ارتباط با ما

درباره آزادگی

شماره جدید

مسئله ملی  و فدرالیسم

شماره جدید

حقوق بشر

دانشجو

تفاوت دارد. اين جنبش فاقد دبيرخانه ثابت بوده،اعضاي آن هيچ مبلغي به عنوان حق عضويت دراين جنبش پرداخت نمي‌نمايند و تمامي هزينه‌هاي جنبش عدم تعهد به عهده رياست دوره‌اي آن مي‌باشد.(قوام، 164:1378) به تدريج و در طول زمان، اجتماعات جنبش عدم تعهد مركب از نمايندگان كشورهاي عضو در سطوح مختلف برگزار گرديده و امروز مي‌توان اجتماعات مختلف و متناوب را به عنوان ارگانهاي جنبش به شرح ذيل مورد شناسايي قرار داد:‌

1-6- اجلاس سران‌: اجلاس سران بالاترين و عالي‌ترين گردهمايي جنبش عدم تعهد بشمار مي‌آيد كه معمولاً هر سه سال يك بار در پايتخت يكي از كشورهاي عضو برگزار مي‌شود و از آن پس كشور ميزبان رياست جنبش را برعهده مي‌گيرد. چند روز قبل از گردهمايي سران اجلاس، كارشناسان ارشد و نشست وزراي خارجه كشورهاي عضو جهت بررسي نهايي پيش‌نويس بيانيه پاياني و ديگر بيانيه‌ها كه قبلاً توسط دولت ميزبان تهيه و در دفتر هماهنگي در نيويورك مورد بررسي قرار گرفته، تشكيل مي‌گردد. كارشناسان ارشد معمولاً با تشكيل دو كميته سياسي و اقتصادي، اجتماعي، ضمن بحث و گفتگو، نظرات پيشنهادي خود را به صورت اصلاحيه براي درج در بيانيه نهايي پيشنهاد مي‌كنند كه در صورت كسب اجماع در بيانيه درج مي‌گردد. كارشناسان ارشد گزارش كار خود را به اجلاس وزرا ارائه داده و وزرا نيز پس از بررسي مصوبات كارشناسان، اسناد اجلاس را براي تصويب نهايي به اجلاس سران مي‌دهند. اين مصوبات در صورت نظر موافق سران مورد تصويب نهايي قرار مي‌گيرد و به عنوان بيانيه جنبش منتشر مي‌گردد. لازم به ذكر است كه وزراي خارجه و سران در طول اجلاس علاوه بربررسي مواضع و مسائل مطرح شده، در جلسات عمومي به ايراد سخنراني در خصوص مسائل مختلف منطقه‌اي و بين‌المللي پرداخته و در حاشيه اجلاس نيز به انجام ديدارهاي دوجانبه و چندجانبه با ديگر اعضاء مي‌پردازند. معمولاً در آغاز دوره سه ساله، محل اجلاس بعدي سران و ميزبان آينده جنبش تعيين مي‌گردد و رئيس كشور ميزبان به مدت سه سال رياست جنبش عدم تعهد را برعهده دارد اما عملاً اين رياست به وزيرخارجه آن كشور تفويض مي‌گردد. با توجه به اينكه جنبش عدم تعهد دبيرخانه ندارد، كشوري كه مسئوليت رياست آن را به‌عهده مي‌گيرد الزاماً بايد بخش عمده‌اي از وزارت خارجه خود را به جنبش عدم تعهد اختصاص دهد تا به مسائل جنبش بپردازد. از آنجا كه اعضاي جنبش عدم تعهد به صورت مرتب براي پيگيري مسائل بين‌المللي در سازمان ملل با يكديگر در ارتباط بوده و به تشكيل جلسه و رايزني مي‌پردازند، غالباً بخش عمده فعاليتهاي نمايندگي دائم كشور ميزبان در سازمان ملل به امور مربوط به جنبش عدم تعهد اختصاص مي‌يابد. براي آسان‌تر كردن مسئوليتهاي رئيس و تسهيل امور، سازوكارهاي متعددي شامل گروههاي كاري، گروه تماس، نيروي اقدام 3 و ديگر كميته‌هاي جنبش عدم تعهد ايجاد شده كه هدف از تشكيل آنها كسب مواضع مشترك ميان اعضاي جنبش مي‌باشد.

2-6 كنفرانس وزرا: كنفرانس وزراي امورخارجه عضو جنبش عدم تعهد به منظور پيگيري و اجراي مصوبات و تصميمات اجلاس سران، 18 ماه پس از اجلاس سران برگزار مي‌شود. در اجلاس وزرا همچنين موضوعاتي كه از اهميت ويژه‌اي برخوردارند مورد بررسي قرار مي‌گيرند.

3-6- دفتر هماهنگي‌: با توجه به عدم وجود تشكيلات منظم و ستادي در جنبش عدم تعهد، در ابتدا جنبش صرفاً به برگزاري اجلاسهاي مختلف در سطح سران و وزراي خارجه اكتفا كرد ولي به تدريج و به تجربه اين نقيصه آشكار شد كه امكان پيگيري مصوبات اجلاسهاي مختلف كه معمولاً در فواصل زماني نسبتاً طولاني برگزار مي شود وجود ندارد. مشخص نبود در صورت بروز مسائل جديد در صحنه بين‌المللي كه مستلزم موضعگيري و يا اخذ تصميم سريع است، جنبش با چه سازوكاري بايد در قبال آن واكنش نشان دهد. طي اجلاسهاي اول، دوم و سوم سران اقدام عملي براي رفع اين كمبود صورت نگرفت تا اينكه در اجلاس چهارم تصميم گرفته شد به منظور استمرار فعاليت‌هاي جنبش و ايجاد هماهنگي بين جنبش و سازمان ملل متحد، ارگان جديدي تحت عنوان دفتر هماهنگي در نيويورك تشكيل شود. دفتر هماهنگي در دو سطح شروع به كار كرد، اول در سطح نمايندگان دائم كشورها نزد سازمان ملل و ديگر اجلاس وزراي خارجه كشورهاي عدم تعهد كه هر سال يك بار در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل تشكيل مي‌شود. دفتر هماهنگي در ابتدا 17 عضو داشت، اين تعداد به تدريج افزايش يافت و در دهه هشتاد ميلادي به 70عضو رسيد اما در حال حاضر تمامي اعضاي جنبش عدم تعهد عضو دفتر هماهنگي نيز مي‌باشند.

4-6- اجلاس فوق‌العاده وزرا: در صورت لزوم و به پيشنهاد دفتر هماهنگي جنبش عدم تعهد، اجلاس فوق‌العاده وزراي خارجه جنبش به منظور بررسي يك موضوع خاص تشكيل مي‌گردد كه در اين صورت دستور كار اجلاس وزراي خارجه صرفاً محدود به موضوع مورد نظر خواهد بود.

5-6- اجلاس وزرا در حاشيه اجلاس سالانه مجمع‌عمومي سازمان ملل در نيويورك: روال براين است كه وزراي خارجه كشورهاي عضو جنبش عدم تعهد هر سال به هنگام آغاز اجلاس مجمع عمومي سازمان ملل در نيويورك، يك اجلاس به منظور هماهنگي در خصوص موضوعات مطرح در دستور كار مجمع عمومي و مسائل مهم بين‌المللي داشته باشند. در اين گردهمايي معمولاً كليه وزراي خارجه عضو جنبش شركت مي‌نمايند.

6- 6 اجلاس وزراي خارجه دفتر هماهنگي‌: در پي تصويب گزارش كميته متدلوژي در سال 1996، قبل از تشكيل اجلاس سران، اجلاس وزراي خارجه دفتر هماهنگي به منظور آماده سازي مقدمات امر، تهيه بيانيه اجلاس سران و در صورت لزوم بررسي موضوعات مهم بين‌المللي تشكيل مي‌شود كه آخرين آن در ماه مه 2006 در پوتراجايا پايتخت جديد مالزي تشكيل گرديد.‌

7-6- تروئيكا : انديشه تشكيل تروئيكا متشكل از رؤساي فعلي، گذشته و آينده جنبش عدم تعهد نخستين بار در اجلاس وزراي‌خارجه جنبش در آوريل 1997 مطرح شد و متعاقب آن اولين جلسه تروئيكا در اجلاس 52 مجمع عمومي به صورت رسمي برگزار گرديد. از آن زمان در مناسبتهاي مختلف تروئيكاي جنبش با تشكيل جلسه و صدور بيانيه به بيان مواضع جنبش عدم تعهد مبادرت ورزيده كه از جمله مي‌توان به تشكيل جلسه تروئيكا متشكل از وزراي خارجه آفريقاي جنوبي، مالزي و كوبا در زمستان 1384 در آفريقاي جنوبي و صدور بيانيه در حمايت از فعاليتهاي صلح‌آميز هسته‌اي جمهوري اسلامي ايران اشاره كرد. (رئيس دولت هاي عضو عدم تعهد، 2012)

8-6- كميته دائم همكاريهاي اقتصادي‌: كميته دائم همكاريهاي اقتصادي در سطح وزراي‌خارجه، به منظور تقويت همكاري جنوب - جنوب، گفتگوي كشورهاي در حال توسعه با كشورهاي توسعه‌يافته وارتقاء نقش سازمان ملل به ويژه مجمع عمومي درهمكاري بين‌المللي براي توسعه تشكيل شده وجلسات آن بنابرتوصيه دفترهماهنگي برگزار ميگردد.