موازنه مثبت با باج دادن تحقق می جوید
ژاله وفا jalehwafa@yahoo.de
نفت و گاز طبيعي در حال حاضرمهمترين منابع تأمين انرژي بشر هستند. به‌طوريكه نفت خام 45 درصد و گاز طبيعي 25 درصد انرژي دنيا را تأمين مي‌كند. از اینرو نفت و گاز در معادله های اقتصادي ـ سياسي جهان اهميت استراتژيكي دارند و در فرآيند روابط بين الملل نقش مهمي ايفا می كنند.امروزه در جهان, گاز طبيعي در ميان ساير سوخت‌هاي فسيلي از بيشترين رشد مصرف برخوردار است و پيش‌بيني مي‌شود از سال 2010 به بعد، سهم آن در سبد مصرف انرژي جهاني، بر زغال‌سنگ پيشي بگيرد و رتبه دوم را بعد از نفت خام در تامين انرژي مصرفي جهان به خود اختصاص دهد.
بررسي ذخاير گاز طبيعي در جهان، نشان مي‌دهد كه حدود 17 درصد از ذخاير گاز طبيعي در جهان متعلق به كشور ماست و ايران با در دست داشتن تقريباً 26.6 تريليون متر مكعب از اين ذخاير اگر صرفا به این نعمت براي كسب درآمد و مصرف بی اندازه آن نگریسته نشود ،میتواند زمينه توسعة تكنولوژي آن را برای استفاده هم این نسل و هم نسلهای آینده فراهم آورد. اهميت اين مقوله آنگاه بيشتر روشن مي‌شود كه بدانيم عليرغم وجود منابع عظيم گاز (بهويژه ذخاير عظيم ميدان گازي پارس جنوبي كه بيش از 50 درصد ذخاير گاز كشور را در خود جاي داده است)، هنوز متاسفانه در كشور ايران برنامه استراتژيك و جامعي براي استفاده مطلوب از ذخاير گاز،تدوین و عملی نشده است. بطوری که بیم آن میرود که در نبود برنامه ای اصولي صنعت جوان گاز ايران نيز به مشكلهای صنعت صدساله نفت مبتلا گردد.
و از آنجا که هر نظام استبدادی ذاتا ضد رشد است ، نظام ولایت فقیه نیز همواره "فرصت‌ها " را سوزانده و از آنها نیز مستمسکی برای ایجاد بحران و نیز تهدید کشور کرده و میکند. فراموش نکنیم که قراردادهاي نفت و گاز مي‌توانند محل وابستگي سياسي و اقتصادي نسل کنونی و نسلهای آینده شوند، يا دادوستد انرژي تبديل به محل تأمين ارز براي جبران ناكارآمدي بخشهاي اقتصادي دولت گردند که در امروز ایران متاسفانه گشته اند. در نظام ولایت فقیه که عرصه تاخت و تاز مافیای فاسد مالی-نظامی شده است با اخباری چون خبر ذیل بطورروزمره روبروییم.
به گزارش نفت نیوز(شنبه ۱۵م تیر ۱۳۸۷)، محمدهادی نژادحسینیان معاون سابق امور بین‌الملل وزارت نفت اعلام کرد: قیمت به دست آمده از فرمول توافق‌شده قرارداد صادرات گاز ایران به هند و پاکستان حدود ۶۰ درصد از قیمت‌های امروز بازار دنیا کمتر است.براساس فرمول ۱.۱۵ + P=۶.۳% Jcc (؛Jcc متوسط وزنی قیمت نفت خام‌های وارداتی به ژاپن) که بنا بر گفته مطبوعات هندی فرمول توافق شده برای تعیین قیمت گاز خط لوله صلح است، برای نفت ۱۲۰ دلار، قیمت گاز خط لوله ۸.۷۱ دلار می‌شود و این در حالی است که قیمت گاز در بازار حدود ۲۲ دلار است. اگر حجم صادرات به هند و پاکستان روزانه ۶۰ میلیون متر مکعب باشد، از جیب مردم ایران روزانه ۲۵ میلیون دلار به هندی‌ها و پاکستانی‌ها تخفیف داده می‌شود و اگر ۱۵۰ میلیون متر مکعب در روز صادر کند، میزان تخفیف روزانه بالغ بر ۵۵ میلیون دلار خواهد شد و در دوره ۲۵ ساله قراردادبرای حالت اول(روزانه 60 میلیون متر مکعب ) ۲۲۵ میلیارد دلار و برای حالت دوم(روزانه 150 میلیون متر مکعب) ۴۹۵ میلیارد دلار تخفیف داده می‌شود. به طور خلاصه قرار است برای رفع تنش بین هند و پاکستان از طرف هر ایرانی ۲.۳ تا ۷ میلیون دلار به شرکت‌های گاز هند و پاکستان کمک بلاعوض شود." افشای بموقع سیاست موازنه مثبتی که نظام ولایت فقیه در زمینه های سیاسی و اقتصادی پیشه کرده است برای این نسل و نسلهای آینده ،از اهمیت بسزایی برخوردار است .باشد که این افشا گری زنگ بیداری و انذاری برای کسانی باشد که در خواب بی اعتنایی به این سیاست مخرب ،سرنوشت خود و نسلهای آینده را به سرنوشت این نظام سراپا فساد گره زده اند.
در این نوشتار قصد دارم دلایل و چند و چون این نوع قرار داد بستن را در پرتو وضعیت صنعت گاز در ایران بررسی کنم.
وضعیت مصرف گاز در ایران
حوزه هاي اصلی مصرف گاز در ایران عبارتند از: 1- بخش خانگي 2- نيروگاه ها 3- صنايع بویژه پتروشيمی 4- حوزه تزريق به مخازن نفتی
وجود منابع گاز و ارزان بودن قيمت آن در كشور، در كنار سياستهاي غلط مديريت انتقال و مصرف انرژي به بخشهاي مختلف كشور موجب رشد فزاينده شدت مصرف گاز طبيعي در كشور، آن هم در بخشهايي نظير مصرف خانگي و تجاري شده است كه نسبت به بخشهاي توليد برق، صنايع انرژي‌بر و فرآورده های حاصل از تبدیل گاز با ارزش‌افزوده و اشتغالزايي بالا، از اثرگذاري به مراتب كمتري در توسعه اقتصادي كشور برخوردارند. بر اساس آمارهاي موجود، ميزان شدت مصرف انرژي در كشور 17 برابر ژاپن، 4 برابر كانادا و 2 برابر چين با بیش از یک میلیارد جمعیت است!
چنانچه روند رشد مصرف انرژي در كشور ادامه يابد و مديريت درست و بایسته ای در خصوص توزيع و مصرف انرژي در كشور صورت نپذيرد در آينده‌اي نزديك با بحرانی شدید روبرو خواهيم بود. قابل توجه است که ميزان توليد و واردات گاز كشور در سال 1385 حدود 417 ميليون متر مكعب و نياز مصرف كشور (مصرف داخلي، تزريق و صادرات به تركيه) 526 ميليون متر مكعب در روز بوده، بدين معنا كه در فصول سرد سال 85، کشور با کمبود بيش از 109 ميليون مترمكعب مواجه بوده است! مطابق پیش بینی رسمی وزارت نفت نيروگاه های کشور تا سال 1390 معادل 80 درصد سوخت مورد نياز خود را از گاز تامين خواهند کرد و در سال 1395 این رقم بالغ بر 95 درصد خواهد بود.به گزارش روزنامه اعتماد ملی در 19 تیر ماه 1387 :"میزان نیاز به گاز تزریقی به چاههای نفت جهت جلوگيري از افت فشار و حفظ شرايط موجود حداقل 170 ميليون