ارتباط با ما

درباره آزادگی

شماره جدید

مسئله ملی  و فدرالیسم

بایگانی

حقوق بشر

دانشجو

تهیه و تدوین: حسن داعی

در اولین روزهای ماه مه 2003، چند روز پس از سقوط حکومت صدام حسین در بغداد، "تام گولدیمن"Tom Guldiman سفیر وقت سوئیس در تهران به واشنگتن آمد. ظاهرآ وی حامل پیشنهادی از طرف رژیم ایران برای حل تمامی مسائل موجود بین ایران و آمریکا و یک "معامله بزرگ" بین دو کشور بود. این ابتکار و پاسخ آمریکا به آن، بمدت سه سال مخفی ماند تا آنکه در اوائل سال 2006 و پس از آنکه پرونده اتمی رژیم ایران به شورای امنیت ارسال شد، تریتا پارسی، رئیس "شورای ملی آمریکائیان ایرانی تبار" یا "NIAC"، نسخه ای از این پیشنهاد را در اختیار خبرنگاران قرار داد. وی اظهار داشت که یکی از مقامات بلند پایه ایران این سند را در اختیار وی گذاشته است.

در دو سال گذشته، داستان این "معامله بزرگ" و باصطلاح نرمش رژیم ایران در مقابل آمریکا، به پایه و اساس تبلیغاتی لابی ملایان در آمریکا تبدیل گردیده و در بسیاری از تحلیل ها و بحث هائیکه در مورد ایران انجام میشود، داستان این فرصت سوزی ایالات متحده نقشی محوری داشته است. به ادعای آنان، واقعه مزبور نشان میدهد که رژیم حاکم بر ایران خواهان کنار آمدن با آمریکاست و گناه بن بست در روابط بین دو کشور بر دوش ساکنان کاخ سفید است که با جواب منفی به این پیشنهاد و ادامه سیاست "تغییر رژیم"، راه را بر هر گونه مصالحه بسته اند.شبکه لابی رژیم ایران در آمریکا از این نیز فراتر رفته و مثلا در بیانیه ایکه در سال گذشته "تریتا پارسی" به امضای تعدادی از گروههای ضد جنگ آمریکا رساند، مدعی گردید که "طی بیست و شش سال گذشته آمریکا از دیالوگ با رژیم ایران امتناع کرده است." داستان "معامله بزرگ" در شرائط کنونی، یعنی پس از گزارش اطلاعاتی جدید آمریکا، اهمیتی دو چندان یافته است و لابی رژیم با تبلیغ پیرامون انعطاف پذیری رژیم، خواهان برداشتن هرگونه فشار از روی حکومت ملایان میباشد. بی دلیل نیست که بلافاصله پس از انتشار این گزارش، تلویزیون سی ان ان که عمدتآ طرفدار کنار آمدن با رژیم ایران است، برنامه ویژه ای تهیه نمود و تریتا پارسی به بحث در مورد پیشنهاد "معامله بزرگ" از طرف رژیم پرداخت. "شورای روابط خارجی آمریکا" Council on Foreign Relations که مهترین انستیتوی تحقیقاتی در این کشور است نیز از وی برای بحث در مورد روابط ایران و آمریکا و "معامله بزرگ" دعوت به سخنرانی نمود.

در گزارش کنونی، ضمن بازبینی این واقعه، نقش ویژه تریتا پارسی و تشکیلات مربوط به وی در دستگاه سیاست خارجی رژیم را در معرض قضاوت خوانندگان گذاشته و همچنین نشان میدهیم که بر خلاف ادعای لابی رژیم، سیاست کلی آمریکا طی سالیان گذشته در برخورد با حکومت ایران نه تنها "تغییر رژیم" نبوده است، بلکه با تکیه بیش از حد بر سیاست "مماشات"، هم به جنبش دموکراسی خواهی مردم ایران صدمه زده شده و هم باعث هارتر شدن ملایان، و البته رشد بنیادگرائی مذهبی در منطقه و منزوی شدن نیروهای دموکرات و صلح طلب در خاورمیانه گردیده است.پروژه "معامله بزرگ" با طراحی "صادق خرازی" پدرخوانده لابی رژیم در آمریکا و با همدستی باند "تریتا پارسی" و "باب نی" به اجراء در آمد. هدف اصلی آن، نه حل مسائل جدی با آمریکا و جهان غرب بلکه تنها و تنها کاهش و تخفیف موقتی تشنج بمنظور جلوگیری از سیاست های تخاصمی آمریکا علیه رژیم در آن مقطع خاص بود. هدف رژیم خرید وقت برای تکمیل پروژه های اتمی خویش، تقویت سیاست های توسعه طلبانه اش در عراق، لبنان و فلسطین و همچنین کاهش حساسیت ها نسبت به شکست اصلاح طلبان حکومتی و بدست گیری قدرت توسط باندهای سپاه و احمدی نژاد بود.

مذاکرات آمریکا با رژیم ایراندر حالیکه صادق خرازی با سفیر سوئیس برای طراحی "معامله بزرگ" ملاقات و گفتگو میکرد، در همان زمان و بطور موازی، مسئولان ارشد سیاست خارجی رژیم در حال مذاکرات رسمی و پنهان با مقامات آمریکائی بودند.  شاید برای بسیاری، قبول این واقعیت که آمریکا و رژیم ملایان از مدتها قبل بطور مشترک برای سرنگونی صدام حسین به معامله و بده بستان مشغول بوده اند، امری باور نکردنی و دور از ذهن بنظر برسد. واقعیت اما نشان میدهد که قبل از آنکه مردم آمریکا و بسیاری از سیاستمداران این کشور در مورد تصمیم نهائی کاخ سفید برای حمله به عراق مطلع گردند، سردمداران رژیم و نمایندگان ایالات متحده در حال همکاری و نقشه کشی برای آینده عراق بوده اند. مذاکرات و همکاری پنهان دو کشور در آستانه حمله آمریکا به افغانستان در سال 2001 شروع شد و این مذاکرات در مورد عراق نیز ادامه یافت. همانطور که در گزارش قبلی تحت عنوان "شبکه لابی رژیم و جنبش جهانی ضد جنگ- بخش دوم"  به تفصیل اشاره شد، این مذاکرات در بالاترین سطح بین نمایندگان دو کشور بمدت نزدیک به 18 ماه ادامه یافت و از طرف رژیم، محمد جواد ظریف، نماینده وقت ملایان در سازمان ملل و همچنین شخص کمال خرازی وزیر خارجه در این گفتگو ها شرکت داشتند. از طرف آمریکا میتوان به "زلمای خلیل زاد" نماینده کاخ سفید (سفیر کنونی آمریکا در سازمان ملل) و "رایان کروکر" از وزارت خارجه (سفیر کنونی آمریکا در عراق) اشاره نمود. "هوشنگ امیر احمدی" رئیس شورای آمریکائی-ایرانی AIC که مهمترین تشکل لابی به نفع رژیم تا سال 2002 بود، شخصا در جریان این مذاکرات قرار داشت و پس از افشای داستان "معامله بزرگ" توسط تریتا پارسی، وی نیز وارد معرکه شد و روزشمار این گفتگوها را بصورت رسمی منتشر نمود.

آخرین باری که نمایندگان دو کشور به گفتگو نشستند، در سوم ماه مه 2003 در ژنو بود. دراین ملاقات، خلیل زاد به محمد جواد ظریف گوشزد نمود که طبق اطلاعات آمریکا، قرار است بزودی یک عملیات تروریستی توسط سازمان القاعده در منطقه خاورمیانه انجام شود. خلیل زاد از مقامات ایران خواست که از مسئولین این سازمان تروریستی که در ایران حضور دارند و به ادعای رژیم در زندان به سر میبرند، در مورد این عملیات بازجوئی و کسب اطلاعات کنند.

رژیم ایران که تا آنزمان به بسیاری از اهداف خود در عراق دست یافته بود، این درخواست آمریکا را بی جواب گذاشت و در 12 ماه مه، چند انفجار تروریستی در عربستان به وقوع پیوست که منجمله 7 سرباز آمریکائی کشته شدند. مسئولان آمریکا بطور رسمی اعلام نمودند که عاملان این انفجار با رهبران القاعده در تهران تماس تلفنی داشته اند و رژیم ایران مستقیما مسئول این عملیات میباشد. در 24 ماه مه، "جواد ظریف" برای ملاقات مجدد با هیئت آمریکایی به ژنو رفت اما نمایندگان ایالات متحده در این جلسه حضور نیافتند و به مذاکرات 18 ماهه خود در آن مقطع با رژیم پایان دادند. از نظر آمریکا، حکومت ایران در حالیکه ظاهرآ به دوستی و مذاکره با آمریکا مشغول بود، در حال ضربه زدن به منافع ایالات متحده با استفاده از تمامی امکانات خویش بود و از اینرو این مذاکرات تنها برای خام کردن مسئولان آمریکائی دنبال میگردید. البته توقف مذاکرات با رژیم ایران به معنای روی آوردن آمریکا به سوی سیاست تغییر رژیم نیست که در گزارشات بعدی بآن اشاره میشود.تام گولدیمن، سفیر سوئیس در تهران درست زمانی وارد واشنگتن شد که آمریکا از رژیم درخواست کمک کرده ولی هنوز انفجار عربستان به وقوع نپیوسته بود.

نقشه راه برای "معامله بزرگ"

پیشنهاد رژیم ایران برای معامله بزرگ که روی یک برگ کاغذ بدون امضاء تایپ شده بود، بهمراه یک یادداشت ضمیمه یک صفحه ای سفیر سوئیس، روز 4 ماه مه از طریق وزارت خارجه سوئیس به وزارت خارجه آمریکا فاکس شد. این پیشنهاد شامل دو بخش بود که بخش اول آن به خواسته های رژیم ایران مربوط میشد. به ادعای سفیر سوئیس، این پیشنهاد نتیجه چند دیدار وی با صادق خرازی سفیر رژیم ایران در فرانسه و جمع بندی نظرات دو طرف بود. به گفته خرازی، علی خامنه ای با حدود 85 درصد نوشته های این پیشنهاد موافق بوده است که البته معلوم نیست که 15 در صد بقیه کدام قسمت بوده است. رژیم ایران 6 درخواست از آمریکا داشته است که به قرار زیر هستند: