ارتباط با ما

درباره آزادگی

شماره جدید

مسئله ملی  و فدرالیسم

بایگانی

حقوق بشر

دانشجو

بخش دوم گروه آمار زنستان       منبع: زنستان شماره 17

 در قسمت اول آمار خشونت خیابانی در تهران، به بررسی آماری پاسخ دهندگان به پرسش نامه از نظر سن، وضعیت تاهل، اشتغال، محل سکونت و ... پرداختیم. مشخص کردیم که زنان بیشتر از چه نوع آزارهای خیابانی رنج می برند و برای اولین بار در چه سنی با آنها مواجه شده اند. در این قسمت، به بررسی و تحلیل احساس و واکنش زنان نسبت به خشونت های خیابانی می پردازیم.  اولین سوال ما درباره ی احساس زنان به هنگام مواجهه با خشونت و آزار کلامی نظیر متلک و فحاشی در خیابان بود. اکثریت زنان پاسخ دادند که در هنگام تجربه ی خشونت کلامی بیش از هر چیز احساس انزجار می کنند، و در درجه دوم دچار ترس و اضطراب می شوند. احساس ایشان در مواجهه با خشونت کلامی، ارتباط مستقیم با تنها بودن و یا همراهی توسط دیگران دارد. به عنوان مثال وقتی با زنی بزرگتر همراه هستند عموما احساس خاصی از شنیدن متلک به ایشان دست نمی دهد، و یا وقتی با هم سن و سالان و یا مردی هم سن خود همراه هستند احساس آنها بستگی زیادی به سن و سال و ظاهر شخص مزاحم و هم چنین نوع متلک دارد. هم چنین مشخص شد که زنان چنان چه در هنگام مواجهه با خشونت کلامی توسط شخصی ( هم سن و سالان، زنی بزرگتر و یا دوست پسر) همراهی شوند، برخلاف مواقع تنهایی احساس ترس و اضطراب نمی کنند. واکنش آنها نسبت به خشونت کلامی نیز بستگی مستقیم به تنها بودن و یا همراهی شدن آنان توسط دیگران دارد. زنان ِتنها عموما در برابر متلک و فحاشی مزاحمین سکوت می کنند و یا در صورت ادامه یافتن مزاحمت، به دلیل تنهایی احساس خطر کرده و با صدای بلند اعتراض می کنند، در صورتی که این اعتراض در هنگام همراهی با سایرین کمتر می شود، و یا به پاسخ مودبانه تقلیل می یابد. بنابراین، زنان در هنگام شنیدن متلک، به دلیل عدم احساس خطر جدی، معمولا برخورد جدی از خود نشان نمی دهند و به سکوت و یا نهایتا اعتراض بسنده می کنند.  زنان در هنگام لمس شدن در خیابان و یا وسایل نقلیه، در درجه اول احساس انزجار و سپس احساس ترس و اضطراب می کنند، که این احساس ترس و اضطراب نیز در صورت همراهی دیگران کاهش می یابد. تنها 3 نفر از 65 نفر پاسخ دهنده اذعان داشتند که احساس آنها در هنگام لمس بستگی به مشخصات ظاهری فرد آزاردهنده دارد. واکنش زنان نسبت به لمس شدن در خیابان؛ به دلیل جدی بودن آزار و احساس خطر، بسیار شدیدتر از واکنش آنها نسبت به متلک است. اکثر زنان نسبت به این موضوع با صدای بلند اعتراض می کنند و در درجه بعد برخورد فیزیکی انجام می دهند. تنها 3 نفر گفتند که در صورت مواجهه با چنین خشونتی پلیس را در جریان می گذارند، و 1 نفر از 65 نفر گفت که با مزاحمین وارد گفتگوی منطقی شده و سعی می کند به آنها بفهماند که کارشان درست نیست.

در برخورد با لمس شدن در وسایل نقلیه، زنان در درجه اول با صدای بلند اعتراض می کنند، و بر خلاف واکنش در خیابان، از برخورد فیزیکی پرهیز کرده و در درجه دوم به سرعت از اتومبیل پیاده می شوند. نکته قابل توجه این جاست که برخلاف انتظار اولیه، زنان در صورت همراهی شدن توسط مردی هم سن خود ( شوهر، برادر، دوست پسر و...) نسبت به لمس شدن واکنشی نشان نداده و تا مقصد تحمل می کنند و چیزی نمی گویند. دلیل این امر احتمالا می تواند ترس زنان از برخورد شدید مرد همراه با فرد مزاحم و شروع دعوا، خجالت و شرم از مرد همراه و یا ترس از قضاوت منفی وی نسبت به خود ( بر اساس باور مقصر شناختن قربانی) باشد

. زنان در پاسخ به این سوال که هنگام توقف و مزاحمت اتومبیلهای شخصی چه احساسی دارند، گفتند که بیش از هرچیز دچار احساس انزجار می شوند؛ و احساس آنها مجددا بستگی به تنها بودن آنها در خیابان و یا همراه بودن با دیگران دارد، زیرا زنانی که با فرد یا جمعی همراه هستند ادعا کردند که نسبت به این پدیده دچار احساس خاصی نمی شوند.واکنش اکثر زنان به مزاحمت اتومبیلهای شخصی، سکوت بوده است و واکنش خاصی نشان نداده اند. تنها 3 نفر گفتند که پلیس را در جریان قرار می دهند و 2 نفر گفته اند که واکنش آنها بستگی به سن و سال، ظاهر و مدل ماشین فرد مزاحم دارد و ممکن است با او وارد گفتگوی دوستانه و شاید دوست شوند.

در بررسی کلی واکنش زنان نسبت به خشونت خیابانی با در نظر گرفتن گروه سنی آنان، مشخص شد که زنان گروه سنی 40 سال به بالا عموما واکنش شدیدتری نسبت به خشونت خیابانی نشان می دهند. بنا به گفته ی این زنان، علت این امر آن است که در این سن، انتظار مواجهه با خشونت خیابانی و مزاحمت را ندارند.

هم چنین زنان با سن بالاتر، معمولا جسارت بیش تری ( نسبت به دختران جوان) در برخورد با مزاحمین دارند. نکته ی دیگر آن که، به علت وجود باور عمومی مقصر شناختن فرد قربانی، زنان و دختران جوان ممکن است به علت ظاهر، پوشش و آرایش خود از نظر شاهدان مزاحمت مقصر شناخته شده و از حمایت برخوردار نباشند، اما هنگامی که زنی مسن تر مورد خشونت قرار گیرد، کم تر پیش می آید که شاهدان او را مقصر بدانند و عموما او را مورد حمایت قرار می دهند، که این امر سبب می شود او با اطمینان از حمایت سایرین، نسبت به فرد مزاحم واکنش جدی نشان دهد.  در کل، تحمل خشونت، رایج ترین شکل مواجهه با آن از سوی زنان است، و بعد از آن، مقابله های فردی و سلیقه ای قسمت بیشتر واکنشهای زنان را تشکیل می دهد.

علت این موضوع می تواند بی اعتمادی به پلیس و عدم اطمینان از مورد حمایت قرار گرفتن از سوی این نهاد ( که در باور عام موظف به حمایت از شهروندان است) و سپس عابرین و یا شاهدان مزاحمت باشد. اما با این وجود، طبق بررسی ما زنان از برخورد منفعلانه با خشونت راضی نیستند، زیرا در پاسخ به میزان رضایت از عکس العمل خود در برابر مزاحمت، 70.7 % آنان گفتند که مایل بودند عکس العمل محکم تر و جدی تری از خود نشان دهند. تنها 3% فکر می کردند بهتر بود نرم تر و منطقی تر برخورد می کردند. 3% به این سوال پاسخ ندادند و تنها 1 نفر گفت که از واکنش خود در برابر خشونت راضی است.

نکته قابل توجه این جاست که برخورد منفعلانه ی زنان با خشونت، می تواند به علت ناامیدی از تاثیر هر واکنشی باشد، زیرا 21.5 % زنان گفتند که یا با خشونت برخورد جدی نمی کنند، یا در صورت برخورد، بعدا پشیمان می شوند زیرا حس می کنند که این کار بی فایده است.

  65 زن پرسش شونده دلیل رواج خشونت و آزار خیابانی را به ترتیب

 1. فرهنگ اجتماعی،

 2. بیماری روحی و جنسی مردان مزاحم،

 3. قوانین نامناسب و عدم برخورد با مزاحمین،

 4. غریزه و طبیعت مردان

 5. رفتار، پوشش و آرایش زنان در خیابان

 6. موقعیت اقتصادی پایین،

 7. ماهواره، اینترنت و ... و

 8. موقعیت اقتصادی بالا دانستند.

نکته ی جالب در این بین، نظر پاسخ دهندگانی که از پوشش چادر استفاده می کردند درباره علل رواج آزار خیابانی است. این زنان عموما عقیده داشتند که در درجه اول رفتار، پوشش و آرایش زنان در خیابان، سپس ماهواره و اینترنت، و بعد غریزه و طبیعت مردان عامل اصلی رواج آزار خیابانی است.

این در حالی است که این زنان، علیرغم استفاده از چادر و پوشش متعارف به گفته ی خود هم چنان مورد آزار خیابانی قرار می گیرند، و برخوردهای شدیدی نیز از جمله برخورد فیزیکی با مزاحمین می کنند. احتمالا علت این امر آن است که ریشه خشونت را در ظاهر و رفتار زنان می دانند، و انتظار ندارند با وجود پوشش کامل و ظاهر ساده، باز هم مورد آزار قرار گیرند و لذا برخورد شدیدی از خود نشان می دهند.

اما درعین حال، با وجود اعتقاد به طبیعی و غریزی بودن آزار خیابانی از سوی مردان، باز هم به آن واکنش نشان می دهند که این تناقض در عقیده و عمل آنان قابل تامل است.