است و به تلاش‌های دیپلماتیک جاری فوریت بیشتری بخشیده است.
ادعای جمهوری اسلامی درباره صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده که ایران تولید اورانیوم غنی‌شده خود را به سطحی افزایش داده که این کشور تنها دولت غیرهسته‌ای است که اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰درصد را در اختیار دارد. این سطح از غنی‌سازی راه را برای رسیدن به ۹۰درصد، سطح مورد نیاز برای ساخت بمب اتم، هموار می‌کند.
ایران همواره تأکید کرده که برنامه هسته‌ای آن صرفاً اهداف صلح‌آمیز دارد و هیچ قصدی برای توسعه سلاح‌های اتمی ندارد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری اسلامی که در ماه ژوئیه به قدرت رسید، از احیای توافق هسته‌ای حمایت کرده و خواهان پایان دادن به انزوای کشورش شده است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در مصاحبه‌ای اخیر با شبکه تلویزیونی CCTV چین، نیز بر تمایل به “مذاکرات سازنده” تأکید کرد و افزود: «فرمولی که ما به آن اعتقاد داریم همان فرمول برجام قبلی است؛ یعنی ایجاد اعتماد در برنامه هسته‌ای ایران در ازای رفع تحریمها.»
