درباره آزادگی

خواست مشترك فعالان حقوق بشر درون و برون مرز از سازمان ملل: گزارشگر ويژه حقوق بشر را به ايران اعزام كنيد!

گفت وگوي شهروند با محمدعلي دادخواه و حسين ماهوتيها

پژواك صداي پيكره ي جهاني كه در دسامبر گذشته محكوميت نقض حقوق بشر در جمهوري اسلامي ايران را فرياد كرد همچنان طنين انداز است. كمتر سازمان و گروه سياسي و اجتماعي ايران را ميتوان يافت كه همه روزه به موضوع حقوق بشر و نقش آن در ايران نپردازد. حكم 14 سال زندان براي آرش سيگارچي از آخرين "شاهكارهاي" دستگاه قضايي و نظام جمهوري اسلامي ايران در نقض آزادي بيان به مثابه يكي از بندهاي بنيادين اعلاميه ي جهاني حقوق بشر محسوب ميشود. در سايه اين اوضاع 61 مين نشست كميسيون حقوق بشر سازمان ملل در تدارك است و روز 15 مارچ آغاز به كار خواهد كرد. طي 6ــ4 هفته بحث، 53 عضو اين كميسيون جهاني به تبادل نظر درباره ي چگونگي وضعيت رعايت حقوق بشر در كشورهاي مختلف جهان خواهند پرداخت. اخبار رسيده حاكي از آن است كه جمهوري اسلامي ايران همچون سالهاي گذشته تلاش ديپلماتيك وسيعي كرده است تا قطعنامه اي در محكوميت او به كميسيون ارائه نشود و اگر هم شد راي نياورد. آيا سياست برخورد ‌با حقوق بشر در ايران همچنان بر پاشنه ي "سركوب كن و پنهان كن" ميچرخد؟

حسين ماهوتيها، هماهنگ كننده "فعالين حقوق بشر در اروپا و آمريكاي شمالي" در اين رابطه ميگويد: "سال گذشته تلاشهاي دستگاه ديپلماسي ايران و و خوش بيني بخشي از نيروهاي طرفدار حقوق بشر و همچنين اعتماد جامعه جهاني به جمهوري اسلامي ايران براي تصحيح داوطلبانه رفتار خود در رابطه با حقوق بشر دست در دست هم سبب شد تا هيچ كشوري، حتي كانادا قطعنامه اي به كميسيون ارائه ندهد. ميگويم حتي كانادا زيرا همه به خاطر داريم كه يكي از شهروندان كانادا؛ خانم زهرا كاظمي، احتمالا به دست يك قاضي و يقينا در مقابل چشمان پنج قاضي كشته شد و تاکنون مجموعه نظام حکومتي ايران از روشن شدن حقيقت و مجازات آمران و عاملان اين جنايت جلوگيري کرده است. اين امر مسئوليت كانادا در اين ارتباط را صد چندان كرده است."

از حسين ماهوتيها درباره خواسته هاي "فعالين حقوق بشر در اروپا و آمريکاي شمالي" از "کميسيون" ميپرسم، ميگويد: "ما سال گذشته تمام تلاش خود را به كار بستيم تا به افكار عمومي جهان و هم ميهنان خود بگوييم كه اولا هزاران مدرك و سند در دست داريم كه حقوق بشر به طور گسترده، مستمر و برنامه ريزي شده در ايران زير پا گذاشته ميشود و اين حركت نميتواند و نبايد با عدم محكوميت و يا حتي عدم طرح صورت مسئله در كميسيون حقوق بشر پاداش بگيرد. ثانيا ما معتقديم با محكوميت جمهوري اسلامي ايران در كميسيون، اعزام يك گزارشگر ويژه به ايران در دستور قرار خواهد گرفت. ثالثا ما خواستار آن شديم تا كميسيون درباره ي نظارت دائمي توسط ناظر ويژه در ايران تصميم بگيرد. "فعالين حقوق بشر در اروپا و آمريكاي شمالي"معتقد هستند كه اگر اعزام گزارشگر ويژه از سوي حكومت ايران تحمل شود و او به ايران راه يابد ميتواند در جلوگيري از وخامت بيشتر اوضاع حقوق بشر موثر باشد، و اگر آنها با گزارشگر سازمان ملل، كه نمايندگي جامعه جهاني را در اين رابطه به عهده دارد همراهي نكنند، سند ديگري بر نقض برنامه ريزي شده حقوق بشر در ايران، به جهانيان ارائه خواهند داد. ما همين خواسته ها را امسال نيز دنبال ميكنيم. 1) ‌محكوميت ايران به خاطر نقض حقوق بشر 2) اعزام گزارشگر ويژه به ايران و 3) استقرار نظارت دائمي بر وضعيت حقوق بشر در ايران. آقاي ماهوتيها در پاسخ به اين سئوال كه آيا او فكر ميكند، برخورد كميسيون در نشست امسال متفاوت از سال گذشته خواهد بود، ميگويد: "متاسفانه كساني كه در كميسيون حضور دارند نمايندگان دولتها هستند و NGO ها و سازمانهاي حقوق بشري مستقل از دولتها، عملا هيچ نقشي در شكل گيري تصميمات کميسيون ندارند. واقعيت اين است كه دولتها غالبا علائق سياسي، اقتصادي و ديپلماتيك خود را به حقوق بشر ترجيح ميدهند و اما ما معتقديم در صورت فشار مناسب ازسوي افكار عمومي به دولتهاي كشورهاي مدعي حقوق بشر ميتوان بر تصميمات آنها تاثير گذاشت."

"فعالين حقوق بشر در اروپا و آمريكاي شمالي" چگونه براي تاثيرگذاري بر افكار عمومي عمل ميكنند؟

ــ ما عملا فعاليت خود را در راستاي خواسته هاي مذكور از اکتبر گذشته يعني 5 ماه پيش شدت بخشيديم. گزارش مشروح موارد نقض حقوق بشر در سال 2004 كه توسط ما تهيه شده است تا به حال به کميته سوم و مجمع عمومي سازمان ملل و همچنين بسياري از سازمانهاي حقوق بشري در اروپا و آمريكاي شمالي ارسال شده است. ما در نشستهاي خود با NGO هاي موثر، وضعيت حقوق بشر در ايران را به آنها توضيح داده ايم و از آنها براي تاثيرگذاري كشورشان در مجمع عمومي سازمان ملل و كميسيون حقوق بشر دعوت كرده ايم. فراموش نكنيد ما با همكاري شانزده گروه حقوق بشري ايراني در اروپا و آمريكاي شمالي كار ميكنيم هر كدام از اين گروهها بسته به توان در همين راستا عمل كرده و ميكنند.

آيا اين گروهها جملگي به طور حرفه اي براي حقوق بشر كار ميكنند؟
ــ واقعيت اين است كه خير! يكي از اصول ما اين است كه شهروندان كاملا عادي را به واقعيات اسفناك وضعيت حقوق بشر در ايران حساس كنيم و به آنها كه حساس هستند، بگوييم هر كسي ميتواند به سهم خود در بهبود اوضاع تاثير بگذارد. نكته ديگر اينكه در اين فرآيند ما خود حقوق بشر و چگونگي مبارزه براي تحقق آن را ياد ميگيريم. وقتي كه ما دو سال پيش آغاز به فعاليت كرديم شايد حتي درك درستي از حقوق بشر نداشتيم، امروز اما با چگونگي عملكرد‌ سازمانهاي جهاني حقوق بشر، سازمان ملل و غيره آشنا شده ايم. ما همچنان به عنوان قطره اي از امواج خروشان مبارزه براي حقوق بشر به كار خود ادامه ميدهيم و معتقديم كه ميتوانيم روز به روز بر دامنه ي تاثير خود بيافزاييم.
ما بايد بدانيم كه تحقق حقوق بشر مسئله تك تك اعضاي جامعه بشري ست و به سهم خود در اين راه گام برداريم. شايد مهمترين مشخصه ما پيگيري ما در ارايه خواسته هايي باشد که اکنون عملا همه گير شده اند.

برنامه "فعالين" براي نشست كميسيون حقوق بشر در مارس امسال چه خواهد بود؟

ــ همانطور كه گفتم فعاليت ما در روز شروع كار كميسيون آغاز نخواهد شد، ما ماه هاست كه نسبت به توانايي خود به طور