ارتباط با ما

اطلاعیه و پیامها لینک ها

درباره آزادگی

مقالات

شماره جدید

 بایگانی

مسئله ملی  و فدرالیسم

ملا حسنی

شماره جدید

حقوق بشرو میثاق های آن

دانشجو

 

 

علت عمده تجزیه و تحلیل می شود و به عوامل دیگر در وقوع رخداد ها توجه نمی شود. دیدگاه سیاسی این تئوری بیان می دارد که ارائه دهنگان تحلیل های مبتی بر توطئه باوری به طور آگاهانه و عمدی و البته با ایجاد دشمنی فرضی و تبلیغات گسترده از این ابزار برای رسیدن به مقاصد و اهداف سیاسی خود استفاده می کنند و با مقصر جلوه دادن آن در ارتباط با حوادث و مشکلات و ارائه انواع تفسیر ها مبتنی بر دسیسه ها و توطئه های دشمنان سعی می کنند در جامعه همبستگی (کاذب) سیاسی و اجتماعی (به سود منافع و مقاصد خود) ایجاد کنند یا برای سرپوش گذاشتن به مشکلات (و اشتباهات) خویش اذهان را به سوی دیگران منحرف سازند.»

عبارت «و هر صدایی را بر زیان خود پندارند» علاوه بر معرفی و طرح یکی از دکترینهای جریان نفاق، در ریشه یابی این نوع نگاه و به تبع ان دریافت شناختی عمیق تر و لایه ای تر از منافقان به کار می اید. در تضاد با عبارت قبلی که به ظاهر قدرتمند انان اشاره دارد در این عبارت تصریح می شود که منافقان بسیار ترسو هستند و با وجود در اختیار داشتن ابزار قدرت از هر صدایی می ترسند و از انجا که در تارهای عنکبوتی توهمی مرگ آور گرفتارند (و البته خود به تولید و گسترش ان می پردازند) هر صدایی آنان را به وحشت می اندازد و هر حرکت و حضوری را علیه خود تصور می کنند. در دکترین توهم توطئه به این موضوع نیز اشاره شد که معتقدان به این تئوری برای به مقصود رسیدن دیگران را نیز با ابزاری چون تحلیل های جهت دار و تبلیغات دروغین و وسیع با توهم خود همراه کرده و در این همراهی به القا تفکرات تاریک و اباطیل توهمی خود می پردازند.

 اساسا چه از منظر مدرن امروز ان را توهم توطئه بنامیم چه با عبارت ساده کلام خداوند مطلب را بررسی کنیم در هر حال به یک ریشه مشترک خواهیم رسید. ریشه ای که سایر ویژگی ها و صفات منافق نیز از آن سرچشمه می گیرد: « ترسی عمیق از حضور و آشکاری حق». این ترس عمیق که خود ناشی از وقوف منافق بر بیراهه رفتن و خطا کردن است باعث سایر رفتارهای او شامل استفاده ابزاری از نام خداوند، دو رویی،جعل و تحریف و بدعت، بستن راههای آشکاری حقیقت و جهل و نادانی ابدی است.

در ادامه و به منظور بازگشایی و فهم بیشتر به سراغ مثالی می رویم که خداوند برای این دسته اورده است. او انان در دسته ای از حشرات با عنوان  «عنکبوتیان» جای داده است.

 عنکبوتیان سست بنیان[1]

مثل كسانى كه غير از خدا را اولياى خود برگزيدند، مثل عنكبوت است كه خانه‏اى براى خود انتخاب كرده؛ در حالى كه سست‏ترين خانه‏ها خانه عنكبوت است اگر مى‏دانستند! (41) [عنکبوت]

بررسی ویژگیهای عنکبوت و البته به شکل ویژه خانه عنکبوت در این تمثیل الهی ابعاد و زوایای دیگری از ویژگی های منافقان را باز کرده و در مواردی نیز ویژگی های قبلی را از زاویه ای جدید طرح می کند. در بررسی ریخت شناسی عنکبوت ویژگی های منحصر به فردی وجود دارد که قابل انطباق با صفات ذکر شده برای منافقان است. عنکبوتیان با وجود داشتن  8 چشم از بینایی ضعیفی برخوردارند و بسیار نزدیک بین هستند. با وجود داشتن 8 دست و پا اما بی دست و پایی و ضعف در حرکت، آنان را به تارهایی که می تنند وابسته کرده است. علاوه بر این ظاهر عنکبوتیان، رنگ و کرکهای روی بدن و ساختار دهان، هیبتی ترسناک به این حشره داده است.این ویژگی ها یاداور همان عبارتیست که درباره ظاهر متعجب کننده منافق در سوره منافقون ذکر شده بود.

در مقاله دکتر صلاح رشید به نکات جالب توجه دیگری در مورد عنکبوت و دلیل طرح این مثال اشاره شده است. او در این مقاله می گوید : «در مورد آيه 41 سوره عنکبوت "ان اوهن البيوت لبيت العنکبوت" تامل و توقف کردم و سپس به کتاب هاي تفسير مراجعه نمودم. همه اين تفاسير بر اين موضوع اتفاق داشتند که مقصود از " بيت العنکبوت" در اين آيه، همان بيت مادي يعني "خانه" است که عنکبوت به عنوان محل سکونت خود انتخاب مي کند. در تفسيرها اين خانه را ضعیف و سست توصیف کرده اند اما علوم جديد ثابت کرده اند که تارها - بافته هاي-  عنکبوت از قويترين بافته هاي طبيعي است و سختي آن از سختي آهن محکم، محکم تر است. تا آنجا که به نام "آهن حيواني" خوانده مي شود. خانه عنکبوت از قويترين خانه هاست که از ناحيه استحکام بافت آن مشهور است؛ از اين رو مي تواند در برابر بادهاي شديد مقاومت کند و در تارهاي خود شکارهاي عنکبوت را نگهداري نمايد به طوري که نمي توانند از آن جدا شوند.» نویسنده در این جا در صدد بازگشایی این تناقض ظاهری برمی آید و با بررسی بیشتر می کوشد معنایی عمیق تر از آیه را در یابد.

او در ادامه به بررسی لغوی کلمات می پردازد و در می یابد که  واژه "اولياء" و معناي ولايت در کتب لغت عربي گويا ولايت به تدبر و قدرت و انجام کار اشاره دارد و معناي واژه "بيت" در کتب لغت عربي، به همسر مرد و خانواده اش گفته مي شود. سپس نتايج پژوهش هاي علمي در مورد عنکبوت را مطرح می کند و طبق یافته های علمی به این موضوع می رسد که « شبکه اي که عنکبوت ايجاد مي کند قدرتي دارد که ممکن است بتواند زنبور عسل را- که حجم آن چند برابر عنکبوت است- بدون اين که آن شبکه تحت تاثير قرار گيرد يا پاره شود، متوقف کند، در حالي که آن زنبور سرعتي حدود 32 کيلومتر در ساعت دارد. یک شرکت اقدام به توليد تارهاي عنکبوت کرده است تا از آنها نخ هاي پزشکي و طناب هايي براي صيد ماهي ها و لباس ضد گلوله بسازد. ساکنان جزاير "سلمون" نيز در قديم به ساخت تورهاي ماهيگيري از نخ هاي عنکبوت مي پرداختند.بدين ترتيب روشن است که "بيت عنکبوت"- به معناي خانه عنکبوت- از قويترين مخلوقات مشهور است. اگر قويترين آنها نباشد.»

به نظر می رسد از نگاهی می توان با این مقایسه به این نتیجه رسید که  ابزار در دست منافقان نیز می تواند از قوی ترین ابزارها باشد اما برای عنکبوتیان تنها امکان به دام انداختن حشرات توسط این دامها وجود دارد و مسلم است که آنها هرگز یارا و توان اسیر کردن پرندگان را نخواهند داشت. از نگاهی دیگر شاید بتوان گفت از آنجا که منافقان از کلام خدا و سوگند به آن استفاده می کنند بنابراین قوی ترین و محکم ترین ابزار را به خیال خود در دست دارند. اما در ادامه مطالب جالب دیگری در مورد حقايق علمي در مورد زندگي عنکبوت ها و روابط اجتماعي آنها در مقاله مذکور ذکر می شود: «عنکبوت ها، گروهي هستند که در جهان بيش از سي هزار نوع آنها وجود دارد و در حجم و شکل و روش زندگي متفاوت هستند؛ روش زندگي فردي همراه دشمني با يکديگر در آنها غالب است و انواع اندکي از آنها يافت مي شوند که به صورت دسته جمعي زندگي مي کنند.جثه عنکبوت هاي ماده از نرها بزرگتر است: غالباً فقط در هنگام ازدواج همديگر را ملاقات مي کنند و عنکبوت نر قبل از عروسي، اقدام به رقص ها و حالات مشخصي در برابر عنکبوت ماده مي نمايد که مقصودش جلوگيري از غريزه دشمني عنکبوت ماده است. هنگامي که آميزش آنها تمام مي شود، عنکبوت نرغالباً در لانه باقي مي ماند و اقدام به پنهان شدن از عنکبوت ماده مي کند، چرا که مي ترسد او را بکشد. کشتن عنکبوت نر بعد از تمام شدن آميزش جنسي، در بين بسياري از عنکبوت ها اتفاق مي افتد؛ مشهورترين اين عنکبوت ها "بيوه سياه" است. در برخي از انواع آنها، عنکبوت ماده، عنکبوت نر را رها مي کند تا هنگامي که فرزندان از تخم خارج مي شوند، اقدام به قتل او کنند و او را بخورند. در انواع ديگري از

 

[1] در بررسی این موضوع از مقاله ای به قلم دکتر صلاح رشید استفاده شده است. مقاله مذکور حاوي نکات تازه اي درباره آيات 41-43 سوره عنکبوت است. نویسنده این مقاله مثال عنکبوت را مورد بررسي تفسيري و علمي قرار داده و تفسير تازه اي از آن را ارائه مي کند. مترجم اين مقاله دکتر محمد علي رضايي اصفهاني، عضو هيئت علمي مرکز جهاني علوم اسلامي و پژوشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي و نيز رئيس هيئت مديره انجمن علمي قرآن پژوهي و مدرس حوزه و دانشگاه است.

 

 

قبلی

برگشت

بعدی