در مجموع از 200 نفر آزمودني 8/74 درصد (187 نفر) اين افراد علت گرايش و جذب شدن به مواد مخدر را كنجكاوي و در جهت يافتن پاسخ به علامت سئوالي كه در ذهن آنها نسبت به مواد مخدر و اثرات آن نقش بسته بود را عنوان داشتند. البته در ادامه نيز خواهيم ديد كه براي رسيدن به اين سئوال از كجا و چگونه كمك گرفته اند. در بخش دوم مصاحبه اي كه با اين افراد صورت گرفت راجع به نحوه شروع مصرف مواد سئوال شد. آنها اذعان داشتند كه گامهاي اوليه را با كشيدن سيگار شروع كرده اند و در واقع سيگار را بعنوان پله اي براي رسيدن به مواد مخدر دانسته اند. در پاسخ به اين سئوال كه استعمال دخانيات و مواد مخدر را از كجا و چگونه شروع كرده ايد؟
اين افراد عنوان داشتند كه اولين نخهاي سيگار و مصرف مواد مخدر را در جمع دوستان هم سن و سال و براي نشان دادن خود و بزرگ نمايي مبادرت به اين كار نموده اند. در رابطه با نقش همسالان و دوستان تقريبا" تمامي افراد مورد آزمون اذعان داشتند كه براي همراهي و همرنگ شدن با دوستان خود به مصرف مواد روي آورده اند. اين در حالي است كه در اين ميان 42 درصد افراد، پدر، 11 درصد مادر و 3 درصد خواهر و 36/5 درصد برادر بزرگ خود را دخيل در گرايش خود به اعتياد دانسته اند. 58 درصد اين افراد كسب لذت را عامل اصلي گرايش خود به مواد مخدر دانسته اند. آنهادر اين رابطه جلسات شبانه و پارك رفتنها و مواردي اين چنين را عنوان داشته اند كه محافل بسيار خوبي براي كسب لذت از اوقات فراغت بوده است. 23 درصد افراد مورد تحقيق نيز فرار از ناراحتي و غم و غصه از دست دادن افراد درجه يك فاميل يا دوستان را عامل استفاده از مواد مخدردانسته اند. و در نهايت 19 درصد باقي مانده مواردي چون شكست در عشق، افسردگي و گوشه گيري و شكست در درس و ساير موارد اينچنيني را علت گرايش خود به مواد مخدر عنوان داشتند. علاوه بر مواردي كه عنوان شد در رابطه با سن شروع مصرف مواد مخدر قابل ذكر است كه بطور متوسط، اين افراد در سنين قبل از 14 سالگي شروع به كشيدن سيگار و در سنين 16-15 سالگي مصرف مواد مخدر را آغاز نموده اند."
همچنین آقای متقي دوست قرين، طی ارائه مقاله ای در سمینار فوق الذکر نظرات مختلف اولياء مدارس ايراني را موردبررسي قرار داده است. اين ديدگاهها مبتني بر يک پژوهش ملي در سطح مدارس ايراني است. اولياء مدارس نظرمثبت نسبت به تاثيرآموزش پيشگيري از سوء مصرف مواد مخدر در بين دانش آموزان داشتند. ولیکن اکثريت آنها معتقد بودند که مدارس به عنوان تنها منبع آموزش پيشگيري از سوء مصرف مواد مخدر براي نوجوانان نمي بايد در نظر گرفته شود. جامعه ،بخصوص والدين نيز بايددر تمام مراحل چنين آموزشي با فعاليتهاي مدرسه هماهنگ و درگير باشند. بخش قابل توجهي از اولياء مدارس که در اين پژوهش شرکت نموده بودند بيان داشتند که آنها هيچ ايده واضحي درباره چگونگي آموزش پيشگيري از سوء مصرف مواد مخدر ندارند.در اين راستا ضرورت آموزش ضمن خدمت و همچنين حمايتهاي آموزشي وعلمي را در ارائه آموزش پيشگيري از سوء مصرف مواد مخدربه دانش آموزان مطرح نموده اند. علاوه بر آن ، آنها مصرانه خواستار دريافت منابع مطالعاتي سودمند که قابل فهم ، آسان و قابل اجرا باشد نيز بودند. از نتايج اين پژوهش چنين بر مي آيد که يک برنامه آموزش ملي واحد کل کشور نمي تواند پاسخگوي نيازهاي آموزشي افراد در اقصي نقاط کشور باشد.
بنابراين بر اساس مناطق مختلف کشور و همچنين فراواني مشکل مواد مخدر در هر منطقه بايد راهبردهاي متفاوت آموزش پيشگيري از سوء مصرف مواد مخدر در نظر گرفته شود. حميد صرامي، مديركل امور فرهنگي ستاد مبارزه با مواد مخدر در زمینه علل روی آوردن دانش آموزان و دانشجویان به مواد مخدرمعتقد است(22 شهریور 85 ): 47 در صد مصرف كنندگان مواد مخدر در حوزه دانشجويي و دانش آموزي علت گرايش به مواد مخدر را شادابي و لذت و 57 درصد فرار از مشكلات و استرس عنوان كردهاند و اما 2 تحقیق در بین دانش آموزان در سال 83 نیز انجام گرفته است که علل دیگری را مشخص میسازد.خبرگزاری مهر در 19 مهر 83 نتایج 2 تحقیق بر روی دانش آموزان و بررسی علل روی آوردن آنها به مواد مخدر را گزارش کرده است: اداره ارتباطات و آموزش بهداشت در یک تحقیق علمی بر روی دانش آموزان دختر مدارس راهنمایی تهران که دو سال به طول انجامید ، اعلام کرد: دختران تهرانی به طور متوسط در 15 سالگی به سیگار روی می آورند ، در این تحقیق که بر روی 5 هزار و 934 دانش آموز مقطع راهنمایی شهر تهران انجام شد، از مجموع 2 هزار و 902 دانش آموز پسر 2/30 درصد یعنی 878 نفر سیگار کشیدن را تجربه کرده و 8/3 درصد (111 نفر) هم حداقل روزی یک سیگار کشیده اند.همچنین از مجموع 3028 نفر دانش آموزان دختر نیز 7/11 درصد (354 نفر) سیگار کشیدن را تجربه کرده اند و 6/10 درصد روزی یک یا بیشتر از یک سیگار کشیده اند. بنابراین تحقیق 4/2 درصد از دانش آموزان پسر و دختر مقطع راهنمایی تهران سیگاری محسوب می شوند و متوسط شروع کشیدن سیگار در پسران 3/13 و دختران 15 سال بوده است.نتایج این مطالعه نشان می دهد که نگرش دانش آموزان سیگاری در هر دو جنس نسبت به سیگار در مقایسه با دانش آموزان غیر سیگاری مثبت تر بوده است ، این در حالی است که سطح آگاهی هر دو گروه سیگاری و غیر سیگاری در حد مطلوب و قابل توجه بوده است.نتایج تحقیق دیگری در زمینه علل گرایش جوانان 15 تا 25 ساله به مصرف مواد مخدر در شهر ابهر نیز حاکی است که 58 درصد معاشرت با دوستان ناباب ، 17 درصد وجود معتاد در خانه، 8 درصد بیکاری، 13 درصد اختلاف خانوادگی و چهار درصد کنجکاوی را علت اصلی گرایش به مواد مخدر عنوان کردند.دکتر علیرضا جزایری استاد یار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در گفتگو با خبرگزاری مهر با بیان این مطلب می گوید : این پژوهش بر روی 1 هزارو 403 دانش آموز ( 3/49 درصد دختر و 7/50 درصد پسر و با دامنه سنی 11 تا 16 سال) در سه پایه اول ، دوم و سوم راهنمایی مدارس دولتی و غیر دولتی منطقه 9 شهر تهران و به منظور شناسایی و بررسی وضعیت نگرش دانش آموزان نسبت به اعتیاد ، معتاد و مواد مخدر و همچنین میزان گرایش آنها به مصرف مواد مخدر صورت گرفته است .
افته ها نشان می دهد که حدود 25 درصد از دانش آموزان به مواد مخدر گرایش دارند و حدود 5 درصد نیز برآورد می شود که مصرف مواد را تجربه کرده اند و 7/88 درصد تا کنون مواد مصرف نکرده اند ، 7 درصد در حال حاضر اغلب اوقات مواد مصرف می کنند ، 2/1 درصد یک یا دوبار مواد را تجربه کرده اند و 9 درصد نیز بعضی اوقات. که در مجموع 3 درصد دانش آموزان مواد مصرف کرده و در حال حاضر نیز مصرف می کنند.
اعتبارت تخصیص یافته دولتی و روشهای پیگیری
کارشناس مسوول مشاوره سازمان آموزش و پرورش شهرستان های استان تهران معتقد است: عدم وجود سیستم منظم و قابل حمایت در محیط های آموزشی سبب عدم شناسایی دقیق دانش آموزان در معرض خطر اعتیاد می شود.شناسایی دانش آموزان در معرض اعتیاد بدون ارایه خدمات پیشگیری و درمان ارزشی ندارد و این در حالی است که