در پی صدور حکم اعدام برای وریشه مرادی، “کمپین حقوق بشر ایران” از جامعه جهانی خواست تا علیه “خشونت بی‌پرده” جمهوری اسلامی موضع‌گیری کند. به گفته مدیر این سازمان، حکومت با “کارزار وحشت‌آفرینی” به دنبال سرکوب اعتراضات است.سازمان “کمپین حقوق بشر ایران” روز چهارشنبه ۲۳ آبان با انتشار اطلاعیه‌ای صدور حکم اعدام برای وریشه مرادی، زندانی سیاسی کُرد را شدیدا محکوم و حکومت جمهوری اسلامی را متهم کرد که از “مجازات وحشیانه اعدام” به عنوان ابزاری برای “سرکوب و مرعوب کردن معترضان و مخالفان سیاسی به‌ویژه زنان و اقلیت‌های قومی” استفاده می‌کند.

این سازمان با اشاره به شکنجه‌ها و اعمال فشار بر این زندانی سیاسی برای اخذ “اعتراف‌های اجباری”، تأكید کرد او از حق دفاع از خود محروم بوده و اصول متعدد دادرسی عادلانه در پرونده‌اش نقض شده‌اند.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

دادگاه انقلاب اسلامی تهران به ریاست قاضی صلواتی، مشهور به “قاضی اعدام”، روز یکشنبه ۲۰ آبان با صدور حکمی وریشه مرادی را به اتهام “بغی” به اعدام محکوم کرد.

وریشه مرادی، عضو جامعه زنان آزاد شرق کردستان (کژار) مرداد پارسال توسط نیروهای وزارت اطلاعات با خشونت و تیراندازی هنگام بازگشت از کرمانشاه در ورودی سنندج بازداشت شد. او دی‌ماه همان سال پس از پنج ماه حبس در سلول انفرادی، با اتمام مراحل بازجویی از بازداشتگاه وزارت اطلاعات موسوم به بند ۲۰۹ زندان اوین به بند زنان این زندان منتقل شد.

به گفته کمپین حقوق بشر ایران، در کیفرخواست اولیه پرونده وریشه مرادی، به ماده ۲۸۸ قانون “مجازات اسلامی” استناد شده بود اما قاضی صلواتی در حکم خود به استناد به ماده ۲۸۷ و اتهام “بغی”، حکم اعدام را برای این زندانی سیاسی صادر کرده است.

در ماده ۲۸۸ قانون مجازات اسلامی حداکثر مجازات ۱۵ سال حبس در نظر گرفته شده است، در حالی‌که به تعبیر ماده ۲۸۷ این قانون، “گروهی که در برابر اساس نظام جمهوری اسلامی ایران قیام مسلحانه کند، یاغی محسوب می‌شود و در صورت استفاده از سلاح، اعضای آن به مجازات اعدام محکوم می‌گردند.”

“کارزار وحشت” با هدف سرکوب اعتراضات مردمی

سازمان “کمپین حقوق بشر ایران” صدور احکام قضایی سنگین را “به مثابه ابزاری برای سرکوب مضاعف و چند لایه فعالان زن و کُرد” عنوان کرده و گفته است جمهوری اسلامی با راه‌انداختن “کارزار وحشت” از طریق اعدام‌ها به دنبال “سرکوب اعتراضات مردمی” است.

هادی قائمی، مدیر این کمپین با فراخواندن جامعه بین‌الملل به حمایت از مردم ایران و موضع‌گیری علیه “خشونت بی‌پرده” حکومت در این کشور گفت: «مقام‌های جمهوری اسلامی گمان می‌کنند که اگر گروهی از مردم را بکشند، می‌توانند صدای اعتراضات سیاسی-اجتماعی در کشور را خاموش کنند. اما مردم ایران با شجاعت به اعتراض‌های خود علیه اعدام‌ها ادامه می‌دهند و جامعه بین‌المللی باید قاطعانه و به‌طور آشکار در کنار آنها بایستد و علیه این قتل‌عام حکومتی موضع بگیرد.»

این کمپین خواستار آن شده تا جامعه جهانی، سازمان ملل و سازمان‌های حقوق بشری، جمهوری اسلامی را وادار کرده تا فورا صدور احکام اعدام را متوقف کرده و اجرای این مجازات را لغو کنند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

مای ساتو، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران، ۱۷ آبان با ابراز نگرانی از نقض آزادی بیان و افزایش اعدام‌ها در این کشور، گفته بود طبق میثاق‌ بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، مجازات اعدام باید تنها به شدیدترین جرایم محدود شوند، اما جمهوری اسلامی برای بسیاری از اتهامات مجازات اعدام را در نظر می‌گیرد.

در یک سال گذشته شمار اعدام‌ها در ایران به طرز قابل‌توجهی افزایش یافته است. به گفته ناظران حقوق بشر موج اخیر اعدام‌ها در چارچوب تلاش حکومت در ایران برای مرعوب کردن مخالفان و سرکوب کردن اعتراضات است.

صدور حکم اعدام برای وریشه مرادی اعتراض‌‌های فراوانی را به دنبال داشته است. شماری از زندان سیاسی زن در اوین در اعتراض به این حکم تجمع کرده کرده و علیه حکومت شعار داده و سرود‌های اعتراضی خواندند.

به جز وریشه مرادی، پخشان عزیزی، فعال حقوق زنان و مددکار اجتماعی نیز اخیرا به اتهام “بغی” به اعدام محکوم شده است. او پیش‌تر با انتشار نامه‌ای از زندان اوین نحوه بازداشت خشونت‌آمیز خود و خانواده‌اش و همچنین شکنجه‌های اعمال‌شده در دوران بازداشت و بازجویی را روایت کرده بود.

صدها نفر از روشنفکران و دانشگاهیان آلمان و دیگر کشورهای جهان در نامه‌ای سرگشاده و شدیداللحن دولت آلمان را فراخواندند تا مواضع خود در قبال اسرائیل را بازنگری کند و سیاست خود را در برابر این کشور تغییر دهد.بیش از ۵۰۰ نفر از شخصیت‌های دانشگاهی، سیاسی و روشنفکر در نامه‌ای سرگشاده به دولت آلمان خواهان آن شدند که برلین مواضع خود نسبت به اسرائیل را مورد بازنگری قرار داده و سیاست‌های خود در قبال این کشور را تغییر دهد.

در این نامه سرگشاده که با لحنی بسیار تند نوشته و به تمامی نمایندگان پارلمان آلمان (بوندس‌تاگ) ارسال شده، آمده است: «دولت آلمان اکنون بیش از یک سال است که فعالانه در کشتن و زیرپاگذاشتن حرمت انسانی فلسطینی‌ها سهیم است، آنهم از طریق پشتیبانی سیاسی، مالی، نظامی و حقوقی از اسرائیل.»

نویسندگان در این نامه شدیدالحن آلمان را به “مشارکت با اسرائیل در جنایت مربوط به حقوق اقوام” متهم کرده‌ و خواهان پایان دادن به این رویکرد شده‌اند.

دبورا فلدمان (نویسنده آلمانی‌آمریکایی)، توماس پیکتی (اقتصاددان فرانسوی)، آمیرا هاس (روزنامه‌نگار اسرائیلی)، راز سگال (تاریخ‌نگار اسرائیلی) و مایکل بارن‌بویم (موسیقی‌شناس فرانسوی‌آلمانی) از نخستین ۶۶ نفری بوده‌اند که این نامه سرگشاده را امضا کرده‌اند.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

شماری از پژوهشگرانی که تحقیقاتشان در زمینه صلح، نسل‌کشی، خشونت و هولوکاست است از این نامه سرگشاده پشتیبانی کرده‌اند، از جمله هانا فایفر، محقق در انستیتوی پژوهش‌های صلح و سیاست‌های امنیتی در هامبورگ.

به گفته فایفر “دولت آلمان با پشتیبانی سیاسی و نظامی از اسرائیل در عرصه بین‌الملل در اقلیت قرار گرفته است”. او می‌افزاید: «آمریکا تحت رئیس‌جمهوری به نام ترامپ در پی تنش‌زدایی نخواهد بود و از این رو دوچندان مهم است که از سوی آلمان سیگنال‌های روشنی ارسال شود.»

در این نامه به پیامدهای حملات اسرائیل به غزه، کرانه باختری رود اردن و لبنان اشاره شده و از “۴۲ هزار کشته و هزاران زخمی و آواره” سخن رفته که “برای آنان مکانی امن برای پناه بردن وجود ندارد.”

آمار کشته‌شدگان در غزه از سوی اداره بهداشت تحت کنترل گروه تروریستی حماس اعلام می‌شود و در این آمار تفکیکی میان نظامیان و غیرنظامیان وجود ندارد. از این رو، این آمار نمی‌تواند به صورت مستقل مورد راستی‌آزمایی قرار گیرد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

نویسندگان این نامه از دولت آلمان خواسته‌اند، “با قاطعیت در طرف عدالت و حقوق بین‌الملل بایستد و به گونه‌ای بر اسرائیل فشار بیاورد” که به جنگ در غزه پایان دهد.

شمار زیادی از دانشگاهیان و استادان دانشگاه‌های آلمان، بریتانیا و دیگر کشورها و همچنین شماری از دیپلمات‌های سابق از امضا‌کنندگان این نامه هستند.

از زمان آغاز جنگ در غزه، بحث‌های پردامنه‌ای در آلمان درباره رویکرد برلین نسبت به این جنگ درگرفته و این بحث‌ها در محافل سیاسی، رسانه‌ای و دانشگاهی این کشور همچنان در جریان است.

جنگ در غزه با حمله گروه تروریستی حماس به داخل خاک اسرائیل در هفتم اکتبر سال گذشته و کشتن ۱۲۰۰ نفر که اکثرشان غیرنظامی بودند آغاز شد. حماس در جریان این حمله ۲۵۰ اسرائیلی را نیز به گروگان گرفت که بیش از ۱۰۰ نفر از آنها همچنان در دست حماس اسیرند.

دانیل عابد خلیفه، متهم به جاسوسی برای ایران، در دادگاه متهم شد که با جعل سندی در مورد نازنین زاغری‌، جان این زندانی سابق را به خطر انداخته است. در این سند جعلی ادعا شده بود بریتانیا حاضر به مذاکره برای آزادی زاغری نیست.دانیل عابد خلیفه، سرباز پیشین ارتش بریتانیا که به جاسوسی برای جمهوری اسلامی متهم شده است، روز سه‌شنبه ۲۲ آبان در دادگاه متهم شد که در سال ۲۰۱۲ یک سند جعلی با عنوان “گزینه‌های اطلاعاتی نازنین زاغری رتکلیف” برای مأموران اطلاعاتی سپاه پاسداران ارسال کرده است. در این سند جعلی ادعا شده بود دولت بریتانیا حاضر به مذاکره در مورد آزادی این شهروند دو تابعیتی نیست.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

در سند جعلی که توسط دانیل عابد خلیفه تهیه شده، به یک مکالمه غیرواقعی بین جیمز کلورلی، وزیر خارجه وقت بریتانیا و معاون سابق وزیر امور خارجه ایران اشاره شده و آمده در صورت عدم پرداختی بدهی ۴۰۰ میلیون پوندی، “هیچ پیشرفتی در زمینه بازگرداندن نازنین زاغری به بریتانیا وجود نخواهد داشت.”

در ادامه این سند ذکر شده “انگلیس به کشورهای متخاصم باج نمی‌دهد” و “تروریست‌ها مدت‌هاست که از آدم‌ربایی برای باج‌گیری استفاده می‌کنند.”

نازنین زاغری رتکلیف که تابعیت دوگانه ایران و بریتانیا را داراست، در فروردین ۱۳۹۵ پس از سفری به ایران به منظور دیدار با خانواده، بازداشت و در دادگاه به اتهام “جاسوسی” به پنج سال حبس محکوم شد. او اسفند ۱۴۰۰ به همراه انوشه آشوری، دیگر شهروند دو تابعیتی زندانی در ایران، پس از پرداخت ۴۰۰ میلیون پوند بدهی بریتانیا به جمهوری اسلامی، مرتبط با قرارداد خرید تانک‌های چیفتن در زمان محمدرضا شاه پهلوی، از زندان آزاد شد و به بریتانیا بازگشت.

نازنین زاغری همواره اتهامات علیه خود را تکذیب کرد و پس از بازگشت به بریتانیا در نشستی مطبوعاتی در لندن گفت در “هفته دوم یا سوم بازداشت” بازجویان به او گفتند “تو را آزاد نمی‌کنیم تا بدهی را بدهند.”

به گزارش شبکه خبری “اسکای” مارک هیوود کی‌سی، دادستان پرونده، روز سه‌شنبه (۲۲ آبان) به دادگاه گفت دانیل عابد خلیفه، در ارسال این سند جعلی مرتکب بی‌احتیاطی شده که می‌توانسته “عواقبی” خطرناک را برای نازنین زاغری به دنبال داشته باشد.

خلیفه در پاسخ به پرسش دادستان در رابطه با این سند جعلی، مدعی شد که این سند را به خاطر نمی‌آورد. با این حال طبق متنی که در دادگاه برای هیئت منصفه خوانده شده، او پیش‌تر در بازجویی‌ها اذعان کرده بود برای جلب اعتماد مأموران اطلاعاتی سپاه پاسداران و متقاعد کردن آنها برای اعتماد کردن به او، دست به تهیه “اسناد جعلی” زده بود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

طی این محاکمه همچنین گفته شده است ژانویه سال ۲۰۲۲ زمانی که پلیس پس از دستگیری خلیفه، اتاق کار او در وزارت دفاع را تفتیش کرد، تعدادی اسناد کاغذی و دیجیتالی “کاملا جعلی” پیدا کرد که در آنها هویت و سربرگ‌های نمایندگان مجلس بریتانیا، مقامات ارشد نظامی و سرویس‌های امنیتی جعل شده بودند.

دانیل عابد خلیفه ۲۳ ساله و متولد لندن است. مادر او در ایران متولد شده و در برخی منابع خبری تبار پدرش لبنانی عنوان شده است. او اردیبهشت ۱۴۰۲ پس از افشای ارتباطش با سپاه پاسداران از ارتش اخراج شد. او متهم به نقض قوانین “حفظ اطلاعات محرمانه دولتی” و “تروریسم” و همچنین تلاش برای جاسازی “بمب‌های تقلبی” در یک پایگاه نظامی بریتانیا شده است.

او شهریور سال گذشته موفق به فرار از زندان شد. یک هفته بعد اما پلیس او را پیدا کرده و به زندان بازگرداند. دانیل عابد خلیفه روز دوشنبه ۲۱ آبان در جلسه دادگاه، اتهام خود در خصوص فرار از زندان را پذیرفت.

دادگاه رسیدگی به اتهامات او همچنان ادامه دارد.

وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که پشتیبانی نظامی کره شمالی از روسیه با پاسخی “سخت” روبرو خواهد شد. سخنگوی این وزارتخانه نیز از حضور نظامیان کره شمالی در عملیات رزمی نیروهای روس علیه اوکراین، ابراز “نگرانی” کرد.آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده روز چهارشنبه (۱۳ نوامبر / ۲۳ آبان) در دیدار با مارک روته، دبیرکل پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در بروکسل تصریح کرد: «کره شمالی به خاطر مشارکت نیروهایش در عملیات رزمی روسیه علیه اوکراین با پاسخ سختی مواجه خواهد شد.»

طبق اعلام ایالات متحده سربازان ارتش کره شمالی در حال حاضر در نبردهایی که در نزدیکی مرز اوکراین در جریان است، مشارکت دارند.

مارک روته، دبیرکل ناتو نیز اعضا این پیمان و همپیمانان اوکراین را بار دیگر فراخواند تا پیشتیبانی خود از کی‌یف را تقویت کنند. او گفت: «ما باید تلاش بیشتری انجام دهیم تا تضمین شود که اوکراین قادر به ادامه مقابله [با روسیه] است.»

پیمان ناتو و همچنین اتحادیه اروپا بیم آن دارند که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا پشتیبانی مالی چندمیلیارد دلاری برای اوکراین را قطع کند یا کاهش دهد و در پی رسیدن به توافقی با روسیه باشد که به ضرر کی‌یف است.

آنتونی بلینکن از این رو راهی بروکسل شده است تا در دیدار با رهبران دیگر کشورهای عضو در مورد اقدامات لازم تا آغاز به کار دولت ترامپ مشورت و رایزنی کند. دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ از ۲۰ ژانویه سال آینده میلادی آغاز می‌شود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

از سوی دیگر ودانت پاتل، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده روز سه‌شنبه (۱۲ نوامبر/۲۲ آبان) از آغاز مشارکت نیروهای کره شمالی در عملیات رزمی روسیه علیه اوکراین خبر داد.

او از این که روسیه برای ادامه تهاجم نظامی خود علیه اوکراین به سربازان کره شمالی روی آورده و آنان را به خدمت گرفته است، ابراز نگرانی کرد.

پاتل در نشستی خبری گفت که بیش از ۱۰ هزار سرباز کره شمالی به شرق روسیه و اکثر آنها منطقه کورسک در غرب روسیه و در نزدیکی مرز اوکراین اعزام شده‌اند و “مشارکت آنان در عملیات رزمی به همراه نیروهای روسیه آغاز شده است.”

هفته گذشته ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین ضمن اشاره به “حضور و مشارکت ۱۱ هزار سرباز کره شمالی در منطقه کورسک برای همراهی در تهاجم‌های روسیه علیه اوکراین” از “نخستین تلفات کره شمالی” در این منطقه خبر داده بود.

بیشتر بخوانید: گزارش‌هایی از اولین درگیری‌های اوکراین با نیروهای کره شمالی

چندی پیش پیمان همکاری نظامی روسیه و کره شمالی به امضا رسید. شورای فدراسیون روسیه به این توافق دفاعی به اتفاق آرا رأی داد و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، طی سفر خود به پیونگ‌یانگ در ماه ژوئن این پیمان را با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی امضا کرد.

این اولین سفر پوتین به کره شمالی در ۲۴ سال گذشته بود. این پیمان روابط امنیتی دو کشور را که از ماه‌ها پیش آغاز شده، عمیق‌تر می‌کند.

طبق این توافق‌نامه در صورت حمله به هر یک از دو کشور، آن‌ها موظف به “ارائه کمک فوری نظامی” هستند. این پیمان همچنین روسیه و کره شمالی را به همکاری در برابر تحریم‌های غربی و هماهنگی مواضع خود در سازمان ملل متحد ملزم می‌کند.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل حدود ده روز پیش نگرانی شدید خود را از حضور سربازان کره شمالی در جنگ علیه اوکراین ابراز کرده بود. او تصریح کرد: «این اقدام به معنای تشدید بسیار خطرناک جنگ در اوکراین است. همه باید هرکاری بکنند تا جلوی بین‌المللی شدن این جنگ را بگیرند.»

دبیرکل سازمان ملل همچنین بار دیگر بر حمایتش از یک “صلح عادلانه، همه‌گیر و پایدار در اوکراین” تاکید کرده بود.

رافائل گروسی روز چهارشنبه ۲۳ آبان‌ با یک پیام “هشدار” راهی تهران می‌شود. برخی مقامات ایران تهدید به “تغییر دکترین اتمی” کرده‌اند؛ در مقابل، دولت‌های غربی نسبت به احتمال فعال شدن “مکانسیم ماشه” به ایران هشدار داده‌اند.مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) روز چهارشنبه ۱۳ نوامبر (۲۳ آبان) قرار است در تهران با مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی دیدار کند.

رافائل گروسی یک روز پیش از آنکه راهی تهران شود، در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه در حاشیه نشست تغییرات اقلیمی COP29 در باکو، تأکید کرد که “دستیابی به یک توافق [با ایران] ضروری است”. او هشدار داد، جمهوری اسلامی باید توجه کند، “وضعیت بین‌المللی به شدت در حال متشنج شدن است” و “امکان مانور در موضوع هسته‌ای رو به کاهش است”.

این نخستین سفر گروسی به ایران پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا است؛ در پی پیروزی ترامپ در این انتخابات، گمانه‌زنی‌ها درباره رویکرد احتمالی ترامپ در خصوص پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی افزایش یافته است. برخی ناظران و تحلیلگران بر این باورند که گروسی در این سفر احتمالا درباره رویکرد جدید کاخ سفید به رهبری ترامپ درباره پرونده هسته‌ای ایران، با مقامات جمهوری اسلامی گفت‌وگو خواهد کرد.

از سوی دیگر، سفر گروسی تنها دو روز پس از آن صورت می‌گیرد که یسرائیل کاتس، وزیر دفاع اسرائیل هشدار داد، تأسیسات اتمی ایران “بیش از همیشه آسیب‌پذیر شده است”.

کاتس در نخستین دیدارش با فرماندهان ارشد ارتش اسرائیل تاکید کرد: «فرصت داریم به مهم‌ترین هدف خود، یعنی خنثی کردن و از بین بردن تهدید موجود برای کشور اسرائیل، دست پیدا کنیم.»

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله

اسرائیل سال‌هاست که جمهوری اسلامی را به تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای متهم می‌کند، ادعایی که تهران آن را رد می‌کند.

مقام‌های ایران با استناد به فتوای علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی مبنی بر “حرام بودن تولید و استفاده از سلاح اتمی” مدعی صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران هستند. با این همه اما، رافائل گروسی بارها به مقامات جمهوری اسلامی هشدار داده است که استناد به یک فتوای شرعی “کافی نیست” و باید “در عمل صلح‌آمیز بودن برنامه‌های اتمی ایران اثبات شود”.

بیشتر بخوانید: یک بام و دو هوای ایران؛ تهدید هسته‌ای و “آمادگی” برای برجام

علاوه بر افزایش ذخایر غیرمجاز اورانیوم، ابعاد نظامی احتمالی فعالیت‌های اتمی ایران نیز آژانس و جامعه بین‌الملل را نگران می‌کند.

گروسی در سال‌های اخیر چندین بار هشدار داد، “ایران تنها کشور غیرهسته‌ای است که اورانیوم را در سطح بسیار بالا غنی‌سازی می‌کند که کاربرد غیرنظامی ندارد و بسیار نزدیک به درجه تسلیحاتی است”.

بیشتر بخوانید: گروسی: ایران مواد کافی برای ساخت چند بمب اتم را دارد

در حالیکه تنش‌ها بر سر جنگ اسرائیل با گروه‌های تروریستی تحت حمایت جمهوری اسلامی از جمله حماس و حزب‌الله افزایش یافته، دو کشور نیز در ماه‌های اخیر به‌طور مستقیم علیه یکدیگر دست به اقدام نظامی زدند. این حملات “جنگ پنهانی” چند دهه اخیر میان آنها را علنی کرد. اکنون “زنجیره‌ای از واکنش‌ها” احتمال وقوع یک درگیری گسترده‌تر در خاورمیانه را به شدت افزایش داده است.

اقتصاد بحران‌زده ایران

سفر گروسی به تهران در روز چهارشنبه (۱۳ نوامبر)، اولین دیدار او با مقامات ایران بعد از ریاست جمهوری مسعود پزشکیان است. از اولویت‌های پزشکیان بهبود وضعیت اقتصادی ایران و احیای روابط سیاسی با غرب بود؛ اهدافی که به گفته بسیاری از ناظران و کارشناسان، رسیدن به آن بدون “برجام” یا مدلی از توافق با کشورهای غربی بر سر مسئله اتمی بسیار دشوار خواهد بود.

آخرین سفر گروسی به تهران اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ انجام گرفت. اگرچه هنوز مدت زیادی از آن نگذشته اما تحولات بزرگی اتفاق افتاده که وضعیت را به ویژه برای جمهوری اسلامی پیچیده‌تر کرده است؛ تا جایی که برخی مقامات ارشد ایران تهدید به “تغییر دکترین اتمی” جمهوری اسلامی می‌کنند.

بیشتر بخوانید: سفر مدیرکل آژانس اتمی به تهران؛ تأکید بر شفافیت هسته‌ای

در واپسین ماه‌های حضور جو بایدن در رأس قدرت در کاخ سفید، عدم همکاری جمهوری اسلامی با بازرسان آژانس اتمی و افزایش میزان اورانیوم ۶۰ درصدی و مسائلی از جمله پشتیبانی از شبه نظامیان در منطقه علیه اسرائیل و ادامه پشتیبانی تسلیحاتی از روسیه در جنگ علیه اوکراین باعث شد تا دولت‌های غربی طیف گسترده‌ای از تحریم‌ها علیه ایران را اعمال کنند، از جمله تحریم پرواز شرکت هواپیمایی “ایران ایر” به اروپا.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

یکی از گزینه‌های مطرح‌شده علیه “تهدیدات” اتمی جمهوری اسلامی فعال شدن “مکانیسم ماشه” است؛ اقدامی که با بازگشت مجدد دونالد ترامپ به کاخ سفید بعید نیست دوباره روی میز قرار گیرد.

مشخص نیست که سفر گروسی به تهران چه نتایجی در پی داشته باشد اما جریان‌های نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، پیش از رفتن او به تهران بار دیگر ادعا کردند که “آژانس مستقل نیست” و “ابزار دست غربی‌ها است”.

جمهوری اسلامی از سال ۲۰۱۹ فعالیت‌های هسته‌ای خود را افزایش داده است. این اقدام پس از آن صورت گرفت که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، از توافق ۲۰۱۵ موسوم به “برجام” که طی آن ایران برنامه غنی‌سازی خود را محدود کرده بود، خارج شد و تحریم‌های سختی را علیه جمهوری اسلامی اعمال کرد.

جمهوری اسلامی اکنون اورانیوم را تا خلوص ۶۰ درصد غنی‌سازی می‌کند که به خلوص حدود ۹۰ درصد مورد نیاز برای ساخت بمب اتمی نزدیک است. طبق معیارهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران به اندازه‌ای اورانیوم با خلوص بالا در اختیار دارد که در صورت غنی‌سازی بیشتر، می‌تواند حدود چهار بمب هسته‌ای تولید کند.

رافائل گروسی روز چهارشنبه ۲۳ آبان‌ با یک پیام “هشدار” راهی تهران می‌شود. برخی مقامات ایران تهدید به “تغییر دکترین اتمی” کرده‌اند؛ در مقابل، دولت‌های غربی نسبت به احتمال فعال شدن “مکانسیم ماشه” به ایران هشدار داده‌اند.مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) روز چهارشنبه ۱۳ نوامبر (۲۳ آبان) قرار است در تهران با مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی دیدار کند.

رافائل گروسی یک روز پیش از آنکه راهی تهران شود، در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه در حاشیه نشست تغییرات اقلیمی COP29 در باکو، تأکید کرد که “دستیابی به یک توافق [با ایران] ضروری است”. او هشدار داد، جمهوری اسلامی باید توجه کند، “وضعیت بین‌المللی به شدت در حال متشنج شدن است” و “امکان مانور در موضوع هسته‌ای رو به کاهش است”.

این نخستین سفر گروسی به ایران پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا است؛ در پی پیروزی ترامپ در این انتخابات، گمانه‌زنی‌ها درباره رویکرد احتمالی ترامپ در خصوص پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی افزایش یافته است. برخی ناظران و تحلیلگران بر این باورند که گروسی در این سفر احتمالا درباره رویکرد جدید کاخ سفید به رهبری ترامپ درباره پرونده هسته‌ای ایران، با مقامات جمهوری اسلامی گفت‌وگو خواهد کرد.

از سوی دیگر، سفر گروسی تنها دو روز پس از آن صورت می‌گیرد که یسرائیل کاتس، وزیر دفاع اسرائیل هشدار داد، تأسیسات اتمی ایران “بیش از همیشه آسیب‌پذیر شده است”.

کاتس در نخستین دیدارش با فرماندهان ارشد ارتش اسرائیل تاکید کرد: «فرصت داریم به مهم‌ترین هدف خود، یعنی خنثی کردن و از بین بردن تهدید موجود برای کشور اسرائیل، دست پیدا کنیم.»

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله

اسرائیل سال‌هاست که جمهوری اسلامی را به تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای متهم می‌کند، ادعایی که تهران آن را رد می‌کند.

مقام‌های ایران با استناد به فتوای علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی مبنی بر “حرام بودن تولید و استفاده از سلاح اتمی” مدعی صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران هستند. با این همه اما، رافائل گروسی بارها به مقامات جمهوری اسلامی هشدار داده است که استناد به یک فتوای شرعی “کافی نیست” و باید “در عمل صلح‌آمیز بودن برنامه‌های اتمی ایران اثبات شود”.

بیشتر بخوانید: یک بام و دو هوای ایران؛ تهدید هسته‌ای و “آمادگی” برای برجام

علاوه بر افزایش ذخایر غیرمجاز اورانیوم، ابعاد نظامی احتمالی فعالیت‌های اتمی ایران نیز آژانس و جامعه بین‌الملل را نگران می‌کند.

گروسی در سال‌های اخیر چندین بار هشدار داد، “ایران تنها کشور غیرهسته‌ای است که اورانیوم را در سطح بسیار بالا غنی‌سازی می‌کند که کاربرد غیرنظامی ندارد و بسیار نزدیک به درجه تسلیحاتی است”.

بیشتر بخوانید: گروسی: ایران مواد کافی برای ساخت چند بمب اتم را دارد

در حالیکه تنش‌ها بر سر جنگ اسرائیل با گروه‌های تروریستی تحت حمایت جمهوری اسلامی از جمله حماس و حزب‌الله افزایش یافته، دو کشور نیز در ماه‌های اخیر به‌طور مستقیم علیه یکدیگر دست به اقدام نظامی زدند. این حملات “جنگ پنهانی” چند دهه اخیر میان آنها را علنی کرد. اکنون “زنجیره‌ای از واکنش‌ها” احتمال وقوع یک درگیری گسترده‌تر در خاورمیانه را به شدت افزایش داده است.

اقتصاد بحران‌زده ایران

سفر گروسی به تهران در روز چهارشنبه (۱۳ نوامبر)، اولین دیدار او با مقامات ایران بعد از ریاست جمهوری مسعود پزشکیان است. از اولویت‌های پزشکیان بهبود وضعیت اقتصادی ایران و احیای روابط سیاسی با غرب بود؛ اهدافی که به گفته بسیاری از ناظران و کارشناسان، رسیدن به آن بدون “برجام” یا مدلی از توافق با کشورهای غربی بر سر مسئله اتمی بسیار دشوار خواهد بود.

آخرین سفر گروسی به تهران اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ انجام گرفت. اگرچه هنوز مدت زیادی از آن نگذشته اما تحولات بزرگی اتفاق افتاده که وضعیت را به ویژه برای جمهوری اسلامی پیچیده‌تر کرده است؛ تا جایی که برخی مقامات ارشد ایران تهدید به “تغییر دکترین اتمی” جمهوری اسلامی می‌کنند.

بیشتر بخوانید: سفر مدیرکل آژانس اتمی به تهران؛ تأکید بر شفافیت هسته‌ای

در واپسین ماه‌های حضور جو بایدن در رأس قدرت در کاخ سفید، عدم همکاری جمهوری اسلامی با بازرسان آژانس اتمی و افزایش میزان اورانیوم ۶۰ درصدی و مسائلی از جمله پشتیبانی از شبه نظامیان در منطقه علیه اسرائیل و ادامه پشتیبانی تسلیحاتی از روسیه در جنگ علیه اوکراین باعث شد تا دولت‌های غربی طیف گسترده‌ای از تحریم‌ها علیه ایران را اعمال کنند، از جمله تحریم پرواز شرکت هواپیمایی “ایران ایر” به اروپا.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

یکی از گزینه‌های مطرح‌شده علیه “تهدیدات” اتمی جمهوری اسلامی فعال شدن “مکانیسم ماشه” است؛ اقدامی که با بازگشت مجدد دونالد ترامپ به کاخ سفید بعید نیست دوباره روی میز قرار گیرد.

مشخص نیست که سفر گروسی به تهران چه نتایجی در پی داشته باشد اما جریان‌های نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، پیش از رفتن او به تهران بار دیگر ادعا کردند که “آژانس مستقل نیست” و “ابزار دست غربی‌ها است”.

جمهوری اسلامی از سال ۲۰۱۹ فعالیت‌های هسته‌ای خود را افزایش داده است. این اقدام پس از آن صورت گرفت که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، از توافق ۲۰۱۵ موسوم به “برجام” که طی آن ایران برنامه غنی‌سازی خود را محدود کرده بود، خارج شد و تحریم‌های سختی را علیه جمهوری اسلامی اعمال کرد.

جمهوری اسلامی اکنون اورانیوم را تا خلوص ۶۰ درصد غنی‌سازی می‌کند که به خلوص حدود ۹۰ درصد مورد نیاز برای ساخت بمب اتمی نزدیک است. طبق معیارهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران به اندازه‌ای اورانیوم با خلوص بالا در اختیار دارد که در صورت غنی‌سازی بیشتر، می‌تواند حدود چهار بمب هسته‌ای تولید کند.