Previous Next

سازمان حقوق بشر: ۱۴۴ نفر در ماه نوامبر در ایران اعدام شدند

در ماه نوامبر ۲۰۲۴ دست‌کم ۱۴۴ نفر در ایران اعدام شدند؛ آماری که نشان‌دهنده افزایش شدید احکام اعدام است. موج گسترده اعدام در ایران در سایه بحران‌های منطقه‌ای و توجه جهانی به مسائل خاورمیانه ادامه دارد.بنا بر گزارش ماهیانه سازمان حقوق بشر ایران، در ماه نوامبر ۲۰۲۴ (آبان-آذر ۱۴۰۳) در ایران دست‌کم ۱۴۴ حکم اعدام اجرا شد که میانگین بیش از چهار اعدام در روز را نشان می‌دهد. این آمار شامل ۱۲ شهروند افغان، ۴ زن، یک شهروند یهودی-ایرانی، و یک فرد دارای معلولیت ذهنی بوده است. همچنین، از مجموع این اعدام‌ها تنها ۶ مورد (۴ درصد) در رسانه‌های رسمی اعلام شده و باقی موارد توسط سازمان حقوق بشر ایران ثبت و تأیید شده‌اند.

موج اعدام‌ها در سایه تنش‌های منطقه‌ای

ماه اکتبر (مهر-آبان) نیز با ۱۶۶ اعدام، بالاترین آمار ماهانه ثبت‌شده توسط سازمان حقوق بشر ایران از سال ۲۰۰۷ میلادی بود. این روند در حالی رخ می‌دهد که توجه جامعه جهانی بیشتر معطوف به تنش‌های منطقه‌ای، به‌ویژه درگیری‌های ایران و اسرائیل و بحران‌های خاورمیانه است. به گفته محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران “جمهوری اسلامی گسترده‌ترین موج اعدام دو دهه اخیر را آغاز کرده و برای توقف این روند نیاز به اقدام فوری جهانی است”.

بیشتر بخوانید: گزارش دیده‌بان حقوق بشر درباره انبوه احکام اعدام در ایران

اقلیت‌ها و آسیب‌پذیرها؛ قربانیان اصلی اعدام‌ها

در میان اعدام‌شدگان ماه نوامبر، ۱۳ شهروند بلوچ، ۹ شهروند کرد و ۱۲ شهروند افغان قرار داشتند. همچنین، ۷۲ نفر با اتهامات مربوط به مواد مخدر، ۶۶ نفر با اتهام قتل عمد و ۶ نفر با اتهام تجاوز به عنف اعدام شدند.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

اعدام شهروندان افغان در ایران به‌ویژه پس از روی کار آمدن طالبان، افزایش چشمگیری یافته است. از ابتدای سال ۲۰۲۴ (دی ۱۴۰۲) تاکنون، ۶۱ شهروند افغان در ایران اعدام شده‌اند که ۱۲ نفرشان در نوامبر بوده است.

موارد بحث‌برانگیز: اعدام شهروند یهودی و فرد دارای معلولیت ذهنی

از جمله موارد برجسته، اعدام آروین قهرمانی، شهروند یهودی-ایرانی در زندان کرمانشاه بود. او به اتهام قتل عمد در جریان نزاع محکوم به قصاص شد. به گفته سازمان‌های حقوق بشری، با وجود امکان پرداخت دیه، خانواده مقتول پس از اطلاع از مذهب او بر اجرای حکم اصرار کردند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

همچنین عزت سیدی، فردی با معلولیت ذهنی، در زندان زنجان اعدام شد. به گفته نزدیکان او، این زندانی توانایی درک کامل وضعیت خود را نداشته است.

فشار بر جمهوری اسلامی برای توقف اعدام‌ها

سازمان حقوق بشر ایران اعلام کرده است که از زمان افزایش تنش‌های منطقه‌ای و پس از کشته شدن حسن نصرالله، دست‌کم ۳۱۰ نفر در ماه‌های اکتبر و نوامبر سال جاری در ایران اعدام شده‌اند. این سازمان بار دیگر بر لزوم اقدام فوری جامعه جهانی برای توقف این روند تأکید کرده و خواستار افزایش فشارها بر جمهوری اسلامی شده است.

بازداشت دو مظنون در ارتباط با حمله به خبرنگار ایران‌اینترنشنال در لندن

بازداشت دو شهروند رومانیایی به اتهام حمله با چاقو به خبرنگار ایران‌اینترنشنال در لندن، به نگرانی‌ها درباره تهدیدهای فزاینده ایران علیه خبرنگاران در بریتانیا دامن زده است.دادستانی بریتانیا روز پنجشنبه (پنجم دسامبر، ۱۵ آذر) اعلام کرد دو مظنون رومانیایی به نام‌های ناندیتو بادئا، ۱۹ ساله و جورج استانا، ۲۳ ساله، به اتهام حمله با چاقو به پوریا زراعتی، خبرنگار شبکه ایران‌اینترنشنال، بازداشت شده‌اند. این حمله در مارس گذشته در نزدیکی محل سکونت زراعتی در منطقه ویمبلدون لندن رخ داده بود.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

این دو متهم که در رومانی بازداشت شده‌اند، به “ضرب‌وجرح عمدی برای ایجاد آسیب جدی” متهم شده‌اند و اکنون در دادگاه رومانی برای آغاز مراحل استرداد به بریتانیا حاضر شده‌اند. سخنگوی دادستانی بریتانیا اعلام کرد که همکاری نزدیک با مقامات رومانی برای پیشبرد درخواست استرداد ادامه دارد.

نگرانی از حملات هدفمند

تحقیقات این پرونده تحت هدایت پلیس ضدتروریسم بریتانیا انجام شده است. مقامات امنیتی احتمال می‌دهند که این حمله به دلیل شغل زراعتی در شبکه ایران‌اینترنشنال که به شدت منتقد حکومت ایران است، انجام شده باشد.

شبکه ایران‌اینترنشنال طی سال‌های اخیر هدف تهدیدها و حملات متعددی از سوی عوامل مرتبط با حکومت ایران قرار گرفته است. دسامبر سال گذشته، یک شهروند اتریشی در بریتانیا به اتهام جمع‌آوری اطلاعات برای حمله به ساختمان این شبکه محکوم شد.

افزایش تهدیدها علیه خبرنگاران

مقامات بریتانیا بارها نسبت به استفاده از گروه‌های جنایتکار برای اجرای عملیات‌های تهدیدآمیز از سوی ایران هشدار داده‌اند. سرویس اطلاعات داخلی بریتانیا (MI5) اعلام کرده است که از ژانویه ۲۰۲۲ تاکنون به ۲۰ طرح مرتبط با ایران که تهدید جانی برای شهروندان بریتانیایی ایجاد کرده‌اند، واکنش نشان داده است.

در ژانویه امسال، بریتانیا تحریم‌هایی علیه مقامات ایرانی اعمال کرد که به گفته مقامات، در تهدید و تلاش برای کشتن خبرنگاران در خاک این کشور نقش داشته‌اند. ایران این اتهامات را رد کرده و بریتانیا را به میزبانی از “گروه‌های تروریستی” متهم کرده است.

این پرونده بار دیگر نگرانی‌ها درباره امنیت خبرنگاران و فعالان ایرانی در تبعید را افزایش داده و نقش عوامل خارجی در اجرای عملیات‌های تهدیدآمیز را برجسته کرده است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

آلیسیا کرنز، رییس کمیته خارجی مجلس نمایندگان بریتانیا ابراز نگرانی کرده که این کشور اقدامات کافی برای حفاظت از مخالفان رژیم ایران انجام نداده است.

شبکه ایران اینترنشنال از سوی جمهوری اسلامی به عنوان یک گروه تروریستی طبقه‌بندی شده و رسانه‌های دولتی ایران این شبکه را متهم می‌کنند که قصد براندازی جمهوری اسلامی را دارد.

رسانه خبری “آی‌تی‌وی‌نیوز” آذرماه گذشته با انتشار گزارشی از قصد جاسوسان جمهوری اسلامی برای انجام حمله تروریستی به استودیوهای شبکه تلویزیونی ایران‌اینترنشنال در غرب لندن خبر داده بود.

این گزارش می‌گوید جاسوسان اجیر شده جمهوری اسلامی در ابتدا قصد داشتند با استفاده از یک خودروی بمب‌گذاری شده به استودیوی این شبکه حمله کنند، اما با گذشت یک ماه به دلیل نگرانی‌شان از انجام این حمله، تصمیم گرفته شد تا با چاقو مجریان را به قتل برسانند.

لاوروف برای اولین بار پس از جنگ اوکراین وارد خاک اتحادیه اروپا شد

برای اولین بار از آغاز حمله روسیه به اوکراین، سرگئی لاوروف به اتحادیه اروپا سفر کرد تا در نشست وزیران خارجه سازمان امنیت و همکاری این اتحادیه شرکت کند. او اما به جای امنیت و همکاری از احتمال گسترش جنگ سخن گفت.روز پنجشنبه ۱۵ آذر (پنج دسامبر) سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در نشست وزیران خارجه سازمان امنیت و همکاری اتحادیه اروپا (OSZE) در والتا، پایتخت مالت شرکت کرد. حضور او در این نشست با انتقاد شدید کی‌یف و برخی دیگر از کشورهای عضو روبه‌رو شد.

وزرای خارجه کشورهای حوزه بالتیک؛ لتونی و لیتوانی به نشانه اعتراض وزرایشان را به این نشست نمی‌فرستند و به جای آن نمایندگانی در رده‌های پایین‌تر را به مالت فرستادند. به گفته سخنگوی وزارت خارجه روسیه، لاوورف روز پنج‌شنبه و جمعه هدایت هیئت روسی را بر عهده دارد و در مالت ملاقات‌های دوجانبه خواهد داشت.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

این اولین سفر لاوروف به اتحادیه اروپا از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ است که پیامد آن تحریم‌های گسترده اتحادیه اروپا علیه روسیه، از جمله تحریم وزیر خارجه این کشور است. اما این تحریم‌ها شامل ممنوعیت ورود او به اتحادیه اروپا نمی‌شود. همچنین بر خلاف ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه هیچ حکم دستگیری برای لاوروف صادر نشده است.

آخرین سفر لاوروف به اتحادیه اروپا در دسامبر ۲۰۲۱ و زمانی بود که این نشست در استکهلم برگزار شد. سال ۲۰۲۲ که نشست در لهستان برگزار شد، ورشو از ورود او جلوگیری کرد.

بیشتر بخوانید:روسیه در جنگ اوکراین “اولین ‌بار موشک بین‌قاره‌ای استفاده کرد”

پلتفرمی برای گسترش مواضع جنگ‌طلبانه

سازمان امنیت و همکاری اتحادیه اروپا به عنوان یکی از معدود سازمان‌هایی است که در آن نمایندگان غربی و روسیه به طور مشترک بر سر یک میز می‌نشینند. برخلاف چندین نهاد اروپایی دیگر، روسیه از OSZE خارج نشده است. اما به باور کارشناسان غربی، مسکو این سازمان را به عنوان یک پلتفرم برای گسترش مواضع خود در جنگ اوکراین می‌بیند.

بیشتر بخوانید:زلنسکی: قلمرو تحت کنترل اوکراین باید زیر چتر ناتو قرار بگیرد

سازمان امنیت و همکاری اتحادیه اروپا ناظران خود را به مناطق درگیر در بحران سیاسی، انتخابات و جنگ در سراسر جهان اعزام می‌کند و برنامه‌هایی برای مبارزه با قاچاق انسان و تضمین آزادی رسانه‌ها دارد. اما این سازمان از آغاز جنگ اوکراین، در انجام وظایف خود با چالش‌هایی روبه‌رو بوده است. روسیه در برابر چند تصمیم مهم که به اجماع نیاز دارند، از حق وتوی خود استفاده کرده است.

کشورهای عضو مسکو را متهم می‌کنند که به طور مداوم کارکرد سازمان را تضعیف و مسدود می‌کند. به مدت سه سال، بودجه سازمان تنها به طور موقت مدیریت شده است. همچنین چهار پست ارشد این سازمان، از جمله پست دبیرکل، از سپتامبر خالی مانده‌اند. هلگا اشمید، دیپلمات آلمانی، دوره ریاست خود را به عنوان دبیرکل به پایان رسانده است اما تاکنون توافقی برای جانشینی او حاصل نشده است.

“سونامی اطلاعات نادرست”

وزیر خارجه روسیه در این نشست نسبت به خطر بروز یک جنگ وسیع‌تر هشدار داد و غرب را “مسئول جنگ سرد جدید” دانست. او در کنفرانس در مالت ادعا کرد که کشورهای غربی جنگ در اوکراین را شعله‌ور کرده‌ و کنترل OSZE را در دست گرفته‌اند.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اظهارات لاوروف را “سونامی اطلاعات نادرست” خواند. آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان نیز این سخنان را “دروغ‌هایی غیرقابل تحمل” توصیف کرد.

اوکراین نیز عضو OSZE است و آندری سیبیها، وزیر خارجه این کشور نیز در این کنفرانس حضور دارد. به گفته وزارت خارجه اوکراین او قصد دارد گفت‌وگوهای دوجانبه‌ای با نمایندگان “کشورهای متحد” داشته باشد.

آندری سیبیها در سخنرانی خود، بدون آوردن نام لاوروف، او را “جنایتکار جنگی” این نشست خواند و گفت: «طرح صلح ما این است: روسیه باید اوکراین را ترک کند و آرامش را به ما بازگرداند.» او تاکید کرد که “روسیه نه تنها به دلیل حمله به اوکراین، بلکه به دلیل همکاری نظامی‌اش با ایران و کره شمالی، بزرگ‌ترین تهدید برای امنیت جهانی است”.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

جنگ روسیه علیه اوکراین و حمایت از این کشور در صدر دستور کار نشست مالت قرار دارد. همچنین انتظار می‌رود که در این کنفرانس دو روزه چهار پست ارشد خالی سازمان به طور رسمی تأیید شوند.

تحولات تازه در جنگ داخلی سوریه؛ مخالفان به دمشق نزدیک‌تر شدند

مخالفان دولت بشار اسد اعلام کرده‌اند با ورود به بخش‌هایی از شهر استراتژیک حما و آزادسازی صدها زندانی، مرحله‌ای جدید از جنگ داخلی سوریه را رقم زده‌اند. این تحولات در ادامه حملات برق‌آسای آن‌ها به شهر حلب صورت گرفته است.مخالفان دولت بشار اسد روز پنج‌شنبه (پنج دسامبر، ۱۵ آذر) اعلام کردند که نیروهایشان پس از سه روز درگیری شدید با نیروهای دولتی در حومه شهر حما، موفق به ورود به بخش‌هایی از این شهر استراتژیک سوریه شده‌اند. به گزارش دیدبان حقوق بشر سوریه، جنگجویان “هیئت تحریر الشام” و ائتلافی از شبه‌نظامیان تحت حمایت ترکیه در چندین نقطه از حما، از جمله محله‌های سواعق و ظهیریه، با نیروهای دولتی درگیر شده‌ و در مواردی به عمق شهر نفوذ کرده‌اند.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

گروه هیئت تحریر شام از سازمان جبهه النصره (شاخه سازمان تروریستی القاعده در سوریه) برآمده ولی می‌گوید از سال ۲۰۱۶ به این سو هیچگونه ارتباطی با القاعده ندارد.

به گزارش سازمان دیده‌بان حقوق بشر سوریه از آغاز درگیری‌ها در هفته گذشته تا کنون بیش از ۷۰۰ نفر کشته شده‌اند که ۱۱۰ نفر از آنان غیرنظامی بوده‌اند. سازمان ملل نیز اعلام کرده که ۱۵۰ هزار نفر در پی آغاز درگیری‌ها میان جهادگرایان و ارتش بشار اسد آواره شده‌اند.

آزادسازی زندانیان؛ پیروزی نمادین مخالفان

در یکی از مهم‌ترین تحولات روز، مخالفان از تصرف زندان مرکزی حما و آزادسازی صدها زندانی خبر دادند. حسن عبدالغنی، فرمانده واحد عملیات نظامی معارضان، در بیانیه‌ای که در شبکه اجتماعی تلگرام منتشر شد، گفت: «نیروهای ما وارد زندان مرکزی حما شدند و صدها زندانی، از جمله فعالان سیاسی و مدنی را آزاد کردند.» این اقدام نمادین، ضمن افزایش روحیه نیروهای مخالف، چالشی جدی برای دولت بشار اسد به شمار می‌رود.

اهمیت راهبردی حما

شهر حما، واقع در ۲۰۰ کیلومتری شمال دمشق، از نظر راهبردی یکی از کلیدی‌ترین شهرهای سوریه است. این شهر نقطه اتصال مناطق شمالی، جنوبی، شرقی و غربی کشور بوده و از دیرباز تحت کنترل کامل نیروهای دولتی قرار داشته است. سقوط این شهر می‌تواند نه تنها به معنای یک شکست نظامی بزرگ برای دولت اسد باشد، بلکه پیامی سیاسی به حامیان منطقه‌ای و بین‌المللی او ارسال کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

شهر حما در تاریخ معاصر سوریه به‌عنوان نماد مقاومت و سرکوب شناخته می‌شود. در سال ۱۹۸۲، نیروهای امنیتی تحت فرماندهی حافظ اسد، رئیس‌جمهور وقت و پدر بشار اسد، هزاران نفر را در این شهر قتل‌عام کردند تا قیام اخوان‌المسلمین را سرکوب کنند. اکنون، بار دیگر، این شهر به مرکز درگیری‌هایی تبدیل شده که می‌تواند تأثیرات بلندمدتی بر آینده جنگ داخلی سوریه داشته باشد.

با ادامه درگیری‌ها و تقویت مواضع مخالفان در حما، بسیاری از ناظران سیاسی این تحولات را به‌عنوان نقطه آغازسقوط احتمالی دولت اسد ارزیابی می‌کنند. با این حال، واکنش‌های دولت و حامیان منطقه‌ای آن، از جمله ایران و روسیه، نقشی تعیین‌کننده در روند تحولات آتی خواهد داشت.

روان‌پزشکی در خدمت قدرت: زنان، دیوانه‌انگاری و سرکوب

نهال تابش

چند هفته پیش از انتشار قانون «عفاف و حجاب» که انتقادهای فراوانی در پی داشته است، مقامات در ایران از ابتکار دیگری با عنوان «کلینیک ترک بی‌حجابی» رونمایی کردند که قرار است ظاهراً با کمک علم روانشناسی زنان را به رعایت حجاب وادارد. یعنی در واقع بی‌حجابی را نوعی اختلال روانی تلقی می‌کنند که با علم روانشناسی قابل علاج است.

***

ایجاد نهادهای حکومتی برای ترک بیحجابی فکر تازه‌ای در ایران نیست. حدود چهل سال پیش شورای عالی قضائی لایحه‌ای تهیه کرده بود که بر اساس آن قرار بود اردوگاه‌هایی ایجاد کنند «برای بازسازی خانم‌ها و آقایانی که دچار مرحله‌ای از فساد اخلاقی هستند … تا چند ماه آنجا بمانند، درس بخوانند و کار هم بکنند. خرجشان را هم باید خودشان بدهند. اینها نوعاً از قشر مرفه هستند و با پول‌هایی که یا شوهرشان دزدیده یا خودشان، این‌جوری بار آمده‌اند.[1]»

 

تاریخچه‌ی سوءاستفاده‌ی سیاسی از روان‌پزشکی

دیوانگی مفهومی سیال است که از فرهنگی به فرهنگ دیگر تفاوت دارد، و در طول زمان هم تغییر کرده است. همان‌طور که میشل فوکو می‌گوید:‌ «بیماری‌های روانی تنها در فرهنگی که آن را به‌عنوان بیماری می‌شناسد، واقعیت دارند[2]». پزشکان با ایجاد دسته‌بندی‌های مختلف از بیماری‌ها انواع مختلف آن را از یکدیگر تمایز می‌دهند، اما اغلب حتی میان متخصصان مراقبت‌های بهداشتی در یک زمان و مکان مشابه، توافقِ کاملی درباره‌ی تشخیص‌ها و درمان‌ها وجود ندارد. گرچه دسته‌بندی‌ بیماری‌های روانی در بسترِ فرهنگی ساخته شده‌ و سیال هستند، فرهنگ‌های گوناگون روش مشترکی برای تشخیص «جنون» دارند: «بیماری در ارتباط با یک میانگین، یک هنجار، یک “الگو” تعریف می‌شود[3]». بنابراین، در فرهنگ‌های مختلف، جنون مستقیماً با انحراف از آنچه که جامعه آن را طبیعی و نرمال می‌داند، در ارتباط است. اولین تیمارستان‌ها در اواسط قرن هفدهم ساخته شدند تا «تمام کسانی را که در ارتباط با نظم عقل، اخلاق و جامعه علائم آشفتگی نشان می‌دادند[4]» در خود جای دهند. این اولین تیمارستان‌ها نه مکان‌هایی برای درمان، بلکه مکان‌هایی برای حبس کسانی بودند که به دلیل انحراف از هنجار اجتماعی، جامعه خواهان طردشان بود. میشل فوکو اشاره می‌کند زمانی که «فیلیپ پینل» در پایان قرن هجدهم «دیوانگان» را از زنجیرهای فیزیکی آزاد کرد «در اطرافشان شبکه‌ای کامل از زنجیرهای اخلاقی را ساخت[5]». همان‌طور که فوکو توضیح می‌دهد، «مجازات‌ها بلافاصله به هرگونه انحراف از رفتار نرمال اعمال می‌شد. همه‌ی این‌ها تحت هدایت پزشکی انجام می‌شد که وظیفه‌اش نه مداخله‌ی درمانی بلکه نظارت اخلاقی بود[6]». در عصر ویکتوریا و اوایل دوران مدرن، پزشکان این نظارت اخلاقی را ادامه دادند. هم تشخیص و هم درمان جنون در این زمان نشان‌دهنده‌ی «تلاشی از سوی حرفه‌ی پزشکی برای تحمیل کدهای اجتماعی نانوشته به‌عنوان قانون کشور[7]» بود. پزشکان و مردان به‌طور کلی وظیفه‌ی خود می‌دانستند که منحرفان را زندانی کرده و گاهی اوقات برای حفظ پاکیزگی جامعه آنها را اصلاح کنند.

با گذشت زمان، تعریف و کاربرد مفهوم جنون نه تنها تحت تأثیر ساختارهای فرهنگی و اخلاقی جوامع قرار گرفت، بلکه به ابزاری در دست قدرت برای کنترل و سرکوب افراد و گروه‌های مخالف تبدیل شد. این تحول از جداسازی افراد «غیرعادی» در تیمارستان‌ها به نظارت و بازسازی اخلاقی آنان نشان می‌دهد که روان‌پزشکی، به‌جای تمرکز بر درمان، در مواردی در خدمت ساختارهای قدرت و نظم اجتماعی درآمده است. در این فرآیند، جنون به ابزاری برای تحمیل هنجارها و حذف کسانی که تهدیدی برای «هنجارها» به‌شمار می‌رفتند، بدل شد. این انحراف از رسالت درمانی روان‌پزشکی به‌ویژه در حکومت‌های توتالیتر و در قالب استفاده‌ی سیاسی از روان‌پزشکی نمود بیشتری یافت، جایی که تشخیص‌های روانی نه برای درمان، بلکه برای سرکوب مخالفان سیاسی و اجتماعی به کار گرفته شد.

در دنیای سیاست، سوءاستفاده از روان‌پزشکی یا همان «روان‌پزشکی تنبیهی» به به‌کارگیریِ نادرست تشخیص‌ها، بازداشت‌ها و درمان‌های روان‌پزشکی به‌منظور سرکوب حقوق بشر و کنترل افراد مخالف اشاره دارد. در این فرآیند، روان‌پزشکی از یک ابزار درمانی به ابزاری برای اعمال قدرت تبدیل می‌شود، به‌ویژه در رژیم‌های توتالیتر که برای حذف مخالفان سیاسی و اجتماعی از آن بهره می‌برند. در این نوع حکومت‌ها، برچسب «بیماری روانی» به‌طور سیستماتیک به مخالفان منتسب می‌شود تا نظرات و رفتارهای آنان را غیرعقلانی و بی‌اعتبار جلوه دهد و به این ترتیب، همزمان با نابود کردن اعتبار سیاسی افراد، آنان را از صحنه‌ی اجتماعی حذف کنند. تاریخ معاصر شاهد نمونه‌های فراوانی از این سوءاستفاده‌ها بوده است، که در آن رژیم‌های اقتدارگرا و توتالیتر، از جمله در کشورهای اتحاد جماهیر شوروی، آلمان نازی، چین و کوبا از روان‌پزشکی به‌عنوان ابزاری برای سرکوب و کنترل استفاده کرده‌اند. حتی در کشورهایی چون آمریکا و کانادا نیز مواردی وجود دارد. در این کشورها، مخالفان سیاسی به‌ویژه از طریق تشخیص‌های نادرست روان‌پزشکی، در بیمارستان‌های روانی حبس و به‌طور غیرقانونی تحت درمان‌های اجباری قرار می‌گرفتند.

به طور نمونه در دوران اتحاد جماهیر شوروی، روان‌پزشکی ابزاری کلیدی برای حذف مخالفان سیاسی بود. افرادی که با ایدئولوژی رسمی دولت مخالفت می‌کردند، اغلب با ‌عنوان «مبتلا به اختلالات روانی» معرفی و در بیمارستان‌های روانی بستری می‌شدند. از جمله رایج‌ترین تشخیص‌ها «اسکیزوفرنی کُند[8]» بود که علائم آشکاری نداشت، اما ادعا می‌شد که علائم بعدتر ظاهر خواهند شد. این نوع از اسکیزوفرنی که اکنون بی‌اعتبار تلقی می‌شود، به دولت این اجازه را می‌داد تا در سکوت، افراد مخالف را از صحنه‌ی سیاسی حذف کند.

 

هیستریا: از افسانه‌های باستانی تا رویکردهای علمی مدرن

در طول تاریخ «هیستریا» به‌عنوان اختلالی مرتبط با زنان و به‌ویژه رحم شناخته می‌شد. در مصر و یونان باستان، اعتقاد بر این بود که رحم می‌تواند در بدن زنان حرکت کند و باعث مشکلات جسمی و روانی مختلف شود. نظریه‌ی «رحم سرگردان» و درمان‌های آن شامل تحریک از طریق بوهای خوب و بد یا عطسه برای بازگرداندن رحم به جای خود بود. بعدها، پزشکان این نظریه را رد کردند و مشکلات زنان را به «احتباس خون قاعدگی» نسبت دادند. راه‌حل‌ پیشنهادی ازدواج و رابطه‌ی جنسی بود که تصور می‌شد خواص درمانی دارد.

 اولین تیمارستان‌ها نه مکان‌هایی برای درمان، بلکه مکان‌هایی برای حبس کسانی بودند که به دلیل انحراف از هنجار اجتماعی، جامعه خواهان طردشان بود.

در قرن نوزدهم، «ژان مارتین شارکو» و شاگردش «زیگموند فروید» هیستریا را با دیدگاه علمی بررسی کردند. فروید هیستریا را ناشی از تروما یا سرکوب جنسی دانست و همچنان درمان اصلی را ازدواج و رابطه‌ی جنسی می‌دانست. با این حال، در همان دوره، ماساژ رحم[9] (لگن) را درمانی برای مشکلات گوناگون از سردرد، خستگی و افسردگی می‌دانستند. این روش شامل تحریک دستی یا ابزارهایی مانند ویبراتور بود. در حالی که پزشکان ادعا می‌کردند جنبه‌ی جنسی این روش را نادیده می‌گیرند، بسیاری از این درمان‌ها از لحاظ اخلاقی مشکوک بودند. در نهایت، هیستریا در سال ۱۹۸۰ از فهرست اختلالات روانی حذف شد، اما این بیماری نشان‌دهنده‌ی دیدگاه‌های جنسیتی و سلطه‌ی تاریخی مردان در پزشکی بود. تفکرات مرتبط با هیستریا، زنان را به رفتارهای خاص اجتماعی محدود کرد و به تبعیض جنسیتی دامن زد. یکی از دلایل اصلی حذف هیستریا از تاریخ پزشکی و روانپزشکی اما تأثیر روانکاوی بود: کانون مسائل پاتولوژیکِ زنان از رحم به مغز روان‌رنجور منتقل شد و آنها اکنون به عنوان بیماران روانی و نه فیزیولوژیک دیده می‌شدند.

 

الیزابت پاکارد: صدایی در برابر سکوتِ جنون تحمیلی

در قرن نوزدهم و در پی تثبیت نقش‌های جنسیتی مبتنی بر بیولوژی ــ کار و قوه‌ی درک برای مردان، خانه و فرزندان برای زنان ــ پزشکان هر زنی که نقش مطیع و خانگی‌اش را رد می‌کرد، از نظر پزشکی آسیب دیده اعلام می‌کردند. یکی از پزشکان در سال ۱۸۵۸ و پس از بازدید از مدرسه‌ای دخترانه گفت: «به نظر می‌رسد دخترانتان را برای تیمارستان روانی آموزش می‌دهید.».

در ایالات متحده، نمونه‌ی برجسته‌ی سوءاستفاده‌، پرونده الیزابت پاکارد است که نشان می‌دهد چگونه مفاهیم جنسیتی و قدرت می‌توانند به ابزاری برای کنترل روان‌شناختی و سرکوب تبدیل شوند.

پاکارد، زنی تحصیل‌کرده و مادر شش فرزند بود که در ژوئن ۱۸۶۰ به دلیل اختلاف نظر با همسرش درباره‌ی مسائل دینی، اصول تربیت فرزندان، مدیریت مالی خانواده و همچنین دفاع الیزابت از جان براون، از طرفداران الغای برده‌داری، از سوی شوهرش «کمی دیوانه» اعلام شده و به بیمارستان روانی فرستاده شد.

بر اساس قوانین آن زمان در ایالت ایلینوی، مردان می‌توانستند همسرانشان را بدون حکم قضایی، در بیمارستان‌های روانی بستری کنند. الیزابت پاکارد تنها به این دلیل که عقایدش، با دیدگاه‌های محافظه‌کارانه‌ی همسرش همخوانی نداشت، به مدت سه سال در بیمارستان روانی بستری بود. پاکارد به‌رغم بازجویی مداوم پزشکان نه حاضر به قبول دیوانگی شد و نه دیدگاه‌های مذهبی‌اش را تغییر داد. سرانجام و در پی فشار فرزندانش، پزشکان با اعلام درمان‌ناپذیر بودن پاکارد با ترخیص او موافقت کردند. پس از ترخیصْ شوهرش او را در خانه زندانی کرد. اما پاکارد با ارسال مخفیانه‌ی نامه‌ای به قاضی «چارلز استار» توانست او را راضی به برگزاری دادگاهی جهت بررسی سلامت روانی‌اش کند. در این دادگاه که پنج روز به طول انجامید، هیئت‌منصفه تنها در هفت دقیقه حکم به سلامت روان الیزابت داد و قاضی استار آزادی او را قطعی کرد.

پس از آزادی، الیزابت پاکارد دریافت که همسرش خانه، اموال، پول، و حضانت فرزندانشان را تصاحب کرده و از ایالت گریخته است. او به دادگاه‌های عالی ایلینوی و ماساچوست شکایت کرد، اما به دلیل نبودِ حقوق قانونی برای زنان متأهل، موفق نشد. پاکارد با تأسیس «انجمن مبارزه با مؤسسات روانی» و انتشار چندین کتاب، به مبارزه برای احقاق حقوق زنان متأهل، آزادی بیان، و اصلاح قوانین مربوط به تیمارستان‌ها پرداخت. تلاش‌های او منجر به تصویب قوانینی در چند ایالت شد که حقوق برابر زنان در مالکیت و حضانت فرزندان و حق دادرسی عمومی برای متهمان به جنون را تضمین کرد. پاکارد به‌ دلیل فعالیت‌هایش به‌شدت مورد حمله قرار گرفت، اما دستاوردهایش در دهه‌های بعد به رسمیت شناخته شد[10].

 

سوءاستفاده از روان‌پزشکی در ایران

در سال‌های اخیر، نمونه‌های متعددی از سوءاستفاده‌ی روان‌پزشکی در ایران گزارش شده است. یکی از تکان‌دهنده‌ترین موارد، بهنام محجوبی، زندانی عقیدتی و از دراویش گنابادی بود. او که به اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور» به دو سال حبس تعزیری محکوم شده بود، به‌رغم بیماری، بازداشت و زندانی شد. از زندان به بیمارستان روانی منتقل و در آنجا با عنوان «درمان روانی» شکنجه شد و سرانجام در اثر مسمومیت دارویی درگذشت. او در تماس تلفنی گفته بود: «می‌گویند شما باید مثل سگ این‌جا بمیرید».

بهنام محجوبی نخستین نمونه از بستری کردن مخالفان سیاسی در زندان نیست. کیانوش سنجری، هاشم خواستار، فاطمه خوش‌رو، ابراهیم الله‌بخشی، لیلا میرغفاری، سامان صیدی و یاسمن رضایی بابادی از جمله‌ی افرادی‌اند که پس از دستگیری تحت عنوان اختلال روانی در تیمارستان بستری شدند. سعید دهقان، وکیل دادگستری، بعد از انتشار خبر بستری شدن اجباری یکی از موکلانش در بیمارستان روانی اعلام کرد:‌ «به تیمارستان کشاندن زندانیان سیاسی و فعالان مدنی به عنوان پروژه‌ی جدید از سوی نهادهای امنیتی طراحی شده است».

برخی عقیده دارند که جمهوری اسلامی این روش در برخورد با مخالفان را از تجربیات شوروی سابق آموخته است.

 

کلینیک‌های ترک بی‌حجابی

کلینیک‌های ترک بی‌حجابی نشان‌دهنده‌ی گامی تازه در سوءاستفاده از روان‌پزشکی است.

تأکید بر درمان اجباری این زنان با برچسب اختلال روانی، یادآور روش‌هایی است که در شوروی و دیگر حکومت‌های توتالیتر به کار گرفته می‌شد. دیوانه‌انگاری این زنان، ابزاری برای به حاشیه راندن آنان و تقویت این انگاره است که مخالفتشان نه یک دیدگاه سیاسی مشروع، بلکه ناشی از «مشکل روانی» است.

افسانه بایگان و آزاده صمدی، دو بازیگر سرشناس سینما، بعد از اعتراض مدنی محکوم به «مراجعه‌ی هفتگی به مرکز روان‌شناسی و دریافت گواهی سلامت» شدند. رؤیا ذاکری و آهو دریایی هم هر دو در پی اعتراضی مدنی، بلافاصله پس از دستگیری و بدون برگزاری دادگاه به بیمارستان روانی فرستاده شدند. بیمارستان‌هایی که بنا به شهادت کسانی چون کیانوش سنجری نه «درمانگاه» که شکنجه‌گاه‌اند.

فاطمه خوش‌رو می‌گوید: «بعد از این که این داروها را به من می‌دادند یک حالت بسیار بد غم، ناامیدی، و گیجی به من دست می‌داد. چندین بار که اعتراض کردم خانم‌های مراقب می‌گفتند این دستور بازجوست که کارشناس پرونده‌ات است و اگر این‌ها را استفاده نکنی در پرونده‌ات درج می‌شود و این به نفعت نیست. به من می‌گفتند این‌ها آرام‌بخش هستند در حالی که اصلاً این‌طور نبود. به محض این‌که این داروها را استفاده می‌کردم از جان خودم هم بیزار می‌شدم و اصلاً احساس خوبی نبود.»

شدت سرکوب هر نوع اعتراض مدنی و مقاومت زنانی که روزانه، به تنهایی یا در قالب گروه‌های اجتماعی، در برابر ساختارهای اجتماعی و سیاسی جمهوری اسلامی ایستادگی می‌کنند و مرزهای تعریف‌شده‌ی قدرت را به چالش می‌کشند، از آنجایی بر می‌آید که حکومت زنان را تهدیدی جدی قلمداد می‌کند. تهدیدی که می‌تواند فرصت و نقطه‌ی آغازی برای دیگر مخالفان باشد.


[1]اکبر هاشمی رفسنجانی، نماز جمعه، ۱۲ اردیبهشت سال ۱۳۶۵

[2] Foucault, Michel. History of Madness. Ed. Jean Khalfa. Trans. Jonathan Murphy and Jean Khalfa. London: Routledge, 2006.

[3] ibid

[4] ibid

[5] ibid

[6] ibid

[7] Trombley, Stephen. All that Summer She was Mad: Virginia Woolf and Her Doctors. London: Junction Books, 1981.

[8] Sluggish schizophrenia or slow progressive schizophrenia

[9] Pelvic Massage

[10] Moore, Kate. The Woman They Could Not Silence: One Woman, Her Incredible Fight for Freedom, and the Men Who Tried to Make Her Disappear. ‎Sourcebooks, 2021.

آغاز تحقیقات پلیس علیه رئیس‌جمهور کره جنوبی به اتهام “خیانت”

یون سوک یول، رئیس جمهوری کره جنوبی با اعلام “حکومت نظامی” این کشور را دستخوش بحرانی سنگین کرد. پلیس این کشور تحقیقات خود علیه او را آغاز کرده است. وزیر دفاع کره جنوبی در این میان استعفا کرده است.”حکومت نظامی” که شامگاه سه‌شنبه، سوم دسامبر، در پی اعلام رئیس جمهور کره جنوبی برای ساعاتی در این کشور برقرار بود، لغو شده ، اما این اقدام کشور را با بحران سیاسی شدیدی روبرو کرد و ماجرا پایان نیافته است. پلیس کره جنوبی اعلام کرد که تحقیقات خود علیه رئیس جمهور به اتهام “خیانت به کشور” را آغاز کرده است.

به گزارش خبرگزاری یونهاپ از کره جنوبی این اقدام پلیس واکنشی است به شکایتی رسمی که یک حزب اپوزیسیون و ۵۹ فعال سیاسی ارائه کردند.

یون روز سه‌شنبه این هفته (۳ دسامبر / ۱۳ آذر) در پی اختلافات با جناح اپوزیسیون بر سر بودجه به طور غیرمنتظره “حکومت نظامی اضطراری” اعلام کرد.

او در یک سخنرانی تلویزیونی زنده و غافلگیرکننده با اعلام این اقدام مخالفان خود را به “طرفداری از کره شمالی” متهم کرد و مدعی شد، “حکومت نظامی اضطراری برای حفظ نظم آزاد و قانون اساسی ضروری است”.

این نخستین بار از پایان دیکتاتوری در کره جنوبی در اواخر دهه هشتاد میلادی به این سو بود که دولت دست به اعلام حکومت نظامی می‌زد.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

این دستور بلافاصله با مخالفت احزاب اپوزیسیون و همچنین حزب محافظه‌کار “قدرت مردم” که یون عضو آن است، روبرو شد و شماری از مخالفان نیز مقابل پارلمان در سئول، پایتخت کره جنوبی تجمع کردند.

پارلمان کره جنوبی ساعاتی بعد از صدور فرمان حکومت نظامی با اکثریت آرا این دستور را لغو کرد. در پی مخالفت پارلمان و اعتراض شهروندان، رئیس‌جمهور کره جنوبی حکومت نظامی را پایان‌یافته اعلام کرد.

بزرگ‌ترین حزب اپوزیسیون یون سوک یول را به نقض قانون اساسی متهم کرده و خواهان کناره‌گیری فوری او شده است. کیم سئونگ ون، یکی از نمایندگان عضو جناح اپوزیسیون گفت: «این جنایتی نابخشودنی است و نمی‌توان آن را مورد عفو قرار داد.»

بیشتر بخوانید: تظاهرات مخالفان در سئول و درخواست برای استعفای رئیس‌جمهور

جناح اپوزیسیون درخواست استیضاح و برکناری رئیس جمهور را ارائه کرده و این درخواست قرار است در روز شنبه این هفته (۷ دسامبر) در پارلمان کره جنوبی به رأی گذاشته شود.

البته مشخص نیست که آیا این درخواست با موفقیت همراه باشد. جناح اپوزیسیون اگر چه اکثریت پارلمان را در دست دارد، اما برای برکناری رئیس جمهوری باید دو سوم نمایندگان به با این درخواست موافقت کنند.

در این میان کیم یونگ هون، وزیر دفاع کره جنوبی از مقام خود کناره گیری کرده است. او به خاطر رویدادهایی که اتفاق افتاد، عذرخواهی کرد و اذعان داشت: «تمامی نیروهایی که در ارتباط با حکومت نظامی اضطراری عمل کرده‌اند، به دستور من وظایف خود را انجام داده‌اند و مسئولیت آن را بر عهده می‌گیرم.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

گفته می‌شود که او به رئیس جمهور پیشنهاد کرده که “حکومت نظامی اضطراری” اعلام کند. در پی این تصمیم، نیروهای ارتش کره جنوبی پارلمان را مسدود کرده و بیش از ۲۸۰ سرباز به داخل پارلمان نفوذ کردند. یک هلی‌کوپتر ارتش نیز بر سقف پارلمان فرود آمد.

خبرگزاری دولتی یونهاپ امروز گزارش داد که رئیس‌جمهور جانشینی برای وزیر دفاع مستعفی پیدا کرده و چوی بیونگ هیوک، سفیر کره جنوبی در عربستان سعودی را در رأس وزارت دفاع قرار داده است.

تحولات سیاسی در کره جنوبی با واکنش‌های بین‌المللی نیز روبرو شده بود. کره جنوبی از متحدان کلیدی غرب در قاره آسیا به شمار می‌رود و به عنوان یک سنگر مهم دموکراتیک در منطقه‌ای که عمدتا تحت سلطه رژیم‌های خودکامه است، شناخته می‌شود.

آمریکا از لغو حکومت نظامی ابراز خرسندی کرد و تصریح کرده بود، “انتظار دارد اختلافات سیاسی در کره جنوبی به صورت مسالمت‌آمیز و مطابق با حاکمیت قانون حل شود”.

اخراج دارستانی از ستاد امر به معروف به خاطر توهین به پزشکیان

مهری دارستانی، رئیس “اداره زنان و خانواده ستاد امر به معروف” استان تهران به خاطر توهین به پزشکیان اخراج شد. او از حامیان جلیلی، طرفدار کودک‌همسری و حجاب اجباری است و پزشکیان را غیرمستقیم “لات” و “کم‌عقل” خوانده است.”ستاد امر به معروف و نهی از منکر” روز چهارشنبه ۱۴ آذر از اخراج مهری طالبانی دارستانی، رئیس “اداره زنان و خانواده ستاد امر به معروف” استان تهران خبر داد و گفت آنچه او در فضای مجازی منتشر کرده، ” صرفا بازنمود نظرات شخصی” دارستانی است و از مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران بابت توهینی که به او شده عذرخواهی کرد.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

مهری دارستانی از حامیان سعید جلیلی است و در دوران دولت رئیسی در وزارت کار که تصدی آن را حجت عبدالملکی به عهده داشت مدیرکل بازرسی این وزارتخانه بود. او دو روز پیش در حساب اکس خود نوشت: «لات، طلبکار، دروغگو، بی‌خاصیت، ندانم‌کار ، نادان، ناتوان، ترسو، کم‌عقل، سست، بی‌اراده، بی‌حمیت! دقیقا صفاتی است که یک رئیس جمهور نباید داشته باشد تا عزت ملی حفظ شود.»

دارستانی پس از مواجه با اعتراض شدید به این پست، مجددا نوشت که این “توهین” به رئیس جمهور نبوده و “صرفا تعدادی صفت مطرح شده که هر عقل سلیمی تایید می‌کند رئیس جمهور هیچ کشوری نباید واجد آن صفات باشد”. او طرفداران پزشکیان را متهم کرد که با انتساب این توییت به رئیس جمهور “عملا” در حال توهین به او هستند.

پایگاه خبر تجارت نیوز در گزارشی درباره مهری دارستانی از او به عنوان “مخالف سرخت FATF و آموزش مسائل جنسی” یاد کرده است که “درخواست محاکمه مولاوردی را هم در کارنامه خود دارد”. این وبسایت نوشت او “چهره ثابت” تجمعاتی است که حامیان تندرو حجاب اجباری در ایران به راه می‌اندازند.

مهری دارستانی از حامیان کودک‌همسری است که خود در ۱۶ سالگی ازدواج کرده و این را در قبال دخترش نیز اعمال کرده است. او از مبتکرین طرحجنجال‌برانگیز “کلینیک ترک بی‌حجابی” است که گفته ” پس از یکسال اجرای آزمایشی” اطمینان از “توفیق” طرح آنرا اعلام کرده‌اند.

دارستانی در آذرماه امسال نیز در رشته توییتی با عنوان “ماهشهر بدون روتوش” کشتار آبان ۹۸ جمهوری اسلامی در این شهر را توجیه کرده و معترضین را “اشراری” نامید که “راه‌ها را بسته بودند و با نقاب و اسلحه، حرف از قتل و غارت و جدایی می‌زدند”.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

بسیاری از کنشگران مدنی و فعالان حقوق زنان در ایران مهری دارستانی را یکی از اعضای گرو‌ه‌های آتش‌به اختیاری می‌دانند که حکومت ایران برای ایجاد فضای رعب و وحشت به خیابان‌ها می‌فرستد. لشگری که برای خشونت و توهین به حریم خصوصی جامعه هیچگاه نه مجازات می‌شود، نه بازخواست.

ولی این بار گویا مهری دارستانی با اتکاء به پشتوانه قوی تندروها در هرم قدرت جانب احتیاط را از دست داده و در توهین به پزشکیان آنقدر جلو رفته که ستاد امر به معروف مجبور به اخراج او شده است.

خبرگاه؛ اسرائیل اتهام “نسل‌کشی فلسطینی‌ها” را رد کرد

سازمان حقوق بشری عفو بین‌المللی با انتشار گزارشی اسرائیل را به “نسل‌کشی فلسطینی‌ها” متهم کرد. اسرائیل این نهاد حقوق بشری را “سازمانی اسف‌انگیز و افراطی” خوانده که “بار دیگر گزارشی نادرست مبنی بر دروغ ارائه کرده است”.

اسرائیل اتهامات سازمان عفو بین‌الملل را “دروغ” خواند
سازمان حقوق بشری عفو بین‌المللی با انتشار گزارشی اسرائیل را به “کشتار قومی فلسطینی‌ها” متهم کرد. این نهاد که مقر آن در لندن است، پس از تجزیه و تحلیل چندین ماهه اطلاعات و داده‌ها به این نتیجه رسیده است. عفو بین‌الملل در گزارش خود آورده که “شروط بررسی و پیگیری حقوقی جنایتی از این دست فراهم آمده است”.

دفتر شبکه اول تلویزیون سراسری آلمانی در تل آویو پیشاپیش به این گزارش دسترسی پیدا کرده بود. اسرائیل پیش از آن، اتهامات طرح شده در مورد ارتکاب قوم‌کشی را پیوسته رد کرده و تصریح کرده بود که در عملیات خود حقوق بین‌المللی و حقوق اقوام را رعایت کرده و در پی حمله سازمان تروریستی حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ در پی دفاع از خود برآمده است.

در این میان وزارت امور خارجه اسرائیل به تازه‌ترین گزارش عفو بین‌الملل و اتهام “نسل‌کشی فلسطینی‌ها” واکنش نشان داده است. این وزارتخانه با انتشار بیانیه‌ای این نهاد حقوق بشری را “سازمانی تأسف‌برانگیز و افراطگرا” خوانده که “بار دیگر گزارشی نادرست منبی بر دروغ ارائه کرده است”.

عکاس خبری آژانس خبری آلمان در سوریه کشته شد
انس خربطلی، عکاس ۳۲ ساله آژانس خبری آلمان (دی‌پی‌ای) در حمله هوایی نزدیک شهر حماه در سوریه جان خود را از دست داد. او در روزهای اخیر مشغول پوشش خبری پیشروی شورشیان جهادی در این منطقه بود.

خربطلی که از سال ۲۰۱۷ برای دی‌پی‌ای کار می‌کرد، در نزدیکی شهر مورک، حدود ۲۸ کیلومتری شمال غرب حماه، هدف حمله هوایی قرار گرفت. او به همراه گروهی از خبرنگاران دیگر در حال انتظار برای کسب مجوز از گروه جهادی هیئت تحریر الشام بود که هواپیماهای جنگی، احتمالاً متعلق به نیروهای دولتی سوریه، دو بار محل استقرار آنها را بمباران کردند.

خربطلی در اثر جراحات وارده در محل جان باخت و همان روز در ادلب به خاک سپرده شد.

سون گوسمان، سردبیر دی‌پی‌ای، با ادای احترام به این عکاس برجسته گفت: «او نه تنها فجایع جنگ را مستند کرد، بلکه همواره در پی حقیقت بود.»

خربطلی در سال ۲۰۲۰ جایزه معتبر گزارشگر جوان پریکس بایو فرانسه را برای گزارشگری جنگ دریافت کرده بود و در سال ۲۰۲۱ نیز در بخش ورزشی جوایز عکاسی جهانی سونی برنده شد.

مخالفت دیدبان حقوق بشر با برگزاری جام جهانی ۲۰۳۴ در عربستان
فیفا قصد دارد هفته آینده میزبانی جام جهانی ۲۰۳۴ را به عربستان سعودی واگذار کند، اما دیدبان حقوق بشر در گزارشی جدید نسبت به این تصمیم هشدار داده است.

سازمان دیدبان حقوق بشر در گزارشی ۷۹ صفحه‌ای که روز چهارشنبه، ۴ دسامبر، منتشر شد، موارد متعددی از نقض حقوق کارگران مهاجر در عربستان سعودی را مستند کرده است. این گزارش به مواردی چون کار اجباری، هزینه‌های سنگین استخدام، عدم پرداخت دستمزد، محافظت ناکافی در برابر گرمای شدید و مرگ‌های بررسی نشده کارگران اشاره می‌کند.

این سوء استفاده‌ها به ویژه در پروژه‌های بزرگی که توسط صندوق ثروت ملی عربستان تامین مالی می‌شوند، مشاهده شده است.

مایکل پیج، معاون مدیر بخش خاورمیانه دیدبان حقوق بشر، فیفا را به شدت مورد انتقاد قرار داده و گفته است: «بررسی‌های دستکاری‌شده فیفا برای اعطای میزبانی جام جهانی ۲۰۳۴ بدون تعهدات الزام‌آور حقوق بشری، هزینه‌های انسانی غیرقابل تصوری خواهد داشت.»

این گزارش بر اساس مصاحبه با بیش از ۱۵۵ کارگر مهاجر فعلی و سابق و خانواده‌های کارگران فوت شده تهیه شده است. یکی از کارگران گفته است: «وقتی از مدیرم درخواست پرداخت حقوق می‌کردم، پاسخ می‌داد: اول بمیر، بعد پولت را می‌دهم.»

فیفا قرار است در تاریخ ۱۱ دسامبر (۲۰ آذر) درباره میزبانی جام جهانی ۲۰۳۴ تصمیم‌گیری کند. عربستان سعودی تنها نامزد میزبانی این رویداد است. دیدبان حقوق بشر، فیفا را متهم کرده که بدون بررسی دقیق وضعیت حقوق بشر، میزبانی را به عربستان واگذار خواهد کرد.

این نخستین بار نیست که نگرانی‌هایی درباره وضعیت حقوق کارگران در کشورهای میزبان جام جهانی مطرح می‌شود. پیش از این نیز در جریان آماده‌سازی قطر برای میزبانی جام جهانی ۲۰۲۲، گزارش‌های متعددی از نقض حقوق کارگران مهاجر منتشر شده بود.

ارزش بیت‌کوین از مرز ۱۰۰ هزار دلار گذشت
ارزش بیت‌کوین، قدیمی‌ترین و معروف‌ترین ارز دیجیتال جهان، برای نخستین بار در تاریخ از مرز ۱۰۰ هزار دلار عبور کرد. این رکوردشکنی تاریخی در پی انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور آینده آمریکا و انتظارات برای سیاست‌های حمایتی او از ارزهای دیجیتال رخ داده است.

در ساعات پایانی روز چهارشنبه چهارم دسامبر، ارزش بیت‌کوین به بالاترین سطح تاریخی خود یعنی ۱۰۳ هزار و ۸۴۴ دلار رسید. تحلیلگران این افزایش قیمت را به پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و وعده‌های او برای حمایت از صنعت ارزهای دیجیتال نسبت می‌دهند. ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی خود وعده داده بود که آمریکا را به “پایتخت ارزهای دیجیتال جهان” تبدیل خواهد کرد.

انتصاب پل اتکینز به عنوان رئیس کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) توسط ترامپ، که به عنوان یک چهره حامی ارزهای دیجیتال شناخته می‌شود، نیز به این خوش‌بینی دامن زده است. این در حالی است که گری گنسلر، رئیس فعلی SEC، به دلیل رویکرد سختگیرانه نسبت به ارزهای دیجیتال مورد انتقاد فعالان این حوزه قرار داشت.

از ابتدای سال ۲۰۲۴ تاکنون، ارزش بیت‌کوین بیش از ۱۴۰ درصد افزایش یافته است.

آماده‌باش نیروهای امدادی در پی زلزله ۵،۶ ریشتری در خوزستان
به گزارش مرکز لرزه‌نگاری ایران، امروز، پنجشنبه ۱۵ آذر، شهرهای هفتگل، مسجدسلیمان، ایذه و قلعه تل شاهد وقوع زلزله‌های شدید و نسبتا شدید بوده‌اند و در مجموع این منطقه ۱۱ بار تا کنون لرزیده است.

اولین و شدیدترین زلزله در هفتگل در ساعت ۷:۳۲ دقیقه به بزرگی ۵،۶ ریشتر رخ داد. در هفتگل همچنین پس از این رخداد، زلزله‌هایی به بزرگی ۳،۲ و ۳،۵ ریشتر به وقوع پیوست.

زمین‌بلرزه هفتگل در عمق ۱۰ کیلومتری از سطح زمین روی داده است. تا کنون گزارش‌هایی از خسارات احتمالی ناشی از این زلزله منتشر نشده است.

رسانه‌های داخلی ایران از اعزام سه تیم ارزیاب هلال ‌احمر به هفتکل خبر داده‌اند. مدیرعامل جمعیت هلال ‌احمر استان خوزستان در این رابطه گفت، در پی بروز زمین‌لرزه ۳ تیم ارزیاب از شهرستان‌های هفتکل، مسجد سلیمان و یاغملک برای بررسی و ارزیابی میزان خسارات احتمالی به روستاهای واقع در نزدیکی کانون زلزله اعزام شده و همچنین تمامی پایگاه‌های هلال احمر در استان خوزستان به حالت آماده‌باش درآمده‌اند.

از سوی دیگر جعفر میعادفر، رئیس سازمان اورژانس جمهوری اسلامی ضمن اشاره به اعزام ۶ تیم اورژانس گفت، دانشگاه‌های علوم پزشکی در استان‌های همجوار خوزستان نیز مأمور شده‌اند، در صورت اعلام و نیاز آمبولانس به مناطق زلزله‌زده بفرستند. همچنین اعلام شد که بیمارستان‌های خوزستان برای پذیرش مصدومان احتمالی در آماده‌باش کامل هستند.

این دومین زمین لرزه در یک هفته اخیر است که در استان خوزستان روی می‌دهد. جمعه گذشته زمین‌لرزه‌ای به شدت ۳،۶ ریشتر اهواز را لرزانده بود.

عملیات ارتش اسرائیل در خان یونس
عملیات نیروهای اسرائیلی در خان یونس، در جنوب نوار غزه، همچنان ادامه دارد و رسانه‌ها از ورود تانک‌های اسرائیلی به این شهر خبر داده‌اند.

ارتش اسرائیل در این رابطه اعلام کرد، شماری از شبه‌نظامیان ارشد حماس در خان یونس مستقر هستند و از منطقه غیرنظامی این شهر دست به انجام عملیات می‌زنند. در این رابطه همچنین اعلام شد که ارتش اسراییل حملاتی هوایی به این منطقه انجام داده که انفجارهایی در پی داشته است. مقامات اسرائیلی مدعی شده‌اند، “این انفجارها نشان می‌دهد که در این مناطق احتمالا انبارهای مهمات حماس قرار داشته‌اند”.

نهادهای اداری غزه که تحت کنترل حماس قرار دارند، در مقابل گفته‌اند که در جریان حملات اسرائیل یک بیمارستان هدف قرار گرفته و شماری کشته‌ شده‌اند.

افسردگی درد قاعدگی را تشدید می‌کند

تازه‌های پزشکی هفته نگاهی دارد به این که افسردگی درد قاعدگی را تشدید می‌کند و همچنین به هفت گزینه غذایی سالم برای غلبه بر خستگی می‌پردازد.بسیاری از زنان در دوران قاعدگی، درد شدید و علائم افسردگی مانند نوسانات خلقی و تحریک پذیری را تجربه می‌کنند. اکنون، یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که ممکن است در واقع یک ارتباط ژنتیکی بین درد پریود و افسردگی وجود داشته باشد.

به نوشته نشریه پزشکی Everyday Health، برای این مطالعه، محققان دانشگاه شیان جیائوتنگ-لیورپول در چین، داده‌های ژنتیکی حدود ۶۰۰ هزار نفر از نژاد اروپایی و ۸ هزار فرد از شرق آسیا را بررسی کردند. بر اساس یافته‌های منتشر شده در “Briefings in Bioinformatics”، آنها چندین ژن را شناسایی کردند که به نظر می‌رسد هم در افسردگی و هم در درد قاعدگی نقش دارند.

این تحلیل نشان داد که افراد مبتلا به افسردگی ۵۱ درصد بیشتر در معرض دردهای قاعدگی هستند. به طور خاص، این مطالعه همچنین نشان داد که افراد مبتلا به افسردگی و بی‌خوابی، ۳ برابر بیشتر از افراد بدون افسردگی از درد پریود رنج می‌برند.

به گفته محققان، در افراد مبتلا به افسردگی، تغییرات در سطح هورمون‌ها و انتقال‌دهنده‌های عصبی می‌تواند بر نحوه پردازش درد از سوی بدن تأثیر بگذارد. این روند می‌تواند منجر به دردهای شدیدتر قاعدگی در زنان شود.

بیشتر بخوانید:برای درمان افسردگی، خودسرانه سراغ داروی “کتامین” نروید

افسردگی بر تمام جنبه‌های زندگی، از جمله سلامت طولانی‌مدت شما تأثیر می‌گذارد. اگر فکر می‌کنید افسرده هستید، در اسرع وقت به یک روانپزشک مراجعه کنید.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

ورزش منظم داشته باشید.

وعده‌های غذایی سالم و متعادل بخورید.

از الکل و مواد مخدر دوری کنید.

اگر ۵ یا بیشتر از این علائم را برای حداقل ۲ هفته دارید، با پزشک خود تماس بگیرید:

خلق و خوی غمگین و مضطرب

از دست دادن علاقه به تقریباً تمام فعالیت‌ها

تغییر اشتها و وزن

تغییر در الگوهای خواب، مانند ناتوانی در خوابیدن یا خواب زیاد

کند شدن فعالیت بدنی، گفتار و تفکر یا بی‌قراری و تحریک‌پذیری

کاهش انرژی یا احساس خستگی

احساس مداوم بی‌ارزشی یا احساس گناه

مشکل در تمرکز یا تصمیم گیری

نخوردن یا پرخوری

تکرار افکار مرگ یا خودکشی.

هفت گزینه غذایی سالم برای غلبه بر خستگی

هر آنچه که ما در طول روز می‌خوریم – سیب یا یک دونات – به انرژی برای بدن تبدیل می‌شود.

به نوشته نشریه پزشکی Healthline، در حالی که همه غذاها و نوشیدنی‌ها انرژی را تامین می‌کنند، در ارائه انرژی پایدار به بدن برابر نیستند. در واقع مصرف بسیاری از غذاها گرچه شما را در کوتاه‌مدت پرانرژی می‌کند، ولی به سرعت عامل ایجاد خستگی و کرختگی می‌شود.

برای جلوگیری از این روند شما باید سراغ گزینه‌های غذایی سالم بروید.

غذاهای فرآوری نشده

انتخاب غذاهای فرآوری نشده ممکن است به شما کمک کند برای مدت طولانی‌تری احساس انرژی کنید. غذاهای بسیار فرآوری‌شده حاوی مواد نگهدارنده، افزودنی‌ها، سدیم، چربی ترانس و قندهای اضافه شده هستند. ترکیبات موجود در غذاهای فوق‌فرآوری‌شده ممکن است باعث التهاب بیشتر در بدن شده و احساس خستگی را تشدید کنند.

نوشیدنی های بدون کافئین

کافئین در حد اعتدال خوب است. در واقع، برخی تحقیقات نشان می‌دهد که خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی آن می‌تواند به مبارزه با بیماری‌های مزمن کمک کند. با این حال، نوشیدن بیش از حد کافئین منجر به خستگی شدید، سردرد و مشکلات خواب می‌شود.

انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند مصرف کافئین خود را به کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم در روز برسانید.

نوشیدن آب، قهوه سیاه بدون کافئین و چای شیرین‌نشده بهترین گزینه برای جلوگیری از خستگی است.

پروتئین‌های بدون چربی

پروتئین‌های بدون چربی بخش مهمی از یک رژیم غذایی متعادل را تشکیل می‌دهند و ممکن است به مبارزه با خستگی از طریق حفظ توده عضلانی، جلوگیری از سوء تغذیه، کاهش التهاب سیستماتیک، کند کردن فرایند هضم، جلوگیری از افزایش ناگهانی یا افت گلوکز کمک کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

توصیه‌ها بر این است که مردان بالغ روزانه حداقل ۵۶ گرم پروتئین و زنان بالغ ۴۶ گرم پروتئین مصرف کنند.

برخی از پروتئین‌های بدون چربی که باید به رژیم غذایی خود اضافه کنید شامل موارد زیر است:

پروتئین‌های حیوانی مانند مرغ، تخم مرغ، بوقلمون و ماهی‌های چرب

پروتئین‌های گیاهی مانند حبوبات، توفو و محصولات سویا

غلات کامل و کربوهیدرات های پیچیده

کربوهیدرات‌ها یک درشت مغذی مهم هستند. آنها منبع اصلی انرژی برای بدن محسوب می‌شوند. این مواد سرشار از فیبر مفید هستند، به آرامی از سوی بدن هضم می‌شوند و باعث حفظ طولانی‌مدت انرژی می‌شوند. به جای نان سفید، پاستا، کیک و نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر، کربوهیدرات‌های پیچیده مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل را انتخاب کنید.

آجیل

آجیل یک منبع غذایی عالی برای کمک به مبارزه با گرسنگی، مدیریت وزن بدن و جلوگیری از خستگی است. انواع خام و بدون نمک بادام، آجیل برزیلی، بادام هندی، فندق و گردو را به عنوان میان‌وعده به رژیم غذایی خود انتخاب کنید.

موز

موز سرشار از پتاسیم، فیبر، ویتامین‌ها و کربوهیدرات‌هایی است که انرژی را افزایش می‌دهند.

دانه‌ها

مانند آجیل، دانه‌ها نیز ممکن است به لطف کربوهیدرات، چربی‌های سالم و فیبر منبع مناسبی برای انرژی طولانی‌مدت باشند. برای افزایش سطح انرژی خود، افزودن دانه‌های چیا، کدو تنبل، دانه آفتابگردان و بذر کتان را به اسموتی‌ها، سالادها و ماست در نظر بگیرید.

قانون حجاب از دید ناظران؛ خشونت علیه جامعه و ناقض سلامت روان

دویچه وله فارسی در گفت‌وگو با سه کارشناس مسائل ایران، ابعاد مختلف قانون حجاب و پیامدهای احتمالی اجرای آن را به بحث گذاشته است. به عقیده این ناظران، قانون حجاب خشونت علیه جامعه و مغایر با استانداردهای روان‌شناختی است.تصویب قانون موسوم به “حجاب و عفاف” در مجلس شورای اسلامی و انتشار جزییات آن با واکنش‌ها و انتقادهای فراوانی همراه شده است. بسیاری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی تصویب و اجرای این قانون را تلاشی از سوی جمهوری اسلامی برای تشدید سرکوب‌ها علیه زنان ایرانی بویژه مقاومت مدنی و مسالمت‌آمیز آنان در برابر حجاب اجباری دانستند.

شماری از حامیان مسعود پزشکیان نیز این قانون را اقدامی برای “زمین زدن” دولت پزشکیان ارزیابی کرده‌اند. در مقابل، غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه ایران تاکید کرد که این قانون باید ابلاغ و اجرا شود.

دویچه وله فارسی در گفت‌گو با صبا آلاله، روان‌تحلیلگر سیاسی و اجتماعی، ماری محمدی، تحلیلگر مسائل سیاسی و اجتماعی و مهتاب قلی‌زاده، روزنامه‌نگار جنبه‌های مختلف تصویب و اجرای این قانون و پیامدهای احتمالی آن را بررسی کرده است.

صبا آلاله: حجاب و قانون آن ناقض سلامت روانی شهروندان است

صبا آلاله، روان‌تحلیلگر سیاسی و اجتماعی درباره دلایل تصویب قانون حجاب و عفاف در شرایط کنونی می‌گوید: «جمهوری اسلامی در چند سال اخیر بویژه پس از جنبش زن، زندگی، آزادی متوجه بلوغ روانی و اجتماعی جامعه شد و به این نتیجه رسیده که دیگر ابزارهای پیشین نمی‌تواند باعث سرکوب زنان ایرانی شود و به همین دلیل به اهرم فشار و ابزار جدیدی برای فشار به زنان نیاز داشت.»

به عقیده او، تمام مواد این قانون “خشونتی علیه زنان و جامعه است.”

آلاله درباره پیامدهای روان‌شناختی تصویب و اجرای چنین قوانینی می‌گوید: «حجاب اجباری به‌تنهایی مقابل استانداردها و پایه‌های روان‌شناختی است و متضاد با تمامیت سلامت روانی یک فرد است چرا که استفاده از کلمه “اجبار” به معنای نقض استقلال، حق انتخاب و تصمیم‌گیری شهروندان است.»

به عقیده او، قوانین برای تحمیل حجاب اجباری به زنان نیز طبیعتا ناقض استانداردهای روان‌شناختی است و خشونت علیه زنان را هم افزایش خواهد داد.

آلاله درباره اهداف حکومت ایران از تصویب و اجرای اینگونه قوانین می‌گوید که “ساختار تبعیض جنسیتی یکی از پایه‌های اصلی در حکومت‌هایی همچون جمهوری اسلامی است و به همین دلیل است که سابقه دشمنی جمهوری اسلامی با زنان به گذشته‌های دور بازمی‌گردد اما امروز به دلیل افزایش آگاهی و دانش زنان، میزان دشمنی جمهوری اسلامی با زنان نیز شدت یافته است.”

ماری محمدی: هدف حکومت افزایش هزینه برای مبارزه زنان است

ماری محمدی، تحلیلگر مسائل سیاسی و اجتماعی در گفت‌وگو با دویچه وله فارسی، اختلاف‌نظر میان تندروها در مجلس شورای اسلامی و دولت پزشکیان را “یک نمایش صحنه‌ای از درگیری‌های داخلی در حکومت بر سر قانون حجاب اجباری” می‌داند.

بیشتر بخوانید: ادامه انتقادها به قانون عفاف و حجاب؛ نماد “بی‌خردی حکومت”؟

او بر سر کار آمدن دولت پزشکیان را “یک گشایش ساختگی با ادعای وجود نیروهای میانه‌رو در جمهوری اسلامی و امکان مذاکره در مورد حقوق زنان در چارچوب این حکومت” ارزیابی می‌کند.

این تحلیلگر مسائل ایران با اشاره به ادامه مقاومت‌های مسالمت‌آمیز زنان می‌گوید که “زنان ایرانی در عمل سازش و مدارا [با این حکومت] را از گزینه‌های خود حذف کرده و تنها دو راه را برای خود تعریف کرده‌اند: مرگ یا آزادی.”

به عقیده محمدی، هدف اولیه حکومت ایران از تصویب و اجرای چنین قانونی “به تعویق انداختن و پرهزینه ساختن مبارزه برای زنان است” تا بدین طریق ضمن تقویت روحیه حامیان نظام، از پیشبرد مطالبات زنان جلوگیری کند و پتانسیل زنان برای رهبری جنبش‌های اعتراضی گسترده را نیز تضعیف کند.

مهتاب قلی‌زاده: از پزشکیان نباید انتظار تغییر داشت

مهتاب قلی‌زاده، روزنامه‌نگار به دویچه وله فارسی می‌گوید که “بعید است پزشکیان مقاومت موثری برای پیش‌گیری از اجرای این قانون نشان دهد. او در شرایط فعلی حاضر به افزایش هزینه ‌برای دولت نیست و نمی‌خواهد آغازگر منازعه با طرفداران قانون حجاب و عفاف باشد.”

به گفته او، هرچند پزشکیان در جریان تبلیغات خود در انتخابات ریاست جمهوری بارها نحوه برخورد با زنان در خیابان‌ها را مورد انتقاد قرار داده بود اما این ادعا در حد همان “تبلیغات” باقی خواهد ماند و “از او نباید انتظار داشت چیزی را تغییر دهد.”

قلی‌زاده با یادآوری اینکه پزشکیان هیچ‌گاه در تریبون‌های رسمی با حجاب اجباری مخالفت نکرده است بلکه فقط گفته بود که با نوع برخورد با مردم مخالف است، می‌افزاید که “حتی اگر فرض کنیم او در بیان این ادعا هم صداقت دارد برای اصلاح روند دخالت حکومت در پوشش مردم قدرت کافی ندارد.”

اما اجرای این قانون چه تاثیری بر جنبش زنان و مقاومت مدنی آنها در برابر حجاب اجباری دارد؟ مهتاب قلی‌زاده در پاسخ با اشاره به اینکه “حکومت برای اجرای چنین قانونی که وسعت آن به اندازه همه مکان‌های عمومی است، فاقد نیروی انسانی کافی و ابزارهای کارآمد برای نظارت است”، احتمال می‌دهد که اجرای آن با نواقص متعددی همراه باشد.

این روزنامه‌نگار با اشاره به تجربه‌های شکست‌خورده جمهوری اسلامی در ممنوعیت ماهواره یا پخش‌کننده‌های ویدئویی می‌گوید که “درباره قانون حجاب و عفاف تنها می‌توان به عقده‌گشایی، فشار بیشتر بر جنبش‌های مدنی و اعمال زور بیشتر اشاره کرد که مانند سایر قوانین یا نتیجه نمی‌دهد یا برعکس عمل می‌کند.”

ادامه اعتراض‌ها به قانون “حجاب و عفاف”

اعتراض‌ها و انتقادها به قانون حجاب و عفاف در شبکه‌های اجتماعی و همچنین در رسانه‌های مختلف همچنان ادامه دارد. مقام‌های تندرو در حکومت ایران اما در حالی همچنان بر ضرورت اجرایی شدن این قانون تاکید می‌کنند که طبق قانون اساسی، مصوبات مجلس شورای اسلامی به رئیس‌جمهور ابلاغ می‌شود و او باید ظرف مدت پنج روز آن را امضا و به مجریان ابلاغ نماید.

در صورت خودداری رئیس‌جمهور از امضا یا ابلاغ مصوبه مجلس در مهلت پنج روزه، “به دستور رئیس مجلس شورای اسلامی، روزنامه رسمی موظف است در مدت ۷۲ ساعت مصوبه را چاپ و منتشر کند.”

گمانه‌زنی‌ها درباره تصمیم نهایی مسعود پزشکیان در این باره بالا گرفته است؛ اینهمه در حالی است که او دوشنبه‌شب، ۱۲ آذر، در گفت‌وگو با شبکه یک صدا و سیمای جمهوری اسلامی با تأکید بر اینکه این قانون با سوالات و ابهامات جدی روبه‌رو است، گفت که اجرای این قانون به این سادگی امکان‌پذیر نیست و باید از مسیر گفت‌وگو و تعامل پیش رفت تا وفاق و همدلی جامعه حفظ شود.

پزشکیان با انتقاد از برخی ابعاد این قانون گفت: «از نظر من که باید آن را اجرا کنم، این قانون بسیار محل ابهام است.»