| اطلاعیه و پیامها | لینک ها | مقالات | بایگانی |
|
شماره جدید |
|
اخیر تلاش می کنند با استفاده از دو اصطلاح محارب و باغی رقیب خود را سرکوب کنند، گفته می شود، چه در مجلس و چه در قوه قضائیه به کتب فقها و احکامی که در این باب آمده مراجعه کنند. به ویژه جواهرالکلام، ج ۲۰، ص ۲۲۴ که احکام محاربه و بغی را روشن ساخته است. شرایط تحقق محاربه: شرط یکم – جنبه ی عمومی داشتن عمل مرتکب اگر کسی سلاح خودش را با انگیزه عداوت و دشمنی شخصی که با یک یا چند نفر مشخص دارد به سوی آنها نشانه رود و عملش فاقد جنبه ی عمومی باشد محارب محسوب نمی شود. شرط دوم – بکارگیری سلاح توسط متهم مقصود از بکارگیری سلاح دست بردن به آن است و لازم نیست حتماً استفاده ی عملی از سلاح نیز صورت گرفته باشد و مثلاً شلیک گلوله از سلاح لازم و ضروری جهت تحقق این جرم بشمار نمی رود شرايط محاربت = چهكسي در حكم محارب است براي محاربين شرايطي وجود دارد تا مستحقكيفر مقرر و معين محاربت شوند و اين جرم و جنايت درباره آنان ثابتگردد: تكليف: بايد اهل تكليف باشند - -مسلح باشند - بيرون از مناطق آباد باشند ٤-اقدام آشكارا يعني خود را آشكار سازند. البته علما درباره همه اين شروط اتفاق ندارند بلكه درباره آنها اختلافاتي وجود داردكه بشرح زير خلاصه ميگردد اگر کسی که توانا، عاقل و بالغ است، با شمشیر برهنه و یا هر سلاح دیگری به منظور ارعاب، ترساندن مردم، برهم زدن نظم اجتماعی، ایجاد جوّ ناامنی با ترور اشخاص، غارت دارایی و اموال مردم و هتک عِرض آنان به صورت آشکار حمله کند و یا اینکه به منازل و یا محل کار آنان یورش ببرد و آنرا به آتش بکشد و یا غارت کند و ببرد، محارب و مفسد است، چه آن شخص مرد باشد یا زن و در شب باشد یا روز، در شهر باشد یا در روستا و در صحرا باشد یا در بیابان و در هوا باشد یا در دریا. حدّاقل تبعید محارب یک سال است و باید حاکم شرع به مردم آن شهر بنویسد که با او معاشرت نکنند، او را در مضیقه اقتصادی و اجتماعی قرار دهند، به او زن ندهند و چیزی به او نفروشند. ماده ۱۸۳ قانون مجازات اسلامی در تعریف شخص محارب مقرر می دارد: «هر كس که برای ایجاد رعب و هراس و سلب آزادی و امنیت مردم، دست به اسلحه ببرد، محارب و مفسد فی الارض می باشد.» بر این اساس می توان تقسیم بندی زیر را از محارب ارائه داد: - محاربی که فقط سلاح بر می دارد تا بین مردم رعب و وحشت ایجاد کند. در حالیکه نه کسی را می کشد و نه کسی را مجروح می کند و نه مالی را به غارت می برد؛ - محاربی که سلاح بر می دارد تا رعب و وحشت ایجاد کند و بعضی از مردم را نیز مجروح می کند. اما کسی را نمی کشد و مالی را به غارت نمی برد؛ محاربی که سلاح بر می دارد و نظم عمومی را برهم می زند و اموالی را نیز به غارت می برد؛ - محاربی که علاوه بر غارت اموال و ایجاد رعب و وحشت، ضرب و جرح نیز وارد می کند؛- محاربی که مرتکب قتل شده و ایجاد وحشت کرده ولیکن مالی را به غارت نبرده است؛- محاربی که علاوه بر قتل و ایجاد وحشت میان مردم، اموالی را نیز به غارت برده است. - اهمیت مسلح بودن آنقدر زیاد است که حتی مشارکت در قیام علیه حکومت اسلامی و یا حمایت و طرفداری از آن، وقتی قیام کنندگان از سلاح استفاده نمی کنند، وصف مجرمانه محاربه را پیدا نمی کند. در واقع فقط شرکت در قیام مسلحانه یا حمایت ازچنین قیامی یا اعانت به آن موجب تحقق جرم محاربه می گردد و نه سایر انواع اعتراض، اعتصاب و . . قانونگذار در تاکید خود بر ضروری بودن شرط وجود سلاح تا آنجا پیش رفته است که با تدوین ماده 187 قانون مجازات اسلامی، حتی اقدام برای براندازی حکومت اسلامی را هم صرفا اگر همراه با تهیه اسلحه و مواد منفجره یا کمک به تهیه آنها باشد، در عداد مصادیق محاربه قلمداد نموده است. مفهوم مخالف این ماده آن است که طرق دیگر براندازی اگرچه جرم محسوب می گردد ولی در ذیل وصف مجرمانه «محاربه» نمیگنجد و مجازاتش هم مجازات محاربه نیست دفاع مشروع نکته جالب : در صورت تجاوز و اقدامات مامورین و افراد منتسب به دولت به مردم و یا انجام اقدامات خودسرانه توسط آنها آیا حق دفاع برای مردم هست ؟اگر در یک تجمع مسالمت آمیز مامورین از سلاح استفاده کنند و مردم در صدد دفاع از خود برآیند و با اسلحه مامورین با آنها مبارزه کنند مصداق محارب وارد است؟ نکته به روشنی واضح نیست ماده ۶۲ – مقاومت در برابر قوای تامینی و انتظامی در مواقعی که مشغول انجام وظیفه خود باشند ، دفاع محسوب نمی شود ولی هر گاه قوای مزبور از حدود وظیفه خود خارج شوند و حسب ادله و قراین موجود خوف آن باشد که عملیات آنان موجب قتل یا جرح یا تعرض به عرض یا ناموس گردد ، در این صورت دفاع جایز است توبه محارب در محاربه توبه وقتي موجب سقوط حد مي شود (معافيت از مجازات) که پيش از دستگيري تحقق يابد، حال آنکه در ساير حدود توبه تا وقتي ادله عليه متهم ابراز نشده موجب سقوط حد مي شود. در اين مورد هم پرسش هايي قابل طرح است. الف- آيا منظور از دستگيري يا آنچه فقها «القدره عليه» ناميده اند يا به تعبير ديگر قدرت و ظفر يافتن بر محارب چيست؟ اما اگر محارب مثلاً در محاصره قرار گيرد و امکان فرار نداشته باشد و در اين حال توبه کند تکليف چيست؟ به نظر مي رسد اگر محارب در حالي که هنوز دستگير نشده توبه کند، معاف از مجازات است ب- هرگاه محارب پس از دستگيري ادعا کند قبلاً توبه کرده است آيا بايد پذيرفت يا بايد اين امر اثبات شود؟ به نظر مي رسد با توجه به اصل بودن صحت قول مسلم و اينکه در اينجا حق الله مطرح است و حد با شبهه ساقط مي شود و در اين مورد حداقل با شبهه مواجه هستيم، بايد به معافيت متهم از مجازات حدي قائل شد بدون اينکه به حقوق افراد- در صورت وجود- لطمه يي وارد شود اما آیا اصولا مردم عادی میتوانند محارب باشند؟ اگر امکان داشت که از لفظ محارب منظور مردم کوچه و بازار باشند چه طور میگوید باید پیش از دستگیری توبه کنند؟ اگر این طور باشد که همه میروند هر کاری خواستند میکنند و سپس می آیند توبه میکنند و خلاص! به نظر میرسد باید شخص توبه کننده در قدرت باشد تا امکان توبه پیش از دستگیری برایش فراهم باشد. |